شرایط پرورش و نگهداری دلقک ماهی

دلقک ماهی یا شقایق ماهی یکی از شناخته شده ترین ماهیان آکواریومی آب شور جهان است. تا کنون حدود بیست و هشت گونه از از این ماهی در طبیعت شناسایی شده است. دلقک ماهی ها به دلیل رنگ های جذابشان و همچنین وفق پذیری بالا در شرایط آکواریومی بسیار در میان علاقمندان به آکواریوم آب شور محبوب هستند. به دلیل اینکه دلقک ماهی ها در محیط طبیعی بین شقایق های دریایی زندگی می کنند به نام شقایق ماهی نیز شناخته می شوند.

بین دلقک ها و شقایق ها نوعی همزیستی مسالمت آمیز وجود دارد، به نحوی که شقایق با شاخک های سمی خود از دلقک ها در مقابل شکارچیان محافظت می کند و دلقک ها نیز بخشی از غذای خود را جهت تغذیه شقایق ها در اختیار آن ها قرار می دهد. دلقک ها بر روی پوست بدن خود نوعی پروتئین دارند که آن ها را در مقابل نیش شقایق ها و خورده شدن توسط آن ها حفظ می کند. عمر دلقک ماهی آب شور بیش از 20 سال است. گونه هایی از این ماهی در خلیج فارس هم وجود دارند.بعد از فیلم موفق در جستجوی نمو (Finding Nemo) که برنده اسکار بهترین انیمیشن 2003 شد محبوبیت این ماهی در بین آکواریوم داران به شدت افزایش یافت.

زیستگاه دلقک ماهی

این ماهی بومی آب های گرم اقیانوس هند از جمله دریای سرخ و اقیانوس آرام، جنوب شرقی آسیا، ژاپن و مالزی است، دلقک ماهی در طبیعت در تپه های مرجانی زندگی می کند و همچنین دریاهای آرام و تالاب هایی که عمق کمی دارند برای این ماهی زیستگاه ایده آلی است، جلبک ها و شقایق های دریایی و میگوهای کوچک در این اعماق به وفور یافت می شوند که این ماهی ها از جلبک ها و میوه ها تغذیه می کنند و شقایق های دریایی هم زیستگاه آن ها محسوب می شود.دلقک ماهی راه راه از دسته ماهیان مقاوم آکواریوم های آب شور محسوب می شود. این ماهی بیشتر اوقات روز را در فضای باز آکواریوم شنا می کند و کمتر خود را در میان مرجان ها پنهان می کند.

چرخه زندگی دلقک ماهی

چندین بار در سال، ماهی دلقک ها زیر شقایق میزبان خود لانه می سازند. نر همسر ماده خود را تا لانه دنبال می کند، جایی که صدها و حتی هزاران تخم می گذارد. نر از تخم ها تا زمان تخلیه محافظت می کند و ماهی های ماده فقط در مواردی به آن ها کمک می کنند. ماهی دلقک جوان همیشه نر است. در نهایت، بزرگترین ماهی این گروه ماده می شود. یعنی با گذشت زمان به ماهی ماده تبدیل می شود.بارها دیده شده که دلقک ماهیان در آکوآریوم تخم ریزی کرده اند . تخم این ماهیان نسبتا بزرگ است و نوزادان درشتی نیز از آنها خارج می شود. همین امر سبب می شود که بتوان لاروها را به آسانی با غذا های زنده معمول تغذیه نمود .

ویژگی ظاهری دلقک ماهی

این ماهی دارای بدنی کشیده است که در باله پشتی خود فرورفتگی دارد که دارای دو پره است در نوع percula false در باله پشتی خود ۱۱ عدد خار دارد ولی در نوع percula true در باله پشتی خود ۱۰ عدد خار وجود دارد. طول بدن این ماهی در حدود ۴ سانتی متر است و کوچکتر نیز دیده می شوند، جثه جنس ماده از نوع نر بزرگتر است، این ماهی در پشت آبشش، در میانه بدن و در پایین باله دمی خود داری نوار سفید رنگی است، نواری که در میانه بدن وجود دارد واضح تر است و به سمت سر یک شکل مثلثی ایجاد کرده است. بر روی نوارها و باله ها طرح های به رنگ مشکی دیده می شود که بسیار درخشان است و زیبایی خاصی به این ماهی می دهد. باله دمی در این نوع ماهی حالت گردی دارد بنابراین این ماهی به خوبی نمی تواند شنا کند. طول عمر این ماهی در حدود ۶ سال است ولی بیشتر نیز گزارش شده است دلقک ماهی به رنگ های نارنجی، مشکی و سفید است و دارای طرح های مختلفی بر روی بدن خود است.

