تغذیه گربه خانگی چگونه باید باشد؟

یکی از اساسی ترین اطلاعاتی که صاحب گربه باید بداند و رعایت کند اصول تغذیه در گربه است. نوع تغذیه ی گربه ها با سگ ها بسیار متفاوت می باشد. بنابراین نمی توان از غذای سگ و رژیم غذایی سگ برای گربه خانگی خود نیز استفاده کنیم. تغذیه در بچه گربه با گربه ی بالغ و همچنین گربه مسن متفاوت می باشد. گربه برخلاف سگ گوشتخوار اجباری است. بنابراین، نمی توان در رژیم غذایی گربه مانند سگ از سبزیجات و میوه استفاده نمود. پس با ما همراه باشید تا با تغذیه ی صحیح در گربه های خانگی آشنا شوید. شما باید از ممنوعیت استفاده از برخی مواد غذایی در رژیم گربه خود آگاه باشید.

قطعا غذای يک گربه وحشی كه در طبيعت زندگی می كند و غذای خود را با شكار كردن و با تحرک و زحمت زياد به دست می آورد با یک گربه خانگی كه از كمترين تحرک برخوردار بوده و غذای خود را هميشه به صورت آماده از صاحب خود دريافت می كند؛ احتياجات غذایی يكسانی ندارند. بنابراین كيفيت و كميت جيره غذایی آنها متفاوت خواهد بود. یک غذای متعادل برای یک گربه خانگی، غذایی است كه تمامی احتياجات غذايی شامل: پروتیين، چربي، كربوهيدارت، ويتامين ها، مواد معدنی و انرژی را برای بدن موجود زنده، تامين كند.

شما می توانید در كنار گوشت از مواد غذایی دیگری مانند پنير، شير و تخم مرغ نيز استفاده كنيد. به هرحال منبع پروتیین بايد حداقل یک بيستم جيره غذایی گربه های بالغ را تشكيل دهد. یک دهم جيره غذایی گربه های جوان و در حال رشد و یک سوم جیره غذایی بچه گربه هایی كه از شير گرفته شده اند، باشد. غذای خشک گربه شما باید حاوی پروتیین حیوانی زیاد و پروتیین گیاهی کمی باشد چرا که هضم غذاهای گیاهی بعضی وقت ها برای گربه ها سخت شده و باعث بیماری گربه شما می شوند. کربوهیدرات غذای گربه شما نیز نباید بیشتر از ۱۰ درصد آن را تشکیل دهد. یک غذای مفید و سالم برای گربه حاوی گوشت، ماهی یا مرغ تازه است.

لازم به ذکر است که گربه ها در مقاسيه با سگ ها، به غذا، پروتیین و انرژی بیشتری (نسبت به وزنشان) نياز دارند ولی از جهت ديگر از آنجايی كه آنها ساعات زیادی از روز را به استراحت و خواب می پردازند، استعداد بیشتری برای چاق شدن دارند. بنابراین عدم توجه به غذای گربه ممکن است باعث افزایش وزن گربه شود.

پروتئین در غذای گربه

پرتئین درغذای گربه اهمیت زیادی دارد. بدن گربه ها توانایی ساخت دوازده اسیدآمینه از بیست و سه آمینو اسید متفاوت را داراست و یازده اسیدآمینه دیگر جزو ساختارهای ضروری محسوب می شوند که حتماً باید توسط ماده ی غذایی به بدن برسند. ارزش بیولوژیکی پروتئین براساس قابلیت تامین میزان آمینواسیدها، به ویژه آمینواسیدهای ضروری سنجیده می شود. بنابراین، به طور کلی پروتئین های حیوانی (گوشت و محصولات جانبی آن) دارای ارزش بیولوژیکی بالاتری نسبت به پروتئین های گیاهی (کنجاله سویا و گلوتن ذرت) هستند.
تورین یک آمینواسید موجود در بافت های حیوانی است و به عنوان یکی از آمینواسیدهای ضروری برای داشتن عملکرد طبیعی دستگاه قلبی-عروقی، تولید مثلی و بینایی باید در گربه تامین گردد. هم چنین وجود آرژنین در غذای روزانه ی گربه سانان برای بهبود سم زدایی تولیدات دفعی نیتروژن دار ضروری است.

