به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از فرارو، دفترچه بیمه تأمین اجتماعی اش را در دست لوله کرده و بیرون از یک مطب دندان پزشکی منتظر نشسته است. ماسک به صورت دارد، اما تا زیر چانه پایین کشیده تا آب بخورد. دهانش را که باز می کند تا بطری را سر بکشد، جای خالی چند دندان آسیاب در فک بالایش دهان کجی می کند. «تمام دیشب نخوابیدم، دندان درد لعنتی یک هفته است که ول نکرده، هر چه قرص خوردم، فایده نداشت. فکر کنم به عصب رسیده، می خواستم تا سر برج صبر کنم تا وقتی حقوقم رسید، کاری کنم، از داروخانه قطره دندان درد هم گرفتم، اما فایده نداشت. حالا مجبور شدم قرض کنم، کلا سه میلیون و ۸۰۰ حقوق می گیرم، کرایه خانه را کنار بگذارم، خرج خانه را هم بدهم، برای دو برج مقروضم. تازه اگر خدا کمک کند و مریض نشویم وگرنه هزینه های دارو هم هست...».
ماسکش را می گذارد و راهی مطب می شود تا شاید نوبتش رسیده باشد. بیمار دیگری به خاطر تزریق بی حسی روی لثه اش نمی توانست درست صحبت کند، اما وقتی می فهمد که قرار است گزارشی درباره خدمات دندان پزشکی منتشر شود، استقبال می کند و فیش پرداخت مربوط به عکس دندان پزشکی را نشان می دهد. «یک مطب حوالی آرژانتین برای عکس از هر دندان ۱۵۰ هزار تومان گرفت، اعتراض کردم، اما گفتند که تعرفه همین است، عصب کشی تاج دندان را انجام دادند، حالا پانسمان شده و می ترسم که ادامه کار را در این مطب انجام دهم. حالا حوالی نارمک آمدم. باید دوباره عکس از دندان بگیرم تا دکتر وضعیت جدید دندان را بررسی کند. اینجا برای هر عکس ۴۵ هزار تومان می گیرند. تا این حد تفاوت...! مگر چه فرقی بین هر عکس است؟».
گلایه از لق شدن ایمپلنت قسطی!
دندانش را با انگشت اشاره نشان می دهد که ردی از پرشدگی دارد؛ «دکتر این دندان را بدون گرفتن عکس پر کرد. حالا همین دندان که حدود یک میلیون تومان هزینه داشت، به عصب رسیده و باید دوبرابر برایش هزینه کنم. برای روکش هم هزینه دیگری حدود دو میلیون تومان لازم است. باید با این دندان حساس بدون روکش مدارا کنم، حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه برمی دارد، شوخی که نیست!».
«مسعود» بیمار دیگری است که چند سال پیش، امکان پرداخت هزینه روکش را نداشته و حالا دندان عصب کشی شده اش شکسته است و باید ریشه مانده در دندانش جراحی و کشیده شود؛ «حدود ۸۰۰ هزار تومان هزینه دندانم شده بود و نمی توانستم هزینه روکش را جور کنم؛ «حالا همان دندان شکسته و وقتی آن زمان نتوانستم هزینه روکش را بدهم، هزینه ایمپلنت را هم ندارم. یکی از همکارانم سال پیش از طریق همین آگهی های خیابانی، کار ایمپلنت را به صورت قسطی انجام داد و همان دندان حالا که قسطش تمام شده، لق شده و هیچ ضمانتی هم برایش وجود ندارد. او پیک موتوری یکی از رستوران های معروف در تهران است. ماهانه حدود چهار میلیون تومان درآمد دارد، زمانی که کار رستوران شروع نشده، سرویس های اسنپ باکس را هم جواب می دهد و اگر مسافر یا پیک باشد، ماهانه یک میلیون تومان هم از این محل می گیرد تا به قول خودش چاله های زندگی را پر کند، اما درآمدش را برای رفتن به دندان پزشک و رسیدگی به دندان هایش کافی نمی داند.
