در حالت عادی، اصلاً علاقه ای به نشستن پشت فرمان ندارند. در صورتی که به ناچار مجبور به این کار شوند، با اوضاعی ناخوشایند روبه رو خواهند شد. داریم درباره افرادی صحبت می کنیم که با «آماکسوفوبیا» یا ترس از رانندگی روبه رو هستند. خبر بد این است که این افراد، معمولاً رانندگی مخاطره آمیزی دارند؛ ولی خبر خوب، این است که برای مقابله با این چالش ذهنی راهکارهایی نیز وجود دارد.
ترس افراطی از رانندگی، با اضطراب معمولی پشت فرمان نشستن تفاوت هایی دارد. معمولاً افراد آماتور یا افرادی که به تازگی رانندگی را فراگرفته اند، با اضطراب و دلهره آغاز به حرکت می کنند و همواره با ترسی عجیب در خیابان ها تردد دارند؛ اما حقیقت آن است که افرادی که با فوبیای واقعی ترس از رانندگی روبه رو هستند، اغلب شرایط چالشی تری را تجربه می کنند. تجربه نشان می دهد که این افراد، معمولاً از یک فوبیای دیگر مانند ترس از مکان های بسته نیز رنج می برند یا استرس روبه روشدن با موقعیت های اجتماعی را دارند.
فوبیای خارج از کنترل رانندگی، می تواند تجربه نامناسبی را برای راننده و سرنشین به وجود بیاورد. فارغ از این ها، در صورت بروز حالت حاد این ترس، شاید برای رانندگان و عابران پیاده نیز خطراتی در پیش باشد. اگر درگیر ترس شدید از رانندگی هستید، مطمئن باشید بعد از خواندن این مطلب حال و روزی بهتر نسبت به قبل پیدا خواهید کرد.
علت ترس از رانندگی
آماکسوفوبیا الزاماً با ریشه های ژنتیکی شکل نمی گیرد. بسیاری از افرادی که با استرس رانندگی مواجه می شوند، پیش تر تجربه تلخی را پشت سر گذاشته اند. این تجربه می تواند تصادف یا سانحه ای با خاطرات دردناک بوده باشد. حتی گاهی گیرافتادن در شرایط بد آب و گم شدن در جاده نیز می تواند منجر به شکل گیری این استرس شود.
بعضی افراد می گویند رانندگی را دوست ندارند یا از اینکه پشت فرمان بنشینند، می ترسند. اگر تا حدی از رانندگی می ترسید که باعث اضطراب تان می شود، ممکن است دچار بیماری «ترس از رانندگی» باشید. این نوع ترس باعث می شود تا وقتی که در حال رانندگی هستید یا در اتومبیلی در حال حرکت نشسته اید، احساس کنید زندگی تان در خطر است. حتی ممکن است حملات عصبی، بالا رفتن ضربان قلب، نفس نفس زدن یا احساس وحشت را تجربه کنید. اگر اضطراب در زمان نشستن پشت فرمان بر شما غلبه کرده و مانع از رانندگی با آسودگی خاطر می شود، مهم است که با آن رو به رو شوید. این مقاله راهکارهای مواجهه با ترس از رانندگی و غلبه بر آن را توضیح می دهد.
نشانه های ترس از رانندگی
علائم ترس از رانندگی در افراد مختلف به طور متفاوتی خود را نشان می دهد، اما به طور معمول می تواند شبیه علائم مرتبط با سایر اشکال اضطراب یا حملات هراس باشد. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- گیجی
- سرگیجه
- تپش قلب و تنفس سریع
- کف دست عرق کرده
- عرق کردن و خیس شدن بدن به خاطر تعریق و بالا رفتن دمای بدن
- قرمز شدن پوست صورت در هنگام نشستن پشت فرمان
- تنگی نفس
- خشکی دهان
همچنین غیر از این موارد علائم عاطفی دیگری نیز وجود دارد که شامل احساس وحشت، استرس، اضطراب شدید ناشی از فکر رانندگی، تجربه تصاویر ترسناک درباره رانندگی می شود.
فرد همچنین احساس جدا شدن یا دور شدن از واقعیت می کند، به این ترتیب او احساس می کند که رانندگی کردن او باعث ایجاد حوادث ناگوار برای دیگران می شود.
بعضی از افراد لزوماً چنین علائم جسمی را تجربه نخواهند کرد، اما به سادگی از مسئله رانندگی کردن کاملاً اجتناب خواهند کرد، و به طور بالقوه ترس خود را از دوستان و خانواده مخفی نگه می دارند و سعی می کنند با گفتن جملاتی مثل عدم علاقه به رانندگی، بلد نبودن و استعداد نداشتن از این کار طفره می روند.