چربی در غذای گربه

چربی ها به عنوان منبع انرژی، اسیدهای چرب ضروری و بهبود جذب ویتامین های محلول در چربی (A، D، E و K) برای محسوب می شوند. همچنین باعث خوش طعم شدن غذای گربه شده و به حفظ پوست و موی سالم کمک می کند. در مقایسه با سگ ها، گربه ها نیازمند منابع روزانه ی لینولئیک اسید و آراشیدونیک اسید هستند، زیرا گربه ها قادر به ساخت آراشیدونیک اسید از لینولئیک اسید نمی باشند.

کربوهیدرات در غذای گربه

برخلاف سازگاری گربه ها با رژیم غذایی دارای کربوهیدرات پایین، دستگاه گوارش آنها در استفاده از نشاسته و قند ساده بسیار کارآمد هستند. در غذاهای تجاری ترجیح بر این است که تا ۳۵ درصد ماده ی خشک را در بر بگیرند. تغذیه ی بیش از حد با کربوهیدرات ها که قابلیت هضم کمی دارند منجر به نفخ، ایجاد گاز و اسهال می شوند. این علائم معمولاً در گربه هایی که با میزان بالایی شیر گاو، که دارای سطح بالایی کربوهیدرات لاکتوز است، دیده می شود.

ویتامین در غذای گربه

همانطور که گفته شد، برای جذب ویتامین های محلول در چربی A، D، E و K وجود چربی در رژیم غذایی مورد نیاز است. گربه ها توانایی تبدیل بتا-کاروتن سبزی ها به ویتامین A را نداشته و بنابراین نیازمند ویتامین A از قبل ساخته شده که فقط در بافت های حیوانی یافت می شوند، هستند. همچنین، رژیم غذایی آن ها باید غنی از تیامین و نیاسین باشد. در رژیم غذایی گربه سانان احتیاجی به ویتامین C نیست زیرا توانایی ساخت آن را دارند. از طرف دیگر به دلیل عدم توانایی در تبدیل پیش ساز ویتامین D به ویتامین D فعال در برابر نور خورشید، این ویتامین نیز باید در جیره ی غذایی روزانه شان قرار داشته باشد.

مواد معدنی در غذای گربه

مانند ویتامین ها در یک رژیم غذایی کامل باید وجود داشته باشند زیرا در ساختار بدن و واکنش های شیمیایی آن دخیل هستند. در بین این مواد، نسبت کلسیم و فسفر بسیار حائز اهمیت است زیرا با برهم خوردن تناسب و یا افزایش نادرست آنها در رژیم غذایی منجر به آسیب بافتی و سلامتی می شود.

اهمیت آب در غذای گربه و غذای بچه گربه

آب از مهمترین بخش های تغذیه ای برای گربه ها محسوب می شود. از آن جایی که گربه ها فاقد تحریک تشنگی قوی نسبت به دیگر پستانداران هستند، تامین یک منبع آب تمیز و تازه در مکان های مختلف به طور مداوم بسیار ضروری است.

میزان مصرف غذای گربه در سنین مختلف (بچه گربه و گربه بالغ)

بچه گربه های تازه متولد شده در طی هفته ی اول زندگی خود نیازمند حدود ۳۲ سی سی فرمولا ( شیر یا خوراک مایع مخصوص بچه گربه ها) در روز هستند (این میزان بر اساس میانگین وزن نرمال بچه گربه ها یعنی حدود ۱۲۰ گرم است). اما به هر حال چون وزن نوزادان از ۸۵ تا ۱۲۰ گرم متغیر است، میزان مصرف هم متغیر خواهد بود. این میزان باید در حدود ده مرتبه در طول روز با فاصله ی یک تا دو ساعت تقسیم بندی شود. در صورتی که بچه گربه ضعیف یا تحت استرس است باید غذای آن با تناوب بیشتری در طول شبانه روز داده شود.

در طی هفته ی دوم، میزان مصرف بچه گربه ی متوسط به حدود ۵۵ سی سی در طول روز می رسد، و در صورتی به طور منظم وزن اضافه می کند، می توان از تعداد مرتبه ی غذا دادن را کاهش داد.

