تانزانیت (به انگلیسی: Tanzanite) از مجموعه کانی هاست و اولین بار در تانزانیا کشف شده است. تانزانیت گوهری آبی ارغوانی از خانواده کانی زائوسیت (سیلیکات هیدروکسید کلسیوم آلومینیوم) است که به گروه سنگ های اپیدوت تعلق دارد. سختی این سنگ قیمتی ۵/۶ بوده و ضریب شکست ۶۹/۱ – ۷۰/۱ را از خود بروز می دهد. این گوهر در سال ۱۹۶۷ در نزدیکی شهر آروشا و کوه های کلیمانجارو واقع در منطقه شمالی تانزانیا برای نخستین بار کشف شد. تانزانیت به عنوان سنگ قیمتی مورد استفاده قرار می گیرد. سنگ تانزانیت بسیار کمیاب بوده و تنها سنگ بومی تپه های مررانی واقع در تانزانیا است.
کریستال چند رنگ تانزانیت به خاطر خاصیت سه رنگی خود بسیار مورد توجه است. این سنگ بستگی به زاویه چرخش کریستال های درون، رنگ های آبی کبود، ارغوانی و کبود را به نمایش می گذارد. همچنین این گوهر زمانی که به آن نوری مستقیم تابانده شود مجددا تنوع رنگی را نشان می دهد. رنگ آبی زمانی که آن را در زیر نور مهتابی قرار می دهیم و رنگ ارغوانی در زیر نور لامپ های رشته ای در تانزانیت نمودار می شود. تانزانیت زمانی که به شکل تراش نخورده باشد، معمولا به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز است و با استفاده از روش گرما دهی می توان رنگ آبی را از این نوع سنگ استخراج کرد. نام سنگ تانزانیت را گروه جواهری تیفانی با توجه به مکان کشف این گوهر، بر روی این سنگ قیمتی نهادند. در سال ۲۰۰۲ سازمان تجاری سنگ قیمتی امریکا تانزانیت را به عنوان سنگ ماه تولد دسامبر (آذر و دی) انتخاب کرد. این انتخاب اولین تغییر در جدول سنگ های ماه تولد از سال ۱۹۱۲ به شمار می رفت.
چند رنگ نمایی در تانزانیت
تانزانیت یک گوهر با پدیده چند رنگ نمایی (Pleochroism) است. این یک خاصیت فیزیکی است که در هنگام مشاهده از جهت های مختلف کریستالوگرافی ، رنگ سنگ با دو یا سه رنگ مختلف به نظر می رسد. بعضی از نمونه های تانزانایت در هنگام مشاهده از یک جهت می توانند به رنگ آبی مشخص باشند و در هنگام مشاهده از جهت دیگر از بنفش تا قرمز متفاوت باشند. رنگ آبی آن در نور فلورسنت و رنگ بنفش آن در لامپ رشته ای بیشتر نمایان میشود.
سه عکس در تصویر بالا یک بلور تانزانیت را نشان می دهد که از سه جهت کریستالوگرافی مختلف مشاهده شده است. از آنجا که هر یک از سه جهت رنگ متفاوتی از خود به نمایش می گذارند ، این امر تانزانیت را به یک کانی سه رنگی (trichroic) تبدیل می کند. پلئوکروئیسم فرآيند تراش تانزانيت را پيچيده میکند. رنگ سنگ تمام شده بسته به اینکه چگونه پیشخوان سنگ محورهای کریستالوگرافی راف را قطع کرده باشد ، متفاوت خواهد بود.
رنگ اعلی تانزانایت آبی واضح و زنده (vivid) است.
تراش کارها باید هر قطعه راف را بررسی کنند و مشخص کنند که آیا می توانند آن را به شکلی برش دهند که جهت حداکثر رنگ آبی یک سنگ تمام شده با رو به بالا باشد. البته آنها باید تعادل بین نوع کیفیت رنگ و مقدار وزن سنگ نیز مورد بهینه را تعیین کنند زیرا گاهی ممکن است حجم زیادی از سنگ مصرف شود تا به آن رنگ دلخواه رسید.تصمیم گیری در مورد تراش تانزانیت یک تمرین در مهارت ، دانش و تخمین قیمت است. در تراش تانزانایت، برخی از ماهرترین استادکاران ، ناهمواری ها را بررسی می کنند و برنامه ریزی می کنند که چگونه برای به حداکثر رساندن رنگ یا ارزش ، برش و تراش داده شود.
