ثَلاثِ باباجانی (به کُردی: سه لاسی باوه جانی)، یکی از شهرستان های استان کرمانشاه ایران و یکی از چهار شهرستان منطقه هورامان در استان کرمانشاه است. این شهرستان، در سال ۱۳۸۱ به عنوان شهرستان شناخته شد؛ و قبل از آن یکی از بخش های شهرستان جوانرود بود که بعد از تجزیه جوانرود این شهرستان تشکیل و تعداد زیادی از روستاهای جوانرود به ثلاث باباجانی داده شد تا به حد نصاب شهرستان برسد.مرکز این شهرستان شهر تازه آباد با جمعیتی بالغ بر شانزده هزار نفر می باشد. ازگله دیگر شهر آن است. به سبب سکونت سه طایفه مهم باباجانی (باوه جانی)، قبادی و تایجوزی، نام ثلاث به این شهرستان اطلاق شده است این شهرستان دارای حدود ۲۳ هزار هکتار زمین کشاورزی است که حدود ۲۰۰۰۰هکتار۲۰۰۰ هکتار آن آبی است ودر حال حاضر از ۱۰۰ هکتار آن به شیوه آبیاری بارانی بهره برداری صورت میگیرد ،همچنین حدود۱۰۰۰ هکتار باغ میوه که عمدتا سیب ،گردو و انگور است ،در این شهرستان حدودا ۱۵۰ هزار راس دام سبک و ۱۴۰۰۰ راس دام سنگین وجود دارد و و جهاد کشاورزی شهرستان دارای سه مرکز دهستانی و بخش بنامهای خانه شور، ازگله و زمکان است بخش ازگله گرمسیری و دو بخش دیگر سرد معتدل هستند، و مدیر جهاد کشاورزی در حال حاضر مهندس بهمن دارابی می باشد.ثلاث باباجانی که به کردی (شارستانی سه لاسی باوه جانی) خوانده می شود به سبب سکونت سه طایفه مهم باباجانی (باباجانی / باوه جانی)، قبادی و ولدبیگی، نام ثلاث به این شهرستان اطلاق شده است و ظاهراً به علت اهمیت بیشتر طایفه باباجانی و نیز حکومت رئیس این طایفه بر منطقه به ثلاث باباجانی معروف شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان پاوه، از مشرق به شهرستان جوانرود، از جنوب به شهرستانهای اسلام آبادغرب و سرپل ذهاب و از مغرب به خاک عراق محدود و شامل دو بخش مرکزی و ازگله است.باغات سیب و هلو مزارع گوجه و خیار و تخمه آفتابگردان ثمره زراعت این مردم زحمت کش است.در پاییز هم طبیعت چند رنگ میرآباد هنر نقاشی پرودگار طبیعت را آشکار می کند میرآباد با فاصله ۳۰ کیلومتری از شهرستان ثلاث واقع شده است و مناظر زیبا و سراب های پر آب نه تنها امروزه بلکه تاریخی چند هزار ساله دارد و سند آن هم تپه تاریخی میر آباد است. زمستان سرد هم با گرمای دلچسب ازگله کم رنگ می شود. ازگله در ۴۰ کیلومتری این شهرستان قرار دارد و آب و هوایی گرمسیری دارد . باز هم در زمستان منطقه های خانه و شور و شیخ صله گرما بخش طبیعت بی جان هستند این مناطق هم در ۳۰ و ۴۰ کیلومتری مرکز شهرستان قرار گرفته اند و جدای از مناظر طبیعت منطقه عملیاتی جنگ ایران و عراق بوده اند که آثار آن هم در روستای شیخ صله موجود است.
مردم شهر ثلاث باباجانی
مردم شهرستان ثلاث باباجانی به ۱-زبان کردی با گویش سورانی و لهجۀ جافی۲- کوردی گورانی تکلم می کنند.دین مردم این شهرستان۱- اسلام و مذهب آنان تسنن۲- یارستان است.
موقعیت شهر ثلاث باباجانی
شهرستان ثلاث بابا جانی از جنوب با شهرستان های سرپل ذهاب و دالاهو؛ از شرق با جوانرود همجوار و از غرب هم با کشور عراق مرز مشترک دارد.