اگر متوجه شده اید و می دانید کسی که برای مدت طولانی پشت فرمان نبوده، یا شاید هرگز هدفی برای شروع رانندگی نداشته است، سعی کنید به طوری آرام با او صحبت کنید و شرایط را برای اینکه بتواند با خودرو و رانندگی تماس داشته باشد فراهم کنید.
راهکارهای مقابله با ترس از رانندگی
یادتان باشد اگر درگیر چنین ویژگی نامطلوبی هستید، با انجام سلسله دستورالعمل های زیر، می تواند تا حد بسیار زیادی از این استرس طاقت فرسا را بکاهید:
گام اول: ماشین بازی کنید
به طور حتم در ایام کودکی، پیش آمده است که درون خودروی پارک شده والدین یا یکی از اقوام بنشینید و حس وحال رانندگی واقعی به خود بگیرید. اگر از رانندگی ترس شدید دارید، به دوران کودکی تان بازگردید. پشت فرمان خودروی خاموش در حالت ایستاده و ایمن قرار بگیرید. اجازه بدهید ذهن شما تصویر درستی از این شرایط ترسیم کند. با پدال ها، دسته دنده، آینه ها و دکمه های خودرو بازی کنید و با شرایط واقعی رانندگی آشنا شوید. این کار را می توانید به دفعات و در زمان های مختلف انجام دهید. به مرور، ذهن شما با چهارچوب فضای داخلی خودرو خو می گیرد.
گام دوم: از یک دوست کمک بگیرید
از کسی که نسبت به او اطمینان کامل دارید و از بودن در کنار وی احساس آرامش می کنید، بخواهید تا در این زمینه به شما یاری برساند. در فضایی ایمن مانند کوچه یا خیابانی خلوت در کنار این فرد که حالا به او حامی یا مربی می گوییم، حرکت کنید. گویی به روزهای اول آموزش رانندگی بازگشته اید. هیچ عجله ای در کنار نیست. مسیرهای ثابت و بی حاشیه ای را تا انتها بروید و برگردید. اجازه بدهید آرامش در حین سرعت پایین را تجربه کنید. اصلاً برای ورود به خیابان های اصلی و مسیرهای پرتردد شتاب نکنید؛ مانند رانندگان آماتور، پارک کردن و دور دوفرمان را تمرین کنید. بگذارید تا کاملاً از فضای غیرمنطقی استرس زا دور شوید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که دیگر رانندگی در این مسیر، برای شما عادی شود.
گام سوم: فضا را برای خودتان لطیف کنید
نه فقط افرادی که دچار ترس شدید رانندگی هستند، بلکه سایر رانندگان نیز در صورت حضور در ساعات شلوغی خیابان و آن همه سروصدا، دچار تنش ذهنی می شوند. سعی کنید با روش هایی ساده، فضای آرامش بخشی را برای خودتان فراهم کنید. شاید کمی عجیب باشد؛ ولی خودروی کثیف، یکی از دلایل بروز تنش در رانندگی است. تجربه نشان می دهد رانندگانی که خودروی تمیز و آراسته ای دارند، اعتمادبه نفس بالاتری پیدا می کنند. نیازی نیست سروصدای محیط را تجربه کنید. کافی است شیشه های خودرو را بالا بکشید. استفاده از موزیک ملایم نیز یکی از بهترین راه های حفظ آرامش برای این گونه افراد است.
گام چهارم: اگر ناگهان دچار ترس شوید…
به هر حال برای راننده ای که سال ها است با یک ترس عمیق و شدید دست وپنجه نرم می کند، هر لحظه این امکان وجود دارد که موج تنش زا بار دیگر به او حمله کند؛ پس مرحله به مرحله این دستورالعمل را پیش ببرید. نخست، سعی کنید با آرامش خودرو را به کناری بکشید تا دست کم آزاری برای رانندگان دیگر به وجود نیاید. نفس عمیق بکشید. آب بنوشید و سعی کنید چشمانتان را برای لحظاتی ببندید. با تکنیک های ساده، سعی کنید از انقباض عضلات جلوگیری کنید. اگر این امکان وجود دارد که از خودرو پیاده شوید، این کار را با نهایت احتیاط انجام دهید. با تمرکز روی این کارها بعد از 30 ثانیه، آرام آرام به شرایط عادی باز خواهید گشت.