شفافیت و درخشندگی تانزانیت
وقتی سنگ جواهر تانزانیت خریده می شود، سنگ باید به چشم کاملا شفاف بیاید.تانزانیت درخشش شیشه ای جذابی دارد.ناسرگی هایی که با چشم غیرمسلح دیده شوند از ارزش این سنگ می کاهند،مگر در بعضی تانزانیت های چشم گربه ای بسیار کمیاب که وجود ناسرگی در آنها باعث ایجاد پدیده درخشندگی متغیر می شود.
برش و شکل تانزانیت
تانزانیت در انواع شکل های سنتی و کنده کاری و سبک های تراش دهی مختلف دیده می شود.در زمان تراش دهی تانزانیت، گوهرتراش باید به قیمت سنگ توجه کند بدین معنی که تانزانیت معمولا به صورت بیضی و کوژ شکل برش داده می شود.رنگ اصلی این سنگ بستگی به جهت برش آن دارد.تانزانیت های چشم گربه ای بسیار کمیاب به صورت کوژ شکل برش داده می شوند تا پدیده درخشندگی متغیر خود را به بهترین شکل نشان دهند.
آماده سازی تانزانیت
تانزانیت را معمولا حرارت می دهند تا رنگ های آبی و بنفشش بیشتر جلوه گر باشند. بیشتر بلورهای درشت نسبت بزرگی از رنگ زرد مایل به قهوه ای دارند که با حرارت 400تا 500 درجه سلسیوس از بین می رود.تاجران مشهور سنگ های جواهر در این مورد توضیح خواهند داد.
آیا سنگ تانزانیت سنگ خوش شانسی است؟
این سنگ زیبا با خوش شانسی و سعادت همراه است ، این سنگ به مادران یا نوزادان تازه به دنیا آمده در میان مردم ماسائی ، که این سنگ در سرزمین آنها کشف شده است ، داده می شود تا خوش شانسی را برای آنها به ارمغان بیاورد. آبی همیشه در مناطقی که اکنون سنگ تانزانیت از آنجا استخراج می شود و در واقع در بسیاری از مناطق و فرهنگ های جهان رنگ خوش شانسی بوده است. وجود این چنین سنگ قیمتی برجسته آبی در محیط خانه شما باعث افزایش احساس خوش شانسی می شود.
مزایای درمانی سنگ تانزانیت
این سنگ نه فقط از نظر معنوی بلکه از نظر جسمی نیز به ما کمک می کند. این سنگ سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند ، سلول ها را بازسازی می کند ، آرتروز را تسکین می دهد ، علائم سردرد و میگرن را کاهش می دهد و با قدرت تسکین دهنده به بهبودی بعد از جراحی کمک می کند. حتی گفته شده است که انسان را از کما بیرون می آورد. از دیگر مزایای آن می توان به درمان بیماری های پوستی به عنوان محرک رشد مجدد در فولیکول های مو و درمان کهیر و بثورات اشاره کرد.
این سنگ قیمتی بهتر است روی بدن ، گوش ها و موهای سر باشد تا در نزدیکی چاکرای تاج و چاکراهای چشم سوم قرار بگیرد یا به صورت گردنبند و آویز باشد تا چاکرای گلو را تحریک شود.همچنین می توانید اکسیر آب این سنگ را درست کنید و قبل از خواب از آن بنوشید تا خواب خوب و راحتی داشته باشید.
سنگ تانزانیت و ارتباط آن با ثروت
این سنگ به شما کمک می کند تا سرعت خود را کاهش داده و استرس خود را کنار بگذارید. اگر می خواهید در رسیدن به اهداف مالی تیز ، متین و با انگیزه بمانید همراه داشتن این سنگ برای شما بسیار مهم است.انرژی این سنگ به شما امکان می دهد تنش ها را برطرف کرده و کاملاً بر روی آنچه باید انجام دهید، تمرکز کنید.