پیشینه ی شهر ثلاث باباجانی
در تقسیمات کشوری ۱۳۱۱ ش، نام «باباجانی کردستان» به عنوان بلوک ذکر شده است. در ۱۳۳۱ خ. «بخش ثلاث» مشتمل بر دهستان های باباجانی، قبادی و ولدبیگی / سرقلعه ولدبیگی و ۱۰۸ آبادی، یکی از بخش های شهرستان کرمانشاهان در استان پنجم بود. در ۱۳۵۵ خ. بخش باباجانی به مرکزیت آبادیِ اَزْگَله در شهرستان پاوه تشکیل شد و مشتمل بر دهستان های خانه شور، ازگله، جیگران و سرقلعه بود. در خرداد ۱۳۸۱، به موجب تصویب نامه هیئت وزیران، این بخش از شهرستان جوانرود جدا و شهرستان شد.از مناطق تاریخی ثلاث باباجانی می توان به باقی مانده شهر درنه اشاره نمود که بنابر منابع تاریخی قدمت چند هزار ساله دارد، به طوری که هرودوت پدر تاریخ در ۲۵۰۰ سال پیش به صورت διà Δaρνɛων از آن نام برده است. بطلمیوس، فیلسوف اخترشناس و جغرافی دان مشهور یونانی (۹۰–۱۶۸ میلادی) هم این شهر را قرن ها پس از هردوت مورد توجه قرار می دهد. درنه که اکنون روستایی کوچک و دورافتاده در منطقه دۆڵی ده ره (دولی دره) می باشد به مدت چند قرن مرکز حکومت های نیرومند کُردی درتنگ، حلوان و باجلان بوده است.
جاذبه های گردشگری شهر ثلالث باباجانی
این شهرستان آب و هوایی مناسب، طبیعتی بسیار زیبا و کم یاب دارد و با داشتن جاذبه های گردشگری طبیعی گوناگون، همه ساله پذیرای گردشگرانی از سراسر استان و کشور می باشد.
روستای سفید برگ
روستای سفید برگ(روستای سفید برسپی ور ) از توابع جوانرود در ۱۸ کیلو متری این شهرستان قرار دارد . این روستا دارای قدمتی چندین هزار ساله است و همچنین در قدیم پایتخت تابستانه سومریان بوده روستای سفیدبرگ دارای ۲۰۰ خانوار و جمعیتی بالغ بر ۷۰۰ نفرمیباشد. روستابین سه کوه قرار گرفته و رودی پر اب از بین روستا می گذرد و به رود خانه ی سیروان می ریزد این روستا را بهشت گم شده زمین نامیده اند .در یک کیلومتری روستا پرورش ماهی بزرگی قرار دارد که مکانی تفریحی برای مهمانان این روستا به حساب می اید .مردم روستای سفید برگ بسیار خون گرم و مهمان نوازاند .بقعه ی شیخ محمد در ۱۰۰ متری روستا واقع است و این بقعه دارای کرامت های بزرگی است که مردم برای خواسته هایشان به انجا میروند .
روستای کانیرش
روستایی کوچک با مردمی خون گرم و مهربان وجود دارد که از طرف شمال غرب با کشور عراق،ازسمت شرق با شهرتازه آباد از جانب شمال به منطقه خانه شور و از طرف جنوب به روستای کیله سفید محدود است.کانی رش حد فاصل بین تازه آباد ثلاث و ازگله است. این روستا دارا ی برای روستاهای همجوارش مانند: برکر،پشتکر،کانی خنجر(یعقوب جان)،نیمه کار گاری،نقده، فیاد و سردسیر است. روستای کانیرش یک باب مدرسه ی سه کلاسه دارد که در اصل برای تحصیل دانش آموزان راهنمایی ساخته شده است چند سال قبل یک مدرسه ی ابتدایی داشت،که به علت فرسوده بودن تخریب شدودانش آموزان ابتدایی ضمیمهی مدرسه ی راهنمایی گردیدند.
روستای هلول
چشمه ریزه
چشمه ریزه که در درمان بیماری های کلیوی بسیار مؤثر است در این شهرستان و از دل كوه های سر سبز آن می جوشد . این چشمه در ۲۰ کیلومتری شرق شهر تازه آباد قرار دارد . کوه های منطقه دارای گیاهان دارویی فراوانی می باشند و رود زمکان پرآب ترین رود این شهرستان است كه سرچشمه ی آن از دل كوه بوده و آبشاری بكر و تماشایی را بی ادعا به بینندگان و مشتاقان طبیعت عرضه می كند .روستای تازه آباد امین محصور در تپه های سر سبز و زیبا ، دارای چشم اندازی بسیار لطیف است .
