سیستم هدایت فرمان خودرو از چه اجزایی تشکیل شده است؟
ساده ترین چیزی که احتمالاً همه ما از کودکی درباره رانندگی می دانیم آن است که فرمان وسیله هدایت خودرو است. اما برای این که راننده بتواند توسط فرمان، در واقع غربیلکی که ما در کابین می بینیم، مسیر خودرو را کنترل و آن را هدایت کند، نیازمند همکاری اجزای مختلفی از یک سیستم بزرگ است که شاهد آن نیستیم. این سیستم را سیستم هدایت و فرمان خودرو می نامند. این سیستم ضمن انتقال نیروی چرخش فرمان، جهت حرکت آن را نیز به چرخ ها منتقل کرده و به این ترتیب مسیر حرکت خودرو را مشخص می کند. به عبارتی دیگر می توان گفت به مجموعه مکانیزم هایی که از غربیلک فرمان شروع و تا پشت چرخ های جلو امتداد پیدا نموده و وظیفه تغییر جهت تایرها را به عهده دارند، سیستم هدایت و فرمان خودرو یا جلوبندی خودرو می گویند. سلامت فنی کلیه قطعات این سیستم، تاثیر بسیار بالایی در تامین ایمنی سرنشینان خودرو دارد.
سیستم هدایت فرمان خودرو
سیستم هدایت فرمان بسته به میزان چرخش غربیلک فرمان توسط راننده، به کنترل جهت و میزان گردش چرخ های جلو می پردازد. به عبارت ساده تر، به مجموعه مکانیسم یا مکانیسم هایی که از غربیلک فرمان شروع و تا پشت چرخ های جلو ادامه می یابد و وظیفه تغییر جهت تایرها را برعهده داشته، سیستم هدایت فرمان یا اصطلاحا جلوبندی خودرو گفته می شود.قابل ذکر است سلامت فنی تمام قطعات این سیستم، تاثیر خیلی زیادی در تامین امنیت سرنشینان خودرو دارد. امروزه اغلب سیستم های هدایت فرمان به شکل هیدرولیکی طراحی و ساخته می شوند که مزیت آن راحتی کار با آن ها و چرخش آسان غریبلک فرمان است.
دقت کنید برای بررسی سطح روغن هیدرولیک فرمان باید به میزان روغن داخل مخزن روغن نگاه کرده که معمولا این مخزن ها از پلاستیک می باشند و در صورتی که مقدار روغن از سطح نمودار کمتر باشد، باید روغن به آن اضافه شود. اگر مخزن روغن فلزی است توسط گج داخل مخزن سطح روغن چک شود.
اجزای اصلی سیستم هدایت فرمان
قابل ذکر است که سیستم هدایت فرمان شامل اجزای مختلفی بوده و باید اشاره کرد در مواقع خرابی آن، همواره کل جلوبندی صدمه ندیده و گاهی امکان دارد فقط بخشی از اجزا آسیب دیده باشد که با صرف کمی هزینه قابل تعمیر است. این نوع سیستم فرمان به مکانیسم اهرم بندی مجهز است که تغییر جهت اعمال شده توسط راننده به غربیلک فرمان را به چرخ ها منتقل می سازد و سبب تغییر جهت آن ها و گردش خودرو می گردد.برای هدایت خودرو در مسیر دلخواه، چرخ ها باید جهت پذیر بوده که توسط مکانیسمی به اسم سیستم فرمان این تغییر جهت اعمال می شود که ممکن است، مکانیکی، الکترونیکی و هیدرولیکی باشد. اجزای اصلی سیستم جلوبندی شامل موارد زیر است:
فنر و کمک فنرها
وزن اتاقک خودرو روی فنر هاست. فنر حالت ارتجاعی دارد و ارتعاش پذیری و انعطاف پذیری آن بالاست.این ویژگی باعث میشود تا در ناهمواری جاده ها، از شدت ضربات به اتاق خودرو کاسته شود. فنرها انواع مختلفی دارند: فنرهای لول، پیچی و تخت. متداول ترین نوع فنرها، مدل لول است. از فنرهای تخت در سیستم تعلیق چرخ های عقبی خودرو استفاده می شود.نوسانات فنر به وسیله ی کمک فنر ها کنترل و یا میرا میشود. کمک فنر ها در نزدیکی چرخ های اتومبیل قرار دارند و انواع مختلفی دارند از جمله:
- کمک فنر اهرمی
- کمک فنر هیدرولیکی
- کمک فنر بادی یا گازی
- کمک فنر هیدرواستاتیکی
- کمک فنر تلسکوپی
طبق ها
طبق ها هم از مهمترین اجزاء سیستم جلوبندی خودرو محسوب می شوند که با بازوهایی سیستم تعلیق را به شاسی اتومبیل متصل می کنند که این طبق ها توسط بوش ها به شاسی و به کمک سیبک به چرخ ها اتصال پیدا می کنند. به طور معمول آسیب دیدگی طبق ها بیشتر بوده و در هنگام خرابی سیستم هدایت فرمان، بیشتر صدمه می بینند.
