برای تشخیص و از بین بردن شپشک ها ابتدا باید اطلاعات کلی زیر را بدانید و در انتها راه های درمان را شرح خواهیم داد.ﺷﭙِشک ﯾﮏ ﺭﺍﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺣﺸﺮﺍﺕ ﺍﺳﺖ که زندگی انگل گونه دارد. ﺷﭙﺶ ﻫﺎ ﺍﻧﮕﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ، ﺩﺍﯾﻤﯽ ﻭ ﺍﺟﺒﺎﺭﯼ ﻫﺴﺘﻨﺪ(اﺟﺒﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻏﯿﺮ ﺍﺯ ﺑﺪﻥ ﭘﺴﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﺪ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪو غالبا زندگی انگل وار دارند و با چسبیدن به بدن سایر جانداران و تغذیه از خون آنها به حیات خود ادامه میدهند)
ﺩﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯼ ﻭ ﻧﻮﻉ شپشک ها
- ﺁﻧﻮﭘﻠﻮﺭﺍ (Anoplura ): ﺷﭙﺶﻫﺎﯼ ﮔﺰﻧﺪﻩ-ﻣﮑﻨﺪﻩ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﭙﺶﻫﺎﯼ ﺑﺪﻥ ﻭ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺷﺮﻣﮕﺎﻫﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.
- ﺍﯾﺴﮑﻨﻮﺳﺮﺍ ( Ischnocera ): ﺷﭙﺶ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎﻥ ﺍﺳﺖ(ﺳﺴﺖ ﺷﺎﺧﺎﻥ)
- ﺁﻣﺒﻠﯽﺳﺮﺍ (Amblycera ): ﺷﭙﺶ ﺟﻮﻧﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﯾﺮ ﺭﺍﺳﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺿﻤﺎﺋﻢ ﺩﻫﺎﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﺷﭙﺶ، ﺑﺮﺍﯼ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﺍﺯ ﭘﻮﺳﺖ ﻭ ﭘﺮ ﺍﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
نشانه های وجود شپشک در بین پرنده ها
- ضعیف شدن پرنده ها
- خاراندن مداوم و خشن و سریع بدن و پرهای خود
- جیغ های کوتاه پرنده و بی قراری های غیر معمول
- نخوابیدن در سر تخم ها
- مرگ بی دلیل جوجه ها
- آثار کبودی ها ریز روی پوست جوجه ها
- خرد شدن پرها و نامرتب بودن پرها ، جاهای خالی در پر ها و شکسته شدن شاهپرها
- مشاهده آنها بصورت علنی زمانی که تعداد آنها بسیار زیاد شده است .
- پف کردن ، بی تحرکی پرنده .
تشخیص وجود شپشک در پرنده ها
دیدن به وسیله چشم که معمولا و قتی به این حد می رسد می توان گفت یک کلونی بزرگ از این حشرات در محل قفس های پرندگان شما وجود دارد .قرار دادن یک عدد دستمال کاغذی لوله شده بین میله های قفس شب و چک درون آن بلافاصله صبح روز بعد ، اگر نقاط قرمز رنگی روی آن بود بدانید که شپشک در پرندها وجود دارد .بررسی میله نشیمن های پلاستیکی : یک عدد میله نشمین پلاستیکی را که یک طرف آن باز است را درون قفس قرار دهید ، بعد از دو روز درون آن را نگاه کنید اگر داخلش نقاط قرمز رنگی بود پرنده ها شپشک دارند .
ویژگی های محل ایده آل برای رشد و نمو و تولید مثل شپشک ها
اولین و مهمترین ویژگی زندگی درمجاورت و روی بدن حیوانات زنده بالاخص پستانداران و پرندگان اهلی و وحشی:
- تاریکی
- رطوبت
- گرما
اقدامات موثر در پیشگیری از شپشک پرنده
- نظافت و تمیزکردن مستمر و منظم قفس ها و وسایل درون آن .
- آبتنی دادن به پرنده و یا اسپری نمودن آب روی پرنده .