با راهنمایی این سنگ قادر خواهید بود خونسردی خود را حفظ کرده و با افراد هماهنگ کار کنید. کریستال این سنگ شما را متمرکز نگه می دارد و آرام نگه می دارد. به همین دلیل ، شما قادر خواهید بود کاری را که برای تحقق اهداف خود لازم دارید انجام دهید.
سنگ تانزانیت و ارتباط آن با عشق و روابط
تانزانیت سنگی است که قلب و ذهن را تراز می کند. این سنگ زیبا بین آنچه قلب شما می خواهد و آنچه ذهن شما می خواهد به دست آورد ، ارتباطی هماهنگ برقرار خواهد کرد.سنگ تانزانیت شما را تشویق می کند تا به جای تلاش برای قرار گرفتن در قالب افراد دیگر ، خود واقعی تان را نشان دهید. این امر از تأثیر پذیرفتن شما توسط دیگران برای مطابقت با هنجارها جلوگیری می کند. شما آنچه را که واقعاً هستید بیان خواهید کرد و آنچه را که در شما طنین انداز است دنبال خواهید کرد.
هرکسی که این سنگ را بپوشد یاد می گیرد چگونه آگاهانه تر و هدفمندتر زندگی کند و این مسئله بر شریک زندگی شما تأثیر مثبت می گذارد.این سنگ همچنین به شما کمک می کند ترس و نگرانی را که از عشق یا داشتن یک رابطه دارید از بین ببرید.احساس شجاعت و اعتماد به نفس بیشتری خواهید داشت زیرا می دانید که عشق چیز زیبایی است که باید از آن لذت برد. سنگ تانزانیت ابزاری قدرتمند برای تحول است.
سنگ تانزانیت برای چه جواهراتی مناسب است؟
این سنگ در مقیاس سختی ۶.۵ تا ۷ درجه بندی می شود بنابراین در لیست پایین تری نسبت به کوارتز قرار دارد . اما این کاملا نسبی است ، بنابراین می توان گفت که این سنگ زیبا مطمئناً به اندازه کافی قوی هست که تقریباً در هر نوع از جواهراتی استفاده شود اما چند اقدام احتیاطی باید انجام گیرد. حلقه ها باید در محیط های محافظ ساخته شوند و هنگام شرکت در فعالیت های سنگین نباید از آنها استفاده شود.
آیا سنگ تانزانیت از الماس گرانتر است؟
سنگهای قیمتی تانزانیت فقط برای چند دهه استخراج شده اند و فقط از یک نوار کوچک زمین به طول ۴ کیلومتر تهیه می شوند. آنها بسیار زیبا و قیمتی هستند ، تقریبا تمام آنها استخراج شده است و ۱۰۰۰ برابر نادرتر از الماس هستند. علی رغم همه اینها ، الماس ها نسبت به این سنگ هنوز هم بطور قابل توجهی گران ترند. ممکن است بپرسید چرا؟
دلایل مختلفی وجود دارد ، از جمله بازاریابی و کنترل عالی صنعت الماس. بر خلاف الماس هیچ کاربرد صنعتی برای سنگ تانزانیت وجود ندارد اگرچه این واقعاً دلیل خوبی برای چنین اختلاف قیمتی نیست. دولت تانزانیا بلافاصله پس از کشف این سنگ های قیمتی در اواخر دهه ۱۹۶۰ صنعت معدن را به مدت ۳۰ سال اداره کرد اما هیچ تجربه و تخصصی نداشت ، بنابراین کار خیلی خوبی در این زمینه انجام نداد.
استخراج غیرقانونی ، قاچاق کالا ، بازاریابی ضعیف ، پلیس ضعیف و سیاست های ضعیف همگی در ایجاد یک سنگ قیمتی کم ارزش نقش داشته اند اما به نظر می رسد همه چیز در حال چرخش است. با ترکیبی از حاکمیت بهتر ، تقاضای زیاد در آسیا برای سنگ های رنگی ، فرسودگی احتمالی معادن و احتمال وجود منبع جایگزین ، باید شاهد افزایش قیمت این سنگ ها باشیم.
