تاریخ ایران امروز / بچه های دربار در کنار ناصرالدین شاه قاجار؛ از بچه دست و پاچلفتی تا کودکی در لباس روحانی + عکس 

ناصرالدین شاه در کنار برخی از درباریان که تعدادی از آن‌ها کودکان هستند. کودکی که در سمت چپ شاه دیده می‌شود، چرتی حسین خان است. «چُرتی» لقبی بود که از پدرش محمد ابراهیم خان صدیق خلوت به او به ارث رسیده بود. محمدابراهیم خان از پیشخدمت‌های ناصرالدین شاه بود که به علت چرت زدن زیاد به او لقب چرتی داده بودند. محمدابراهیم خان کتابی با عنوان «آداب ناصری» نیز تالیف کرده بود.

گروهی از نوازندگان کودک و نوجوان در دربار

میرزا حسن مستوفی الممالک از نامدارترین رجال سیاسی اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی بود. او پنج دوره نخست وزیر شد که چهار دوره آن در دوران قاجار و یک دوره آن در زمان پهلوی اول بود. میرزا حسن فرزند میرزا یوسف مستوفی الممالک بود و در سن ده سالگی لقب پدرش را از ناصرالدین شاه دریافت کرد. او در دوازده سالگی و پس از درگذشت پدرش، به عنوان وزیر مالیه انتخاب شد.

ناصرالدین شاه در کنار برخی از درباریان که سه نوجوان هم در میان آن‌ها هستند: عزیزالسلطان که برادرزاده یکی از همسران شاه بود و از طفولیت در نزد شاه ارج و قرب زیادی داشت؛ سالارالسلطنه که یکی از پسران ناصرالدین شاه بود؛ و پسر امام جمعه. نوجوانی که از او با عنوان «پسر امام جمعه» یاد شده، سید جواد ظهیرالاسلام است که فرزند میرزا زین‌العابدین امام جمعه بود. سید جواد ظهیرالاسلام در واقع نوۀ دختری خود ناصرالدین شاه هم بود زیرا میرزا زین العابدین امام جمعه با یکی از دختران شاه به اسم ضیاءالسلطنه ازدواج کرده بود.