فدکس که بیشتر با برند FedEx شناخته می شود، یکی از بزرگ ترین بازیگران حوزه ی لجستیک است که با دراختیار داشتن ناوگانی متشکل از ۶۸۸ فروند هواپیما، روش هایی نوین را پایه گذاشته است. فدکس (FedEx) از جمله ی سه شرکت بزرگ در حوزه ی لجستیک در سطح جهان است که با در پیش گرفتن روش های خلاقانه تحولات بزرگی را در حوزه ی ارسال کالا رقم زده است. فدکس را باید هلدینگی مشتمل بر شرکت هایی نظیر فدکس اکسپرس، تی ان تی اکسپرس، فدکس گراند، فدکس فرایت و فدکس سرویس بدانیم که در مجموع کسب و کار لجستیک این هلدینگ را تشکیل می دهند. هر یک از زیر مجموعه های این شرکت حوزه ای را پوشش داده اند. تی ان تی اکسپرس وظیفه ی حمل و نقل بسته های کوچک در حوزه ی بین الملل را بر عهده دارد. فدکس اکسپرس تمرکز خود را روی بسته هایی قرارداده که باید در یک محدوده ی زمانی مشخص به دست گیرنده برسند. فدکس فرایت وظیفه ی حمل بسته های بزرگی را بر عهده دارد که باید با استفاده از کشنده ها و کامیون ها انتقال یابند. فدکس گراند که در ایالات متحده ی آمریکا و کانادا فعال است، انتقال زمینی بسته ها را بر عهده دارد. فدکس سرویس نیز در حوزه ی فروش، بازاریابی، ارتباطات و پشتیبانی از سایر کسب و کارها را بر عهده دارد.
شرکت آمریکایی فدکس توسط فردریک والاک اسمیت (Frederick Wallac Smith) در ۱۸ ژوئن سال ۱۹۷۱ تاسیس شده است. دلیل اصلی موفقیت فدکس را باید در ابداع روش های خلاقانه ای خواند که توسط این شرکت بنیان گذاشته شده و امروز توسط رقبایی نظیر یو پی اِس و دی اچ ال نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی دیگر از عواملی را که باعث پایین نگه داشتن هزینه ها و بهره وری هر چه بیشتر فدکس می شود، استفاده از هواپیماهای قدیمی است. هرچند بسیاری از خطوط هوایی در سراسر جهان در تلاشند تا همواره از جدیدترین هواپیماهای تولید شده که مصرف سوخت به مراتب کمتری دارند، استفاده کنند، اما این موضوع در مورد فدکس صادق نیست. فدکس ترجیح می دهد تا هواپیماهای قدیمی را با هزینه ای به مراتب کمتر خریداری کند. یکی دیگر از سیاست های فدکس که آن را در نقطه ی مقابل ایرلاین ها قرار می دهد، استفاده از هواپیماها تنها در ساعات مشخصی از روز است. هرچند ایرلاین های تجاری ترجیح می دهند تا برای بهره وری بیشتر، هواپیمای خود را در طول روز بصورت ممتد مورد استفاده قرار دهند، اما فدکس با توجه به آغاز فعالیتش از ساعت ۱۰ شب، هواپیماهای خود را در ساعات محدودی مورد استفاده قرار می دهد. همچنین باید استفاده از آخرین فناوری های دسته بندی مکانیزه در فرودگاه های هاب را عامل دیگری برای کاهش اشتباه و همچنین بهره وری بیشتر توسط آمازون خواند.
تاریخچه ایده تاسیس فدکس
ایده ی تاسیس یک شرکت لجستیک در دهه ی ۶۰ میلادی همزمان با دوران تحصیل فردریک والاک اسمیت (Frederick Wallac Smith) اسمیت به ذهن این دانشجوی دانشگاه Yale رسید. وی ایده ی خود را در قالب مقاله ای در کلاس اقتصاد ارائه کرد. اسمیت در مقاله ی خود زمان را یکی از سرمایه های بزرگ جامعه خوانده و ارزش آن را حتی با پول برابر عنوان کرده بود. اسمیت در مقاله ی خود عنوان کرده بود که محصولات ارزشمند زیادی نظیر محصولات الکترونیک تولید شده و مورد استقبال کاربران قرار می گیرند، حال آنکه نبود سیستم توزیع خوب یک مشکل اساسی برای این شرکت ها است. فردریک اسمیت سیستم کارگوی مورد استفاده در ایالات متحده را به دلیل وجود مشکلات ساختاری و همچنین محدودیت قوانین، ناکارآمد خوانده و پیشنهادی را ارائه کرده بود که نتیجه ی آن همان فدرال اکسپرس (فدرال اکسپرس نامی بود که در ابتدا برای شرکت اسمیت انتخاب شده بود) بود.