در هفته ی سوم بچه گربه ها باید در حدود ۸۰ سی سی از فرمولا را در روز مصرف کنند. این میزان در هفته ی چهارم ۱۰۰ سی سی در روز و در پنجمین هفته حدود ۱۲۵ سی سی در روز می شود. هم چنین با توجه به این که بعد از هفته ی چهارم میزان غذایی که بچه گربه در هر وعده مصرف می کند، افزایش می یابد بنابراین می توان تعداد غذا دادن را به ۵ تا ۷ مرتبه در روز رساند.

بچه گربه هایی که گرسنه اند و یا غذا می خواهند به طور مداوم گریه می کنند، سرشان را از سویی به سوی دیگر تکان داده و یکدیگر یا اشیاء اطراف را می مکند.

• بچه گربه ی تازه متولد شده باید حدود هر ۱-۲ ساعت شیر داده شود.
• در حدود سن ۳ تا ۴ هفتگی، آن ها می توانند با جایگزین شیر در یک ظرف و سپس با میزان کمی از غذای مرطوب بچه گربه، بین چهار تا شش بار در روز غذادهی شوند.
• بچه گربه های شش تا دوازده هفته باید چهار بار در روز غذا داده شوند و در همین زمان نیز به تدریج میزان دسترسی شان به جایگزین شیر کاسته شود.
• بچه گربه های سه تا شش ماه باید سه بار در روز تغذیه داشته باشند.

مدیریت غذای گربه و غذای بچه گربه

بهترین راه برای تعیین میزان مصرف گربه ارزیابی میزان انرژی مورد نیاز آن با توجه به سن است و سپس محاسبه ی مقدار غذایی که باید با آن تغذیه گردد. یکی دیگر از راه ها بررسی میزان مورد نیاز گربه براساس جداول تعبیه شده بر روی بسته بندی های غذاهای تجاری است که برپایه ی وزن حیوان سنجیده می شود (این روش تنها در صورتی استفاده می شود که فرد تنها از یک غذای تجاری استفاده کند و به طور دائم آن را تغییر ندهد). البته این دو روش تنها مناسب گربه هایی هستند که به طور منظم و طبق منحنی رشد گربه ها رشد می کنند.

روش سوم روش تغذیه ی انتخابی آزاد است و باید فقط برای گربه های کم وزن و یا با رشد آهسته استفاده شوند. این روش بهترین راه تغذیه برای گربه های جوان محسوب می شود زیرا احتمال ایجاد اتساع مشخص معده (marked gastric distention) که اغلب با تغذیه ی سریع همراه است را کاهش می دهد. باید این نکته را توجه داشت که این روش در گربه های با وزن بالا و چاق نباید استفاده گردد. در تغذیه ی انتخابی آزاد میزان غذای روزانه را اندازه گیری کرده و همان میزان را به صورت وعده های آزاد در اختیار حیوان قرار میدهند. از آنجا که عقیم کردن، احتمال چاقی را افزایش می دهد، بنابراین اگر از این راه برای تغذیه ی آن ها استفاده می کنید باید با دقت و محاسبات صحیح انجام شود.

آب تمیز و تازه باید همواره در دسترس گربه باشد. ظروف آب و غذا باید به طور مرتب با آب گرم و مایع شوینده شسته شوند و به خوبی آب کشیده گردند. ظرف های غذاهای مرطوب باید روزانه شسته شوند، در حالی که ظروف غذای خشک نیازمند شستشوی هفتگی هستند. باید توجه کرد که بسیاری از گربه ها ظروف کم عمق را ترجیح می دهند، بویژه نژادهای بدون پوزه مثل گربه پرشین. پس از باز کردن غذای خشک، باید حتماً آن را در محیطی دور از رطوبت نگه داری و از ظروف در بسته برای جلوگیری از نفوذ حشرات و گرد و غبار هوا استفاده کرد.

