چیزی که خودرو را به حرکت درمی آورد موتور احتراق داخلی آن است. موتور سوخت را همراه با هوا می سوزاند و گازهای داغ با فشار بالا ایجاد می کند و با نیروی خود، پیستون ها را حرکت می دهد. محصول جانبی این فرایند، گازهایی سمی هستند که اگر سیستم اگزوز نبود، وارد جو می شدند. این گازها برای انسان و محیط زیست بسیار خطرناک اند. بنابراین اگزوز بخشی بسیار مهم از خودرو است. در این مطلب قصد داریم درباره عملکرد اگزوز صحبت کنیم.
اگزوز چیست و چه کاری انجام می دهد؟
اگزوز به طور کلی از ملزومات تمام وسایلی است که از یک موتور درون سوز بهره می برند. بنابراین تمامی خودروهایی که به موتورهای درون سوز مجهز هستند شاهد اگزوز هستیم.برای توضیح بیشتر باید اضافه کرد که توان خروجی موتور، از احتراق مخلوط سوخت و هوا درون سیلندرها تامین می شود. اما احتراق صورت گرفته در درون موتور و سیلندرها، مانند هر انفجار دیگری، مقادری گاز و دود تولید می کند که باید از موتور و خودرو خارج شود. در صورت محبوس ماندن این گازها، موتور جوش آورده و به مرز انفجار می رسد.این اتفاق موتور را مانند یک زودپز که خروجی بخار آن بسته شده باشد، خطرناک می کند. البته این تنها وظیفه اگزوز نیست که در ادامه درباره وظایف آن توضیح می دهیم.
اگزوز چه وظیفه ای در خودرو دارد؟
به طور کلی، وظایف اگزوز را می توان به شرح زیر بیان کرد:
- خروج گازهای متشکل از احتراق بنزین
- کنترل و کاهش سطح آلایندگی خودرو
- کاهش و کنترل صدای موتور و دمای آن
- کاهش و کنترل مصرف سوخت
بدون شک دودی که از اگزوز خارج می شود، نتیجه مستقیم احتراق صورت گرفته در موتور با دمای ۸۰۰ درجه سانتیگراد نیست و در میانه راه، در سیستم اگزوز از لحاظ دما، صدا و آلایندگی کنترل و تعدیل شده است.
منیفولد چیست و چگونه کار می کند ؟
بخش اول سیستم اگزوز را منیفولد هوا هم می نامند . این بخش در موتور های مختلف اتومبیل 2 جور است . در اتومبیل هایی با موتور های خطی ، در یک طرف موتور قرار دارند . در اتومبیل هایی با موتور خورجینی V شکل هم ، در 2 طرف موتور ایجاد می شوند . در واقع این بخش ، وظیفه دارد تا دود و گاز تولید شده در سرسیلندر ها را ، به سمت لوله اگزوز راهنمایی کند . پس منیفولد ها را باید قطعاتی بدانیم که وظیفه شان دریافت دود و گاز ناشی از احتراق در موتور و سیلندرها و هدایت آن ها به یک بخش دیگر است .
لوله های رابط اگزوز چه می کنند ؟
این لوله ها را می توانید داخل اگزوز مشاهده کنید . در واقع این لوله ها ، قطعاتی هستند که منیفولد ، انباره و سر اگزوز را به هم ربط می دهند . طراحان و سازندگان اتومبیل ها هم معمولا سعی می کنند در این حوزه سخت گیری زیادی کرده و برای این لوله ها از استاندارد های بالایی استفاده کنند . کارایی و عمر مفید این بخش را جنس ، طول ، شعاع قوس ها ، قطر اسمی لوله تعیین می کنند تا بتوانند اثر گذار تر ظاهر شوند .
کاتالیست کجاست ؟
در گاز های خروجی از موتور که حاصل احتراق در سیلندرها است ، گاز های سمی مثل کربن مونوکسید ، هیدروکربن و اکسید های نیتروژن وجود دارد . خروج همه این گاز های آلوده باعث آلودگی بیش از حد هوا می شود . اینجاست که پای کاتالیست ها به سیستم اگزوز باز می شود . کاتالیست ها در حقیقت قطعه هایی هستند که این گاز های آلوده را کاهش می دهند و گاز های خروجی از اتومبیل را تبدیل به گاز های غیر سمی و بی خطر می کنند . کارشناسان می گویند که اگر این قطعه درست کار کند تا 90 درصد این گاز های سمی گرفته می شود . در حقیقت کاتالیست یک نوع فیلتر در راه این گاز های خروجی است . کاتالیست ها ، چون نیاز به دمای 800 درجه سانتی گراد دارند ، در همان قسمت اولیه و بعد از منیفولد تعبیه می شوند .