- آفتاب گیر بودن محل زندگی پرنده یا قرار دادن قفس پرنده در محلی که حداقل روزی یک ساعت آفتابگیر باشد .
- نیاوردن پرنده جدید بصورت مستقیم به داخل پرنده ها مخصوصا از پرنده فروشی ها یا سالن های تکثیر که نظافت درستی ندارند .
- مراقبت و چک نوبه ای پرنده ها برای بررسی وجود شپشک ها .
- جلوگیری از تماس پرنده های وحشی با پرنده ها ، انتقال از پرنده های وحشی به پرنده های داخل پانسیون
مشکلات ناشی از وجود شپشک در پرنده
- ضعیف شدن و مرگ جوجه ها
- نطفه مرگ شدن تخم ها در اثر بی قراری و نخوابیدن پرنده روی تخم ها
- ضعیف شدن پرنده های بالغ و این ضعیف شدن زمینه ساز مرگ پرنده ها با ساده ترین بیماری ها است
راهکارهای مبارزه با شپشک
ابتدا یک نکته مهم : ضد عفونی کردن پرنده باید صبح زود انجام شود تا در هنگام شب که پرنده سر خود را بین بالها قرار میدهد دچار مسمومیتی نشود. ضد عفونی کردن قفس نیز بهتر است بعد از غروب آفتاب انجام شود تا این حشرات موذی از مخفیگاه های خود بیرون آمده باشند.
- استفاده از چند تکه برگ تنباکو در لانه ، که بوی این تنباکو در لانه ، شپشک ها را از لانه فراری می دهد.تنباکو را خیس کرده و آب این تنباکو را به قسمتهای مختلف لانه و قفس و بدن پرنده می زنند.استفاده از ته سیگار در زیر پایه های قفس و مالیدن آن به قسمتهای مختلف قفس.
- مقداری حنا را در آب خیس کرده و به قسمتهای مختلف بدن پرنده منجمله زیر بغل ها و بغل ران پاها از داخل یا در سایر قسمتهای بدن پرنده و قفس می مالند
- زیر بغل و بغل ران پرنده ها را روغن نباتی می زنند ، بوی روغن شپشک ها را فراری می دهد معمولا برای دامهای بزرگ و پرندگانی مثل مرغ و خروس استفاده می شود .
- برای آبتنی پرندگان از محلول آب و پودر دایناسور استفاده کنید .دراین روش باید مراقب بود که محلول غلیظ نباشد زیرا احتمال نوشیدن آب آبتنی توسط پرنده وجود دارد .
- از بین بردن شپشک پرنده با قطره عرفا مکتین،داروی عرفا مکتین را بصورت قطره ای پشت گردن پرنده ها می چکانند ، این کار باید در سه دوره 15 روزه انجام گردد تا بصورت کامل شپشک ها نابود گردند البته با اینکار خون پرنده نیز تاحدی مسموم می گردد که درا ین روش احتمال تلفات وجود دارد ولی در حال حاضر کاربردی ترین روش است .روش اصلی استفاده از عرفا مکتین تزریق زیر جلدی برای دامهای بزرگ بوده که به ازای هر 50 کیلوگرم یک سی سی زیر پوست دام تزریق می گردد .حدود دو سی سی قطره عرفا مکتین را در یک لیتر آب حل کرده و به تمام نقاط قفس و لانه و پرنده ( به غیر از سر و چشم ) و ... با آب پاش بصورت افشان ( spray ) اسپری می کنند تأکید می کنم مستقیم یا ( steam) نباشد .
- از بین بردن شپشک پرنده با اسپری ها ( مارکهای تابرنیل ، پیف پاف ، آسوده و کاوالیر )،کیفیت اسپری ها به ترتیب است اول تابرنیل بعد پیف پاف و ...درب اتاق و پنجره ها را ببندید و اسپری های مذکور را به تمام نقاط اتاق ، قفس ، لانه و پرنده ( به غیر از سر و چشم ) و ... اسپری کنید .