غذاهای خشک ترجیحاً باید تا شش ماه پس از خرید مصرف شوند، زیرا از فعالیت و قدرت ویتامین های آن کاسته می شود. قسمت باقی مانده ی غذای کنسروی باید در یخچال نگه داری شود تا کیفیت آن حفظ شده و خراب نشود، و در وعده ی بعدی این غذا حتماً باید ابتدا به دمای اتاق رسیده و سپس به گربه داده شود.

طریقه ی خوراندن غذای بچه گربه

همیشه تعداد دفعات غذا دادن بیشتر و با غذای کمتر نسبت به وعده های غذایی کمتر و میزان غذای بیشتر ارجحیت دارد، زیرا بیش از حد غذا دادن ممکن است منجر به پنومونی (استنشاق شیر به جای بلعیده شدن آن)، اسهال و نفخ شود. نوزاد گربه هایی که باید با شیشه ی شیر یا لوله تغذیه شوند باید بر روی شکم خوابیده باشند (هیچ گاه در حالت های عمودی، ایستاده و یا همانند نوزاد انسان خوابیده به پشت نباید قرار بگیرند). بهتر است اطراف سرپستانک را با کمی از شیر یا فرمولای تهیه ی شده مرطوب کرده تا طعم آن گربه را تحریک به مکیدن کند. همچنین پس از قرار دادن سرپستانک به داخل دهان گربه بهتر است حرکات دوار به همراه فشار دادن دیوارهی شیشه انجام شود. این کار به دلیل ریخته شدن چند قطره به داخل دهانش، به تحریک مکیدن کمک می کند.

عده ای معتقدند که بهتر است به شیر یا فرمولای تهیه شده اندکی ماست افزوده گردد. اگر از فرمولا استفاده می کنید حتماً ماست را پس از سرد شدن به آن بی افزایید. اما به طور کلی این کار تا زمانی که تغییرات غیر طبیعی در دفع گربه دیده نشده (حالت ستاره ای، عدم دفع و غیره)، و یا در گربه هایی که در شرایط کاملا بهداشتی قرار ندارند و یا به طور گروهی زندگی می کنند، چندان ضروری نیست، اما به هر حال ایده ی خوبی برای هر گربه به شمار می رود.

اگر در هنگام شیر دادن حباب های شیر از بینی حیوان خارج شود، به دلیل جریان بالای شیر، اشتباه گرفتن بچه گربه در هنگام شیر دادن، و یا ضعیف بودن بچه گربه و عدم توانایی مکیدن است، که اکثر مواقع علت، درشت بودن سوراخ های سرپستانک می باشد. به همین دلیل عده ای شیر دادن به بچه گربه ی یک هفته ای را با سرنگ های یک تا سه میلی لیتری راحت تر میدانند و از هفته ی دوم به شیر دادن با شیشه روی می آورند.

شیشه ی شیر و یا سرنگ را در بین هر بار شیردهی در آب جوش بجوشانید، بویژه اگر بچه گربه ضعیف بوده و یا در طی ۴۸ ساعت ابتدایی زندگی از آغوز مادر تغذیه نکرده است. اگر در این ۴۸ ساعت نوزاد آغوز مصرف نکند به دلیل از دست دادن توانایی جذب آنتی بادی ها از طریق روده، مستعد به اسهال و عفونت ها میگردد. در صورتی که از چنین نوزادی مواظبت می کنید، حتماً دست هایتان را شسته و از سلامت شیر اطمینان حاصل کنید.

در صورت عدم دسترسی به فرمولای شیر گربه، می توان یک لیوان شیر تهیه شده از شیر خشک گاو یا بز را با یک قاشق سوپ خوری روغن ذرت، سه عدد زرده ی تخم مرغ پاستوریزه شده و سه قطره ی مولتی ویتامین کودکان مخلوط کرده و به بچه گربه داد. به دلایل نامشخصی شیر خشک گاو نسبت به شیر تازه ی آن کمتر باعث اسهال می شود.

بچه گربه ها همان طور که بیان شد توانایی محدودی در هضم لاکتوز شیر گاو دارند و بنابراین به اسهال مبتلا می شوند، برای جلوگیری از این موضوع در هنگام استفاده از مخلوط بالا، می توان به آن کمی آنزیم لاکتاز یا ماست پروبیوتیک افزود.