منبع یا انباره اگزوز چه وظیفه ای دارد ؟
یکی از جالب ترین کار هایی که اگزوز ها انجام می دهند ، کاهش صدای گازهایی است که در احتراق موتور تولید می شوند . در داخل منبع یا انباره اگزوز ، مجموعه ای از لوله های سوراخ دار تعبیه شده است که این وظیفه را به عهده دارد . اگر به اتاق ها و استودیوهای آکوستیک شده سری بزنید ، می بینید که علاوه بر پوشاندن در ها و دیوارها ، سعی می کنند سطوح غیرهمگونی در دیوار ها هم ایجاد کنند تا صدا را مدیریت کند . شاید بتوان گفت که در منبع اگزوز هم چنین اتفاقی می افتد ، یعنی امواج صدای تولید شده در موتور ، منعکس شده و در نهایت کمتر می شود تا صدای خروج گازها ، گوش خراش نباشد .
شاید علاقه مند باشید که مکانیسم این کم شدن صدا را بیشتر بدانید . چنین است این مکانیسم : وقتی یک موج صدا وارد منبع اگزوز می شود ، 2 بخش می شود . بخشی وارد محفظه شده و بخشی هم بازتاب می یابد . موجی که وارد محفظه شده ، به دیوار منبع خورده و به سمت خارج بازتاب پیدا می کند . در نتیجه این موج ها داخل منبع اگزوز ، به هم خورده و هم را خنثی می کنند تا در نهایت صدای متعادلی را بشنویم . همه این کار ها در انباره اگزوز یا انبار صدا خفه کن اتفاق می افتد . جالب این که صداهای تولید شده در انباره ها نیز با توجه به جنس و ابعاد و دیگر خاصیت هایی که دارند ، منحصر به خودشان است .
لوله پخش کننده دود چیست؟
در نهایت این که وقتی عمل احتراق و فعل و انفعالات مربوط به بنزین در موتور و سیلندر ها انجام شد ، بخشی از هیدروکربن نسوخته ، منو اکسید کربن و دی اکسید کربن وارد منیفولد یا هدرز می شود . فشار این گاز ها خیلی زیاد است . حرارتی هم در حد کوره های ذوب فلزات دارند . در نهایت این که همه گاز ها و دود های تولید شده از سیلندرها بعد از عبور از منیفولد ، رابط ها ، کاتالیست و منبع اگزوز، وارد یک لوله پخش کننده دود اگزوز شده و به خارج اتومبیل هدایت می شوند . طراحی این بخش به شدت اهمیت دارد . چرا که اگر خوب طراحی نشود ، در شتاب و کارکرد موتور اثر منفی می تواند داشته باشد .
چطور طراحی نامناسب اگزوز قدرت را کم می کند؟
در بعضی از ماشین ها ، منیفولد گاز در بالای منیفولد دود نصب می شود . در این صورت برای بی صدا کردن دود ناشی از احتراق ، از 2 صدا خفه کن استفاده می شود . چنین ایده هایی برای موتورهایی که قدرت زیادی دارند ، امری نا گزیر است . در این صورت طراحی این صدا خفه کن ها در کم و زیاد شدن صدای ایجاد شده از اگزوز و موتور ، اثرگذار ظاهر می شود . این صدا خفه کن ها طوری طراحی می شوند تا گاز های خروجی موتور در آن به تدریج منبسط شده و از گرمایش کم شود . فشار این گاز ها هم کاسته می شود . اگر این فشار کم نشود ، باعث می شود تا قدرت موتور کمتر شود . اما چرا ؟ این فشار منفی می تواند از خروج گاز های تولید شده در موتور جلوگیری کند ؛ به همین راحتی می بینید که همه چیز به همه چیز ربط دارد ؛ مخصوصاً در طراحی موتور ها و ماشین ها.
سخن پایانی
لوله اگزوز ها دارای ویژگی های مختلفی هستند و برای استفاده از اتومبیل ها باسوخت های فسیلی ضروری می باشند چرا که اتومبیل ها و برای حرکت می بایست این سوخت ها را بسوزانند و هنگامی که موتور این سوخت ها را می سوزاند گاز های بسیار خطرناکی تولید می شود و این گاز ها می بایست از موتور خارج شوند. اگر این اتفاق نیفتد موتور منفجر خواهد شد و بنابر این می بایست کاری کرد که آن ها از موتور خارج شوند و اگر آشنایی با سیستم اگزوز خودرو و عملکرد آن را بدانید می دانید که این کار توسط سیستم اگزوز خودرو انجام می شود.آشنایی با سیستم اگزوز خودرو و عملکرد آن این کمک را به شما می کند تا بتوانید اجزای مختلف آن را بهتر بشناسید و در صورت نیاز آن ها را مورد بررسی قرار دهید.
همه چیز درباره سیستم ترمز برمبو