هرچند این ایده در دانشگاه چندان مورد استقبال قرار نگرفت، اما اسمیت در سال ۱۹۷۱ شرکت خود را با استفاده از ارثیه ی چهار میلیون دلاری و خرید دو فروند هواپیما راه اندازی کرد. اسمیت پس از دو سال از زمان آغاز فعالیت خود، در سال ۱۹۷۴ با جذب سرمایه ای ۹۱ میلیون دلاری به ممفیس و فرودگاه این شهر که اکنون به سوپرهاب فدرال اکسپرس تبدیل شده، نقل مکان کرد. جذب سرمایه ی ۹۱ میلیون دلاری این امکان را در اختیار اسمیت قرار داد تا با خرید ۲۵ فروند هواپیمای فالکون ۲۰ اس، بتواند شبکه ای از ۲۵ شهر را در ایالات متحده ی آمریکا به هم وصل کرده و راه اندازی کند. همزمان با این انتقال، او فرایند پردازش و ارسال در طول شب را نیز در پیش گرفته شد.
هرچند فدرال اکسپرس در ابتدا موفق شده بود تا سرمایه ی خوبی جذب کند، اما این شرکت همواره در حال از دست دادن پول بود، بطوریکه تا آستانه ی ورشکستگی پیش رفت. تلاش های اسمیت برای جذب سرمایه نتیجه داد و این شرکت موفق شد تا سرمایه ای ۵۰ تا ۷۰ میلیون دلاری را در روزهایی که به شدت در حال ضرردهی بود، جذب کند. تلاش های اسمیت بالاخره نتیجه داد و این شرکت تقریبا ۵ سال پس از تاسیس و سه سال پس از آغاز به کار رسمی برای جابجایی بسته های ارسالی، به سوددهی برسد. فدرال اکسپرس در سال ۱۹۷۶ با میانگین روزانه ۱۹ هزار بسته سودده شد و و از آن پس روند رشد و درآمدزایی را با سرعتی ایده آل و مثال زدنی طی کرد.
بازنگری قوانین و شکوفایی فدرال اکسپرس
بازنگری در قوانین هوایی ایالات متحده و امکان استفاده از هواپیما بصورت کامل برای مصارف کارگو، در سال ۱۹۷۷ این امکان را در اختیار فدرال اکسپرس قرار داد و تا اولین هواپیماهای پهن پیکر خود را خریداری کرده و با استفاده از آن ها به جمع آوری و پخش مرسوله ها اقدام کند. این شرکت ابتدا ۷ فروند بوئینگ ۱۰۰-۷۲۷ خریداری کرد. فدرال اکسپرس همواره سعی کرده تا از آخرین فناوری های موجود استفاده کند. این شرکت پس از ورود به تالار بورس در سال ۱۹۸۷ لقب اولین شرکت حمل ونقل را به خود اختصاص داد که از یک رایانه ی مرکزی برای پیاده سازی انواع سناریوها با داشتن فاکتورهایی نظیر وضعیت آب و هوا، مشتریان، انواع عملیات و سرویس ها استفاده می کرد.