روشهای از بین بردن شپشک ها در محل نگهداری قفس ها پرنده
در ادامه با ما همراه باشید تا روش های کاربردی برای از بین بردن این حشره موذی در قفس پرنده ها اشاره کنیم.
- محل را بصورت کامل با رنگ روغنی رنگ نمایید تا ضمن گرفتن درزها و محل های اختفاء شپشکها ، بوی رنگ روغنی شپشک ها را فراری دهد .
- برای سالن های بزرگ پس از خارج نمودن پرنده ها و ضدعفونی قفس ها و ... محل را با شعله حرارتی گاز سوز ، که قدرت حرارت بسیار بالایی دارد بصورت کامل حرارت می دهند ، این روش را در خانه نمی توان انجام داد .
- استفاده از آبجوش با فشار بالا یا دستگاه بخار شوی
- استفاده از جاروبرقی،برای نظافت محل نگهداری پرنده ها یک جارو برقی ضروری است .
- سم های ضد حشرات مانند قرص برنج ، د د ت و ... بصورت محلول و پاشیدن آن در سطح وسیع ، پس از خارج نمودن پرنده ها و ضدعفونی قفس ها و ... این روش را در خانه نمی توان انجام داد .
- دور تا دور قفس روی دیوار با قلم سوسک کش که دقیقا مانند گچ است کشیده و شپشک ها با رسیدن به این خطوط مسموم و می میرند ، می توان روی لانه و برخی نقاطی که پرنده دسترسی ندارد را با این قلم کشید ، بدیهی است که دسترس بودن محل خط کشی برای پرنده باعث مسمومیت پرنده می شود .
شستشو و ضد عفونی قفس و لانه
در ادامه با ما همراه باشید تا به شما یاد دهیم چگونه قفس پرنده را ضدعفونی کنید.
- ضد عفونی با آب و سودا یا محلول کربنات دو سود یا زاگروتان، ابتدا با آب جوش قفس را بشویید، پس از خشک شدن نسبی قفس و لانه ، محلول های مذکور را روی آنها اسپری کنید ، برای ماندن اثر این ماده روی قفس و لانه ، آنها را درمعرض نور خورشید قرار دهید تا خشک شود.
- پس از متوجه شدن اینکه پرنده شپشک دارد قفس و لانه را با آب و سرکه می توانید ضد عفونی کنید ، ابتدا با آب جوش قفس را بشویید ، پس از خشک شدن نسبی قفس و لانه ، محلول نصف آب و نصف سرکه را روی آنها اسپری کنید ، برای ماندن اثر این ماده روی قفس و لانه ، آنها را درمعرض نور خورشید قرار دهید تا خشک شود .
- پس از متوجه شدن اینکه پرنده شپشک دارد قفس و لانه را با مایع جرمی ساید پی می توانید ضد عفونی کنید ، ابتدا با آب جوش قفس را بشوییدپس از خشک شدن نسبی قفس و لانه ، محلول را روی آنها اسپری کنید ، برای ماندن اثر این ماده روی قفس و لانه ، آنها را درمعرض نور خورشید قرار دهید تا خشک شود ، این ماده را برای ضد عفونی محل نگهداری قفس و لانه می توانید استفاده کنید .
- قراردادن قفس و لانه در جلوی آفتاب،ابتدا لانه و قفس مناسب جدیدی برای پرنده تهیه کنید ، با آب جوش قفس قبلی را بشویید ، به مدت 15 روز قفس و لانه را جلوی آقتاب مستقیم قراردهید ، در پاسیو های آفتاب گیر ، نور خورشید بهترین عامل طبیعی نظافت و ضد عفونی است .
- زیر پایه های قفس را نفت بزنید ، بوی نفت شپشک ها را فراری می دهد .
- زیر قفس جایی که پرنده دسترسی ندارد گریس زده شود ، شپشک ها با حرکت در کنار این گریس در محیط آن جذب شده و قادر به خروج از این ماده نیستند .
آیا می توانیم به پرنده خانگی خود آجیل بدهیم؟