به طور کلی گربه ها این عادت را دارند که ممکن است طبق برنامه، غذا نخورند (Sometimes eater)، بنابراین تا حد امکان همیشه ظرفی حاوی غذا را در دسترس آنها قرار دهید.

رژیم غذاهای خانگی در غذای گربه

تا زمانی که گربه یک غذای کامل و بالانس از نظر تغذیه ای را مصرف می کنند، هیچ مشکلی در رژیم غذاهای خانگی برای آنها وجود ندارد. اما باید توجه داشت که دادن تنها یک نوع غذا که حاوی ترکیبی از غذاهای انسانی است، معمولاً منجر به بیماریهای ناشی از رژیم غذایی می گردد.

باید در رژیم خانگی گربه ها به این نکته توجه کرد که منحصراً تغذیه با گوشت و ماهی منجر به رژیم غیربالانس شده و باعث بیماری های تغذیه ای مربوط به آن ها می گردد. برای مثال رژیم غذایی که میزان بالایی ماهی دارد، می تواند باعث بیماری چربی زرد (yellow-fat disease) که در نتیجه ی کمبود ویتامین E است، گردد. هایپرپاراتیروئیدیسم تغذیه ای ثانویه معمولاً بر اثر رژیم خانگی که تمام از گوشت است ایجاد می گردد.

این نوع رژیم حاوی پروتئین بالا و کلسیم پایین بوده و در نتیجه تعادل نسبت کلسیم به فسفر برهم ریخته و باعث اختلالات شدید استخوانی و رشد می شود.

نکته ی حائز اهمیت دیگر در تغذیه ی گربه ها، به ویژه آن هایی که در حال از شیر گرفته شدن هستند و یا تازه از شیر گرفته شده اند، این است که این گربه ها توانایی هضم قندهای ترکیبی را نداشته، بنابراین باید از قندهای ساده مثل گلوکز و نشاسته (برای مثال ماکارونی منبع عمده ی نشاسته است) که قابلیت هضم بهتر و راحت تری دارند استفاده شود.

نکات مهم در مورد غذاهای غیر تجاری گربه

• گوشت خام: گوشت خام تازه منبع عمده ی انگل ها و باکتری های پاتوژن برای گربه و صاحب آن می باشد.
• تخم مرغ یا تخم پرندگان دیگر: تخم پرندگان منبع بسیار عالی از پروتئین هستند. اما تخم مرغ خام حاوی آنزیمی به نام آویدین است که باعث کاهش جذب بیوتین می شود. این موضوع می تواند منجر به مشکلات پوستی و پوشش موی حیوان گردد. همچنین تخم خام پرندگان ممکن است آلوده به باکتری سالمونلا باشد.
• ماهی خام: می تواند منجر به کمبود تیامین شده که به از بین رفتن اشتها، تشنج و در موارد شدید، مرگ ختم می شود.
• شیر: پس از گرفته شدن از شیر، میزان آنزیم لاکتاز که به شکستن لاکتوز شیر کمک می کند، به طور قابل توجهی کاهش پیدا می کند و بنابراین در بچه گربه های از شیر گرفته شده قطعاً منجر به اسهال خواهد شد.

شیر گاو تازه به علت داشتن لاکتوز ناسازگار با سیستم گوارشی گربه ها و چربی و پروتئین پائین، نه تنها باعث اسهال شده بلکه احتیاجات تغذیه ای یک نوزاد گربه را تامین نمی نماید پس بایستی حتما غنی شود.