آبشار زیبای شیخ صله
این آبشار در نزدیکی روستای مرزی شیخ صله و در نزدیکی رودخانه قالیچه قرار دارد.
طاق بستان
از جاهای دیدنی ثلاث به شمار می رود. بعد از گشت و گذار در اطراف شهرستان کرمانشاه، به خود شهر وارد شوید. برای اقامت در هتل های کرمانشاه یا می توانید هتل «پارسیان» و «کوروش» را انتخاب کنید که از کیفیت و قیمت بالایی برخودارند یا این که با هزینه ای نسبتاً مناسب تر به سراغ هتل های «رسالت»، «سینا» و «داریوش » بروید که در سراسر شهر پراکنده شده اند. مهم ترین و مشهورترین بنای تاریخی کرمانشاه، «طاق بستان» است که از جاهای دیدنی کرمانشاه به حساب می آید. مجموعه ای عظیم و زیبا از شکارگاه شاهان ایرانی که از سنگ نوشته ها و حکاکی ها در دل سنگ مربوط به دوران ساسانی تشکیل شده است. در محوطه طاق بستان دریاچه کوچکی احداث شده است و راه ورود و دسترسی به این طاق برای نگهداری بیشتر از این بنا بسته شده است.
سراب صحنه
از جاهای دیدنی ثلاث به شمار می رود. یکی از زیباترین جاهای دیدنی کرمانشاه منطقه سراب صحنه است. این منطقه در شهر زیبای صحنه در ۵۵ کیلومتری کرمانشاه قرار دارد. سراب صحنه، طبیعتی بکر و دیدنی را پیش رویتان نمایان می کند که از حجم زیبایی های آن در حیرت فرو می روید.کوه های سر به فلک کشیده، باغ های زیبای میوه، آبشار تماشایی و وجود غاری جذاب در این منطقه، باعث شده تا گردشگران و طبیعت گردان توجه ویژه ای به سراب صحنه داشته باشند.سراب صحنه در حقیقت دره ای با درختان بلند و قدیمی است که در محلی به نام دربند قرار گرفته است. آنطور که گفته اند، این منطقه زیبا و تماشایی، تفرجگاه بسیاری از شاهان ایران بوده است و قدمت آن به دوران پیش از اسلام باز می گردد. آبی که در این دره جاریست، از چهار چشمه نشات می گیرد که در سال های گذشته آبشاری کوچک نیز در آنجا وجود داشته است.
مسجد شافعی ها ؛ شاهکار معماری مذهبی کرمانشاه
از جاهای دیدنی ثلاث به شمار می رود. یکی دیگر از جذاب ترین جاهای دیدنی کرمانشاه، مسجد شافعی ها نام دارد. این مسجد زیبا که از مساجد اهل سنت به شمار می رود، جزو شاهکارهای بی نظیر معماری اسلامی در ایران است که چشم بینندگان را به خودش خیره می کند. معماری این مسجد بسیار خاص و هنرمندانه است و گنبد جذاب و گلدسته های بلند بالای آن به زیبایی خودنمایی می کنند.نمای داخلی مسجد با گچبری های دیدنی و مزین به آیات قرآن پوشیده شده است. نقاشی های هنرمندانه داخل بنا، کتیبه هایی با خط طغرا، مناره های فلزی طلایی رنگ، نمای بیرونی سفید رنگ مسجد شافعی ها و … از جمله تماشایی ترین تزیینات این مکان مذهبی به شمار می رود.
تکیه معاون الملک ؛ یادگار قاجاریه
از جاهای دیدنی ثلاث به شمار می رود. از دیگر جاهای دیدنی کرمانشاه می توان به تکیه معاون الملک اشاره کرد که از باشکوه ترین مکان های فرهنگی دوره قاجار به شمار می رود. این تکیه به دست شخصی به نام حسین خان معین الرعایا، معروف به معاون الملک، ساخته شده است. تکیه زیبای معاون الملک به جهت برگزاری مراسم های مذهبی، نوحه خوانی، سینه زنی و … ساخته شد. علاوه بر این ها، در تکیه معروف کرمانشاه به رفع اختلافات قومی و عشایری نیز پرداخته می شد. در دوره مشروطه، عده ای این تکیه را به توپ بسته و آتش زدند اما سال ها بعد تکیه معاون الملک توسط حسن خان معاون الملک بازسازی و مرمت شد و امروزه یکی از جاذبه های دیدنی کرمانشاه است.