نگهداری و مراقبت از سنگ تانزانیت
معمولاً تانزانیت هایی که در جواهر فروشی ها عرضه می شود به وسیله حرارت ترمیم شده تا رنگشان را به رنگ آبی سیر تا آبی مایل به ارغوانی تبدیل کنند. در صورتی که تمایل به تمیزکردن و پرداخت کردن گوهرمان را داشته باشیم نباید آن را وارد التراسنیک کنیم. بهتر است آن را با محلول آب و صابون نیمه گرم و یک برس موئی شستشو دهیم و سپس با یک دستمال خشک کنیم.
تانزانیت سنگی است که به 2 دلیل به مراقبت خاصی نیاز دارد: این دو دلیل عبارتند از حساس بودن به شوک حرارتی و قابلیت شکنندگی این گوهر. این شکنندگی به میزانی است که در برخی اوقات تغییر دمایی که بین چراغ زیر صفحه گوهر شناسی وجود دارد و سردی شیشه ای که گوهر را بر روی آن می گذاریم، سبب می شود تا ترک های موجود در تانزانیت بیشتر شود. به همین دلیل میزانی خاصیت ضربه پذیری بالایی ندارد.
بدلیل حساسیت بالای تانزانایت نباید به صورت سرسری با آن رفتار شود. توصیه می کنیم افراد جوان و پرجنب و جوش که به دنبال جواهری ساخته شده با تانزانیت هستند سعی کنند قطعاتی را انتخاب نمایند که نسبت به ضربه های تصادفی خیلی آسیب پذیر نباشد. به عنوان مثال آویزها و گوشواره ها انتخاب های خوبی هستند. برای استفاده ی روزانه، بهتر است از جواهراتی استفاده شود که به صورتی طراحی شده اند تا از سنگ محافظت نمایند یا گوهر سنگ استفاده در آن ها دارای مقاومت بالایی در برابر ضربه، فرسایش، مواد شیمیایی و … است.
ثبات و پایداری فیزیکی تانزانایت
تانزانیت یک گوهر زیبا است. علاوه بر زیبایی ، دارای خواصی است که نیاز به توجه ویژه ای به آن دارد. تانزانایت برای گوشواره ها ، آویزها و سایر وسایل جواهرات مناسب است که با سایشی یا ضربه ای روبرو نخواهند شد. کمتر برای استفاده در انگشتر مناسب است. بسیاری از متخصصان جواهر توصیه می کنند که “انگشترهای تانزانیت برای مناسبت های مجلسی هستند تا پوشیدن روزانه.”
سختی مقاومت یک گوهر در برابر خراشیدن است. تانزانیت در با سختی حدود 6.5 در مقیاس موهس، به اندازه کافی کم است که در صورت استفاده از انگشتر ، سنگ در معرض خراشیدن در هنگام پوشیدن معمول باشد. اگر حفاظت هایی از سنگ در برابر ضربه و ساییدگی در انگشتر ایجاد شده باشد ، یا اگر در هنگام انجام فعالیت ها احتمال احتمال ضربه یا سایش زیاد نیست ، این مشکل کاهش می یابد.
سفتی مقاومت یک گوهر در برابر شکستگی است. تانزانیت دارای یک جهت از رخ کامل است که در صورت برخورد شدید ممکن است باعث شود که سنگ جواهر لب پر یا شکسته شود. تانزانیت همچنین نسبت به تغییر ناگهانی دما حساس است و در آن زمان بیشتر مورد شکستگی قرار می گیرد.
ثبات رنگ در تانزانیت خوب است. سنگهای بهسازی شده با گرما رنگ خود را حفظ کرده و بعید است در معرض نور طبیعی و در محدوده دمای محیط انسان کمرنگ شوند. مانند همه سنگهای قیمتی ، از تماس با اسیدها و مواد شیمیایی دیگر نیز باید اجتناب شود زیرا این سنگ ممکن است سنگ آسیب دیده شود. در صورت نیاز به تمیز کردن ، آب ولرم و صابون ملایم توصیه می شود. تمیز کردن بخار و اولتراسونیک توصیه نمی شود.