این شرایط را در مورد همکاران دیگرش هم مثال می زند؛ «شرایط همه ما مثل هم است. وقتی درد دندان برایمان غیرقابل تحمل می شود، سراغ دندان پزشک می رویم. یکی از دوستانم قرص ژلوفن را باز می کند و محتوایتش را روی دندان می ریزد، بی حس کننده از داروخانه می گیرد، قرص می خورد، خودم میخک روی دندان می زنم تا چند روز و هفته ای آرام باشد، من و همکارانم از دندان پزشک گریزان هستیم. کافی است لحظه ای روی صندلی یا یونیت دندان پزشکی بنشینیم، انگار کنتور می اندازند و پول می گیرند. شرایط بعد کرونا هم بدتر شده است. همه ما یک بار کرونا گرفتیم و چند هفته در خانه ماندیم. هزینه دارو، تست و اسکن به اندازه کافی سنگین بود که حالا باید جبران کم کاری کنیم...».
پوسیدگی دندان درمان شود، ایمپلنت پیشکش!
معضل بیماری های دهان و دندان و کاهش توان قشری از مردم برای مراجعه به دندان پزشک موضوع تازه ای نیست، اما آنچه اهمیت دارد، این است که در دو سال گذشته، پیگیری درمان های دندان پزشکی ازسوی مردم بسیار کاهش داشته است و متخصصان زیادی در این زمینه هشدار داده و ابراز نگرانی کرده اند....
دکتر علی کاظمیان، رئیس انجمن سلامت دهان و دندان پزشک اجتماعی ایران، معضل بیماری های دهان و دندان را یک موضوع جهانی دانسته و به خبرنگار «شرق» می گوید: «پوسیدگی دندانی در همه کشور ها به عنوان یکی از پرهزینه ترین بیماری ها از نظر پرداخت مستقیم هزینه های آن ازسوی بیماران شناخته شده است و این مسئله تنها به ایران اختصاص ندارد. آنچه تفاوت دارد، پوشش های بیمه ای مربوط به بیماری های دندانی است. به طوری که پوشش بیمه ای خدمات دندان پزشکی در کشور های اروپای شمالی و غربی حمایتگر و برای کودکان زیر ۱۸ سال نیز رایگان بوده است؛ در برخی از کشور ها نیز از گروه هایی با درآمد پایین، محروم یا گروه های پرخطر حمایت می شود».
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پرداخت هزینه های دندان پزشکی را برای طبقات متوسط به پایین و محروم بسیار بالا ارزیابی می کند؛ «وقتی صحبت از هزینه های ضروری می شود دیگر کاری به روکش دندان و ایمپلنت نداریم. هزینه های اصلی و پایه مثل ترمیم پوسیدگی دندانی مدنظر است. این پوسیدگی می تواند به بافت زنده دندان آسیب زده و تولید عفونت کند به همین دلیل بسیاری از متخصصان تأکید دارند که لازم است تدبیری برای خدمات پایه و ضروری دندان پزشکی به ویژه برای طبقات محروم و کم درآمد اندیشیده شده و میان پوشش بیمه ای خدمات ضروری و غیرضروری دندان پزشکی تفکیک قائل شویم تا شرایط دسترسی به خدمات ضروری و پایه دندان پزشکی برای طبقات اجتماعی با درآمد پایین فراهم شود، اما متأسفانه در بخش خدمات دندان پزشکی با جلوه هایی از نابرابری در دسترسی به خدمات سلامت روبه رو هستیم.