ویژگی رفتاری دلقک ماهی

این ماهی بسیار مقاوم است و توانایی این را دارد که با هر شرایطی خودش را تطبیق بدهد، ماهی بسیار صلح جو است فقط بر سر قلمرو خود تهاجمی رفتار می کند بنابراین نباید از دو گونه از این ماهی ها در کنار یکدیگر نگه داری کنید. دلقک ماهی با شقایق دریایی نوعی رابطه هم زیستی دارد و در کنار همدیگر زندگی می کنند و نکته خیلی جالب اینکه این ماهی به شاخک های سمی شقایق دریایی مقاوم است و که به دلیل وجود مخاط خاصی که بر روی بدن این ماهی وجود دارد. دلقک ماهی ها در کنار شقایق دریایی زندگی می کنند بنابراین توسط حیوانات دیگر شکار نمی شوند، به دلیل وجود این ماهی ها در کنار شقایق دریایی جانوران دیگر نزدیک می شوند که توسط شقایق دریایی شکار می شوند و غذایشان تامین می شود و به این صورت زندگی مسالمت آمیزی دارند. محل زندگی این ماهی بیشتر در صخره های مرجانی ودر آب شور دریا است.

انواع دلقک ماهی

دلقک ماهی دارای انواع مختلفی است. دلقک ماهی اسلاریس از معروف ترین انواع این ماهی است که دارای بدنی به رنگ نارنجی است و سه نوار عمودی به رنگ سفید دارد، نوعی دیگری از این ماهی به نام اسلاریس سیاه وجود دارد که رنگ بدنش سیاه است. انواع مختلفی از دلقک ماهی وجود دارد که عبارتند از:

• ماهی اسلاریس دانه برفی
• اسلاریس دانه برفی یخ سیاه
• ماهی اسلاریس دانه برفی ممتاز
• اسلاریس دانه برفی سیاه
• ماهی اسلاریس کاراملی
• اسلاریس نیمه شبی
• ماهی اسلاریس دومینو
• اسلاریس میس بار
• ماهی اسلاریس میس بار اکستریم بسیار سیاه

تغذیه دلقک ماهی

این ماهی همه چیز خوار محسوب می شود، تغذیه آن در طبیعت با جلبک ها، سخت پوستان کوچک، شاخک های شقایق دریایی، خوشه های ساق پا، تخم ماهی ها و لاروها انجام می شود. در داخل آکواریوم تغذیه کلون فیش با استفاده از سبزیجات ، گوشت صدف، میگو، میگوی میسیس، میگوی آب نمک و اسکویید انجام می شود و حتی می توانید ماهی یخ زده خرد شده را به این ماهی ها بدهید.اگر در آکواریوم خود سطح جلبک کم وجود داشته باشد که حاوی اسپیرولینا است به عنوان سبزیجات مناسب هستند. ماهی بزرگ دو بار در روز باید تغذیه شوند و ماهی های نوجوان ۳ یا ۴ بار در روز فقط این نکته را فراموش نکنید که مقدار غذایی که می ریزید باید در عرض ۳ دقیقه بخورند و غذای اضافی را حتما از آکواریوم خارج کنید تا آب همیشه تمیز نگه داری شود.

آکواریوم مورد نیاز برای دلقک ماهی

معمولا اولین سوالی که پیش می آید اندازه آکواریوم و حجم تانک مورد نیاز برای نگهداری از دلقک ماهی است. این موضوع به عوامل و فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. با این حال به طور کلی حتی فضاهای کم نیز برای دلقک ماهی مشکلی ایجاد نخواهد کرد. حداقل اندازه تانک برای دلقک ماهی اسلاریس، 80 لیتر می باشد.هر چند افرادی که در زمینه نگهداری از ماهیان آب شور تجربه کافی دارند می توانند این ماهی را در حجم های پایین تر نیز نگهداری کنند و حتی گاهی دیده می شود که برخی از پرورش دهندگان در آکواریومی 40 لیتری، یک جفت از این ماهی را برای تخم گذاری قرار می دهند.

دلقک ماهی ها برخلاف برخی از ماهیان دیگر، به فضای زیادی برای شنا کردن نیاز ندارند و معمولا در فضایی کوچک به طرف بالا و پایین شنا می کنند. وجود یک شقایق دریایی یا مرجان در تانک، باعث خوشحالی دلقک ماهی خواهد شد و او می تواند از آن به عنوان پناهگاه استفاده کند.مشکل اصلی تانک های کوچک نیاز آنان به نظافت و نگهداری بیشتر نسبت به فضاهای بزرگتر است. در آکواریوم های کوچک، مواد سمی مانند آمونیاک یا نیترات تاثیر بیشتری روی پارامترهای آب دارند که در نتیجه آن کیفیت آب کاهش پیدا کرده و رشد جلبک ها و ایجاد محیط زیستی ناسالمی را در پی خواهد داشت. در آکواریوم های کوچک وجود یک سیستم تصفیه آب بسیار حیاتی است و در کنار آن نیز آب تانک باید به طور مرتب تعویض شود. وجود یک دستگاه پروتئین اسکیمر نیز می تواند بسیار مفید واقع شود. با این حال اگر آب آکواریوم به طور منظم تعویض شود، وجود این دستگاه ضروری نخواهد بود.