لقی فرمان
سیستم هدایت فرمان باید دست کم هر ۶ ماه یک مرتبه توسط مراکز مجاز مورد بازرسی و کنترل واقع شود. رانندگی با ماشینی که سیستم فرمان پذیری معیوبی داشته باشد، می تواند تصادف را به همراه آورد. در صورتی که سیستم جلوبندی خودرو هیدرولیکی باشد، مخزن روغن هیدورلیک نیز باید به طور دوره ای بررسی شود.دو مورد مهم در این راستا باید تحت نظر واقع شود. یکی این که بعد از انجام گردش ها غریبلک فرمان به طور خودکار برگشت پذیری داشته باشد. به عبارتی بعد از اتمام عملیات گردش فرمان، غریبلک فرمان باید بتواند به طور خودکار و بدون نیروی دست به حالت اولیه اش باز گردد. مورد دوم لقی و خلاصی مجاز غربیلک فرمان است.
غربیلک فرمان باید حدودا ۲-۳ سانتی متر خلاصی داشته باشد. به این مفهوم که با چرخاندن فرمان تا حدود کمتر از ۲-۳ سانتی متر، جهت لاستیک های جلو و در نتیجه جهت خودرو تغییری نیابد. وجود لقی یا خلاصی فرمان به این منظور تعبیه شده که با هر تکان جزئی بخصوص در سرعت های بالا، جهت خودرو سریعا عوض نشود. زیرا در غیر این صورت بسیار خطر ساز می شود.دقت داشته باشید اگر فرمان فاقد خلاصی باشد یا میزان لقی آن بیشتر از حد مجاز باشد، به این معنی است که سیستم هدایت فرمان معیوب بوده و باید در اولین فرصت برای تعمیر آن اقدام شود.
عیب یابی سیستم هدایت فرمان خودرو
هریک از قطعات خودرو، از جمله قطعات جلوبندی، وظیفه ی خاصی را بر عهده دارد؛ مجموع عمل هریک از اجزا با هم، موجب حرکت خودرو میشود؛ بدیهی است که این اجزا بهم مرتبط اند، روی یکدیگر تاثیر میگذارند و کوچکترین مشکل در هر کدام از آنها، عملکرد دیگر اجزا را تحت الشعاع قرار داده و در کل سیستم خودرو مشکل ایجاد خواهد کرد. پس معاینه فنی خودرو به صورت مکرر و منظم، از بروز مشکلات، وارد شدن خسارات و هزینه های سنگین، جلوگیری میکند.بدن انسان که به هنگام بروز بیماری ها از خود علائمی نشان میدهد، خودرو نیز به همین صورت عمل میکند، به هنگام بوجود آمدن هر گونه مشکلی در اجزای آن، علائمی پدیدار میشوند. این علائم و نشانه ها باید جدی گرفته شود و با رسیدگی به موقع به آن، از خطرات و مشکلات بعدی، پیشگیری کرد.
سیستم جلوبندی ماشین نیز از این امر مستثنی نیست. تعویض به موقع روغن موتور و روغن ترمز در سلامت این بخش نقش بسزایی دارد. حال علائمی را که نشان دهنده وجود عیب در سیستم جلوبندی خودرو است، بررسی میکنیم:
- صداهای عجیب و غیر عادی از قسمت جلوی خودرو: اگر به هنگام گذر از ناهمواری ها، دست اندازها و …، صداهای غیرعادی نامتعارف از قسمت جلویی خودرویتان به گوش میرسد، نشان دهنده ی بروز مشکل در فنر یا کمک فنر و میل تعادل است. هم چنین به گوش رسیدن صدای سوت از قسمت جلویی خودرو، نشان دهنده ی خرابی در بلبرینگ هاست.
- لرزیدن فرمان: چنانچه به هنگام روشن بودن خودرو و به ویژه در حین حرکت در سرعت های بالا، متوجه لرزش در فرمان خودروی خود شدید، نشان دهنده ی تنظیم نبودن باد لاستیک ها یا اصطلاحا بالانس نبودن آنهاست؛ هم چنین لرزش فرمان میتواند نشان دهنده ی وجود مشکل در سیبک ها باشد.
- عدم تعادل خودرو به هنگام حرکت: اگر در حین رانندگی، فرمان به خودی خود به یک سمت کشیده میشود، یا حرکت خودرو تحت کنترل شما نیست به طوری که انگار قسمت جلویی خودرو حالت ول شدگی دارد، نشان دهنده ی وجود مشکل در قسمت جلوبندی خودرو است.