در سال ۱۹۸۳ فدکس از مرز فروش یک میلیارد دلاری عبور کرد. فدرال اکسپرس در سال ۱۹۸۶ یکی از فناوری های خلاقانه و ماندگار خود را با نام SuperTracker معرفی کرد. سوپرترکر در واقع یک بارکدخوان دستی بود که در سال ۱۹۸۶ برای اولین بار توسط فدرال اکسپرس در حوزه ی لجستیک معرفی شد. این بارکدخوان سیار و دستی امکان رهگیری بسته ها را بسیار راحت کرد. دهه ی ۸۰ میلادی را باید بازه ای خواند که فدرال اکسپرس در حال تثبیت جای پایش همزمان با رشد بسیار سریع بود. این شرکت با وجود حضور در کانادا و آمریکا سودای حضور در بازارهای بین المللی را نیز در سر می پروراند و همزمان با افتتاح هاب های محلی بیشتر در داخل آمریکا، کیفیت سرویس دهی خود را نیز افزایش می داد. استفاده از این هاب ها به نوعی بهینگی سیستم جمع آوری و توزیع فدرال اکسپرس را تضمین می کرد.
فدرال اکسپرس از اواخر دهه ی ۸۰ میلادی تصاحب شرکت های رقیب را برای رشد و حضور در سایر قاره های جهان آغاز کرد که همزمان با افتتاح هاب های جدیدی در کشور های مختلف بود.
رشد فدکس با تصاحب رقبا در کنار ظهور آمازون
فدکس در سال ۱۹۸۹ میلادی با خرید شرکت Flying Tiger Line و افتتاح هابی در آلاسکا، عملا زمینه ی حضور در بازار شرق آسیا را فراهم کرد. فدرال اکسپرس با پیشرفت فناوری های مبتنی بر الکترونیک، استفاده از ابزارهای رهگیری پیشرفته تر را در دستور کار قرار داد. فدرال اکسپرس در سال ۱۹۹۴ نام خود را عوض کرده و به فدکس (FedEx) تغییر داد. همزمان با تغییر نام، وب سایتی به همین نام نیز تاسیس شد که امکان رهگیری آنلاین بسته های ارسالی را برای کاربران فراهم می کرد. استفاده از فناوری اینترنت در میان شرکت های حمل و نقل توسط فدکس برای اولین بار صورت گرفت.
فدکس در دهه ی نود میلادی گسترش خود به آسیا و اقیانوسیه را بصورت کامل انجام داد و برای تحقق این امر، مسیرهای هوایی مورد نیاز خود را از Evergreen International خرید. پس از خریداری این مسیرهای هوایی رسما سرویس دهی به کشور هایی نظیر چین و استرالیا آغاز شد. در پایان دهه ی ۹۰ میلادی فرودگاه شارل دوگل پاریس به عنوان هاب اروپایی این شرکت در نظر گرفته شد. در سال ۲۰۰۰ رسما نام فدکس اکسپرس به عنوان نام این سرویس مورد استفاده قرار گرفت که یکی از زیرمجموعه های هلدینگ FedEx Corporation به شمار می رود.
آغاز قرن بیست و یکم با قراردادی بین فدکس و سرویس پستی ایالات متحده ی آمریکا یا USPS آغاز شد که چندبار شامل تمدید شده و از این رو سرویس پستی ایالات متحده ی آمریکا را تا سال ۲۰۲۴ به بزرگ ترین مشتری فدکس تبدیل کرده است. فدکس در سال ۲۰۱۵ میلادی با هدف گسترش فعالیت های خود در اروپا، شرکت هلندی TNT را با پرداخت مبلغ ۴.۸ میلیارد دلاری تصاحب کرد. فدکس با تصاحب تی ان تی یکی از اصلی ترین رقبای خود در سطح بین الملل را ازآن خود کرد، چراکه تی ان تی چهارمین شرکت بزرگ حمل و نقل در سطح جهان بود.
فدکس از زبان آمار
فدکس در رتبه بندی با ارزش ترین برندهای فوربز در رده ی ۸۳ قرار دارد. ارزش برند این شرکت فعال در حوزه ی لجستیک، ۷.۵ میلیارد دلار است. فدکس در سال ۲۰۱۷ میلادی موفق شده تا درآمدی ۶۰.۳۱۹ میلیارد دلاری به دست بیاورد که در مقایسه با سال های پیش از آن رشد داشته است. سود خالص کسب شده توسط فدکس نزدیک به سه میلیارد دلار اعلام شده است. ارزش سهام فدکس در زمان نگارش این مقاله ۲۴۳ دلار است که از این رو ارزش بازار فدکس را ۵۲.۳ میلیارد دلار رقم می زند. ناوگان فدکس شامل ۶۸۸ فروند هواپیمای کارگو است.