پارامترهای آب برای دلقک ماهی

دمای آب باید در حدود 23 تا 27 درجه سانتیگراد باشد و هنگام تخم گذاری میزان دما باید کمی افزایش پیدا کند. pH آب باید بین 8 تا 8.4 و شوری نیز بین 1.021 و 1.026 باشد. دیگر پارامتر های آب هم باید در رنج استاندارد آکواریوم های آب شور باشند ( آمونیاک: 0، نیترات و نیتریت: کمتر از 2 ppm).در تانک باید کمی جریان و جابه جایی آب وجود داشته و نور کافی نیز فراهم شود. اگر از شقایق دریایی نیز در اکواریوم نگهداری می کنید سیستم نوری شما باید بسیار قوی و مناسب باشد در غیر این صورت نیازی به سیستم های نوری پیچیده نیست.

ماهی های سازگار با دلقک ماهی

این ماهی ها بسیر سازگار هستند و در طبیعت با انواعی از ماهی های صخره ای زندگی می کنند همچنین می توانند در مخازن کوچک و تنگ نیز زندگی کنند. بسیار رایج است که این ماهی ها را با شقایق ها جفت می کنند البته آن ها بدونه همزیستی با شقایق ها می توانند زنده بمانند و زندگی کنند، شقایق های مناسب عبارتند از، شقایق نوع حبابی، شقایق باشکوه و شقایق دریایی چرمی

از جمله ماهی های کوچک می توان ماهی Damsel fish، Butterfly fish، Wrasses را نام برد، میگوهایی مثل میگوی نعناع و میگوهای هارلکوین را نیز می توانیم نام ببریم که کار تجزیه مواد غذایی زاید را انجام می دهند و بسیار می تواند سود مند باشد. از ماهی های تهاجمی و همچنین سایر گونه های دلقک ماهی نباید در کنار این ماهی نگه داری شود چون به سرعت به هم حمله می کنند و به یکدیگر آسیب می رسانند.

تکثیر دلقک ماهی

در دمای بالا در حدود ۸۳ درجه فارنهایت این ماهی ها شروع به جفت گیری می کنند و در حدود ۵ روز تخم ریزی را شروع می کنند، تخم ریزی دلقک ماهیها به شدت تحت تاثیر نور پردازی آکواریوم است، ماهی ماده در زمان تخم ریزی بسیار پر خاشگر می شود و ماهی نر حرکاتی را انجام می دهد تا توجه ماهی ماده را جلب کند که به رقص دلقک ماهی معروف است.

قبل از تخم ریزی محل تخم ریزی را تمیز می کند که این کار را با گاز گرفتن دور و بر خود انجام می دهد، در داخل مرجان ها و شقایق ها تخم ریزی انجام می شود، تخم ها به رنگ نارنجی هستند که جنس نر از این تخم ها مراقبت می کند چون تخم ها ممکن است فوری قارچ بزنند ماهی خیلی زود بر روی تخم ها باله می زند و با این کار خود اکسیژن نیز به تخم ها می رساند. با گذشت زمان رنگ تخم ها روشنتر می شود و چشم های دلقک ماهی در آن نمایان می شود و بعد از ۸ روز بچه ماهی ها از تخم خارج می شوند و بعد از گذشت ۱۶ روز بچه ماهی ها به بلوغ می رسند.

بیماری دلقک ماهی

این ماهی ها بسیار مقاوم است و کمتر مستعد بیماری هستند اگر ph آب مناسب نباشد و یا به ماهی شوک وارد شود دچار بیماری می شوند و ممکن است از بین بروند. کلا ماهی های آب شور بیشتر از ماهی های آب شیرین مستعد بیماری های انگلی، قارچی و باکتریایی هستند. از بیماری ها می توان به بیماری ایچ و بیماری مخملی اشاره کرد که عامل این بیماری ها انگل است. برای جلوگیری از این بیماری ها هر وسیله ای که وارد آکواریوم می کنید تا چند روز قرنطینه کنید و همچنین آب آکواریوم به طور مرتب تعویض شود و از فیلتراسیون و دستگاه اکسیژن حتما استفاده کنید.

دانستنی های مفید درباره دلقک ماهی

• رشد ماهی های کوچک با جیره غذایی مناسب، تقریباً 6٪ وزن بدن در روز است.
• ماهی های جوان در این گونه، تحت فشار قابل توجهی از ساختار سلسله مراتبی قرار دارند. بدین معنی که این ماهی های جوان، توسط نرهای بزرگ تر مورد آزار و اذیت قرار می گیرند. درنتیجه، ماهی های کوچک تر دارای تغذیه محدودتری هستند. تنها در صورت حذف یک نر بزرگ تر (به عنوان مثال مرگ)، ماهی های کوچک تر به رشد بهتری دست پیدا می کنند.
• این ماهی بر خلاف بسیاری از ماهی ها از خانه خود خیلی دور نمی شود.
• نگهداری چند گونه مختلف از این ماهی در یک آکواریوم کار درستی نیست.
• نگهداری از دلقک ماهی برای افراد مبتدی مناسب است.
  نکاتی برای راه اندازی آکواریوم و خرید ماهی آب شور