• کبد (جگر): جگر حاوی ارزش بیولوژیکی بالایی از پروتئین، چربی، کربوهیدرات، مواد معدنی و ویتامین هاست، اما با این حال جگر خام می تواند منبع بزرگی از انگلها و باکتریهای بیماری زا می باشد. همچنین خوراندن جگر زیاد می تواند منجر به هایپرویتامینوز A گردد. در کشورهایی که مصرف آنتی بیوتیک در طیور صنعتی بالاست و فاصله ی زمانی کشتار پس از مصرف آنتی بیوتیک رعایت نمی شود، احتمال ایجاد مقاومت دارویی در گربه ها وجود دارد.
• پیاز، سیر، شکلات، قهوه، چای، کشمش و انگور: سموم بالقوه برای گربه ها محسوب می شوند.
• غذاهای کنسروی و نیمه کنسروی انسانی: کنسروهای انسانی به علت داشتن اسید نیتریک و اسیدفسفریک مانع از جذب تیامین (ویتامین B1) شده و در نتیجه به علت کمبود این ویتامین مشکلات عصبی بروز می کنند.
• استخوان: افزودن استخوان به ویژه استخوان های گوسفند و مرغ به غذای گربه به دلیل شکنندگی و نوک تیز بودن قطعات شکسته شده می توانند منجر به آسیب های دندانی و یا زخم های گوارشی گردند.
• غذاهای نرم: خوردن غذاهای بسیار نرم و یا کنسروها به طور دائم میتواند باعث تضعیف لثه، دندان و تشکیل پلاک های دندانی گردند.
• میوه و سبزیها: میوه و سبزی های نشسته علاوه بر ایجاد عفونت های دستگاه گوارش، احتمال ابتلا به انگل هایی مثل توکسوپلاسما را نیز افزایش می دهند.

نكاتی که باید در رابطه با غذای گربه بدانیم

• به ياد داشته باشيد كه گربه ها نسبت به تغييرات مزه و طعم آب بسيار حساس هستند. برای تامين آب مورد نياز گربه، از آب پاكيزه و يا شير می توانيد استفاده كنيد.
• شير را به هر نسبت كه خود گربه تمايل دارد به وی بدهيد.
• گوشت را کاملا پخته و سپس به گربه بدهید تا از سالم بودن آن مطمئن باشید.
• استخوان های داخل گوشت را كه احتمال می دهید باعث آزار حيوان شود را از آن جدا كنيد.
• بهتر است كه گوشت را به خصوص گوشت ماهی و مرغ را به صورت تكه های ريز و خرد شده در آوريد.
• در صورت خرید غذای کنسروی دقت کنید بیشتر حاوی گوشت باشد تا مواد متفرقه.
• مقادير زياد جگر در غذای گربه ممکن است باعث بروز اسهال در حیوان خواهد شد.
• تخم مرغ خام باعث اختلال در جذب یکی از ویتامین های گروه ب به نام بيوتين می شود بنابراین حتما آن را بپزید.
• پنير منبع غنی از پروتیین بوده و می توانید آن را به صورت خام يا همراه با ساير غذاها پخته و به گربه بدهید.
• وجود چربی در غذای گربه ها بسيار اهميت دارد. برای تامین چربی مورد نياز حيوان می توانید از روغن های گیاهی و حیوانی استفاده كنید.
• در مورد سبزيجات نيز توصيه می شود انواع تازه آن را خرد كرده و به صورت مخلوط با گوشت، جلوی گربه بگذاريد.
• برای تهیه غذای مقوی برای گربه خود می توانید به مراکز فروش غذای گربه بروید و غذای مورد نیاز خود را به آسانی تهیه فرمایید.

بایدها و نبایدها!

به شما گفتیم گربه چه غذایی را اجازه دارد بخورد؛ اما عنوان نکردیم که زیاده روی غذای مورد علاقه گربه چه عواقبی برای او دارد!

غذای گربه باید سرشار از پروتئین، آمینواسید، اسید های چرب، ویتامین، مواد معدنی و آب باشد.

عدم تعادل غذایی در سلامت گربه ها بسیار تاثیر گذار خواهد بود. عده ای از صاحبان گربه ها بر این مطلب اشاره کرده اند که گربه دوست داشتنی آن ها پس از امتحان یک غذای جدید، عجیب رفتار می کند. اگر رژیم غذایی گربه ضعیف باشد، استرس زیادی به او وارد می شود و سبب اختلال ادرار و عصبی شدن می شود.

برای اداره یک رژیم غذایی درست همراه با ارائه غذای مورد علاقه گربه، پیشنهاد ما مراجعه به دامپزشکان ماهر است که به شما در این راه کمک فراوانی خواهند کرد

خطرات خوردن ماهی توسط سگ ها و گربه ها