رئیس انجمن سلامت دهان و دندان پزشکی اجتماعی ایران درپیش گرفتن اقدامات پیشگیرانه به خصوص اطلاع رسانی در حوزه مراقبت از دهان و دندان را ضرورتی انکارناپذیر و مهم تلقی می کند: «ما در مورد بیماری شایع و پرهزینه ای به نام «پوسیدگی دندان» صحبت می کنیم که قابل پیشگیری بوده و مردم در طبقات مختلف درآمدی و با علم و آگاهی های امروزی می توانند از پوسیدگی و هزینه بربودن درمان های بعدی آن جلوگیری کنند. درعین حال، مصرف بالای قند، شکر و محصولات قندی از مواردی است که باید نسبت به آن ابراز نگرانی کرد، چراکه در دهه های اخیر میزان مصرف این مواد در طبقه متوسط و پایین جامعه بیشتر شده و علاوه بر خطر پوسیدگی دندان، ابتلا به دیابت و چاقی نیز روبه افزایش است. گلایه از گرانی خدمات دندان پزشکی از مهم ترین دلایلی است که توسط بیماران مطرح شده و آن ها را از مراجعه به دندان پزشکی منع می کند.
دکتر شایان، مدیرمسئول پایگاه خبری «دندانه»، در این زمینه می گوید: «گرانی خدمات دندان پزشکی همیشه مطرح بوده و به نقد کشیده شده است، درحالی که گران قلمدادکردن یک خدمت درمانی مثل دندان پزشکی امری کاملا نسبی است. این خدمات در مقایسه با کشور های دیگر بسیار ارزان بوده و بسیاری از ایرانیان مقیم کشور های دیگر برای رسیدگی و برخورداری از خدمات درمانی ازجمله دندان پزشکی به ایران سفر کرده و هزینه ها را به صرفه می دانند».
دکترسیامک شایان امین، دندان پزشک، کاهش مراجعه به دندان پزشکی به دلیل مشکلات اقتصادی را تأیید کرده و به خبرنگار «شرق» می گوید: «متأسفانه فارغ از کرونا و نگرانی های بی مورد در زمینه شیوع کرونا در فضای دندان پزشکی، رسیدگی به سلامت دهان و دندان کاهش چشمگیری یافته است؛ وقتی حقوق کارگر و کارمند متناسب با میزان تورم نباشد، مسائل معیشتی و هزینه های جاری برای خورد و خوراک سهم بیشتری از حقوق این قشر را می طلبد و روزبه روز امکان برخورداری مردم از درمان های به ظاهر غیرضروری و غیراورژانسی مثل دندان پزشکی و سایر مراقبت ها و پیگیری درمانی کمتر می شود».
نگرانی متخصصان از کاهش مراجعه مردم به مطب های دندان پزشکی
او با بیان اینکه دندان پزشکان نیز نسبت به دورشدن مردم از خدمات دندان پزشکی نگران و گلایه مند هستند، تأکید می کند: «این اتفاق بسیار نگران کننده است که بسیاری از مردم تنها در موارد اورژانسی و درصورت داشتن درد، آن هم برای دریافت ارزان ترین خدمات و پاک کردن صورت مسئله، مثل کشیدگی دندان و نه درمان و نگهداری آن، به دندان پزشک مراجعه می کنند؛ در واقع تورم و مشکلات اقتصادی روزافزون باعث دوری مردم از خدمات درمانی، به ویژه دندان پزشکی شده است نه گرانی خدمات دندان پزشکی؛ بسیاری از اقلام خوراکی، قیمت خانه، اتومبیل و... طی چند سال اخیر رشد چند برابری داشته است، اما تعرفه های خدمات دندان پزشکی در سال های اخیر شاید افزایش دو برابری هم نداشته و حتی می توان گفت که با توجه به نرخ تورم، دندان پزشکان از سهم و جیب خودشان نیز برای خدمات دندان پزشکی سوبسید پرداخت می کنند. درحالی که نباید فراموش کرد که قیمت تجهیزات و مواد مورد نیاز دندان پزشکان نیز در همین مدت چندین برابر شده، اما تعرفه های درمانی متناسب با نرخ تورم و گرانی مواد و تجهیزات نیز گران نشده است».
موج ایدز و سقط جنین در راه است؟واقعیت تلخ: پیشگیری بر درمان مقدم نیست
این دندان پزشک درباره ضرورت تغییر رویکرد نظام سلامت به سمت درمان های پیشگیرانه و رعایت اصول بهداشتی سلامت دهان و دندان تصریح می کند: «نه تن ها نظام فعلی سلامت کشور بلکه سبک زندگی مردم نیز درمان محور بوده و با وجود سختی ها و هزینه های خدمات، درمان را بر پیشگیری ترجیح می دهند. نزدیک ترین مصداق در این زمینه، شیوع بیماری کرونا در کشور است که به جای واردات واکسن، داروی کرونا وارد شده و طبق اظهارات مسئولان وزارت بهداشت، بیشترین منابع ارزی به این دارو ها اختصاص پیدا کرد».
او با اشاره به اینکه در حوزه کاهش هزینه های دندان پزشکی قبل از هر چیز باید آینده نگری و دوراندیشی را مدنظر قرار داد، می افزاید: «آموزش اصولی بهداشت و سلامت دهان و دندان از سنین کودکی از مشکلات بعدی در حوزه درمان خواهد کاست، به طوری که فرهنگ سازی و آموزش مؤثر نسل بعدی برمبنای محتویات آموزشی موجود در کتاب ها می تواند بسیار مفید بوده و از سیل عظیم مراجعات و متقاضیان برای درمان پوسیدگی یا سایر درمان های دندانی کم کند. مثل تجربه موفق کشور های اسکاندیناوی که با هدایت جامعه به سمت مباحث پیشگیرانه، با چالش پوسیدگی های دندانی روبه رو نیستند».
دکتر «همایون فراست» عضو هیئت مدیره جامعه دندان پزشکی ایران کاهش میزان مراجعه به دندان پزشکی و به تأخیرانداختن چکاب های دوره ای در سال های اخیر را تحت تأثیر کرونا، مشکلات اقتصادی و کاهش توان مالی خانواده ها دانسته و به خبرنگار «شرق» تأکید می کند: «وقتی امکان استفاده از خدماتی مثل پرکردگی سطحی دندان برای قشری فراهم نباشد، برای تأمین مخارج درمان ریشه، عصب کشی و حتی پروتز یا پلاک های متحرک و ثابت دندانی نیز محدودیت داشته یا حتی ممکن است استفاده از این پلاک ها برای فرد خوشایند نباشد، در این شرایط افتادن یا کشیدگی دندان، فرد را برای غذاخوردن و جویدن دچار مشکل می کند. دشواری در جویدن و به دنبال آن مشکلات گوارشی، سختی در تکلم و... زندگی فردی و اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار خواهد داد».
عملکرد ضعیف وزارت بهداشت در آموزش و فرهنگ سازی
عضو هیئت مدیره جامعه دندان پزشکی ایران با اشاره به متفاوت بودن تعرفه های خدمات دندان پزشکی در کشور می گوید: «هزینه های مواد اولیه خدمات دندان پزشکی متناسب با کیفیت مشخص می شود. هزینه های جانبی مطب، اجاره ساختمان و... مواردی هستند که قیمت ها را تعیین می کنند، اما تجربه کاری دندان پزشک عامل مهمی است که می تواند کیفیت درمان را متفاوت کند. درست مثل مشاغل دیگر که عوامل بی شماری بر هزینه نهایی آن مؤثر خواهد بود». تولید و پخش برنامه های آموزشی برای افزایش مراقبت های بهداشتی دهان و دندان در راستای پیشگیری از پوسیدگی و خرابی دندان بسیار الزامی است؛ «متأسفانه اثری از فعالیت های وزارت بهداشت در صداوسیما یا مطبوعات مشاهده نمی شود؛ درصورتی که شاید پخش یک برنامه آموزشی و مفید در طول هفته بتواند بسیاری از بیماری های دهان و دندان را کاهش دهد. همان طورکه معضل پوسیدگی دندان با آموزش های ساده ای مثل چگونگی مسواک زدن صحیح و استفاده از نخ دندان کاهش می یابد. بدون شک این آموزش ها و راهکار های پیشگیرانه می تواند از بار سنگین هزینه های درمان بر دوش مردم نیز کم کند».
