همیشه دلیل اینکه چرا بعضی از افراد به افسردگی دچار می شوند، مشخص نیست. پژوهش ها نشان می دهند که کار کردن در تعطیلات آخر هفته با بالارفتن خطر افسردگی در هر دو جنسیت مرتبط است. شاید مجبور باشیم که آخر هفته ها کار کنیم و چاره ای دیگر نداشته باشیم، ولی راهکارهایی وجود دارند که می توانند مفید باشند. در ادامه پژوهشی را بررسی می کنیم که در این باره در مجله اپیدمیولوژی و سلامت جامعه (Journal of Epidemiology & Community Health) منتشر شده است. با ما همراه باشید تا اثرات نامطلوب کار کردن در تعطیلات آخر هفته و راهکارهای پژوهشگران برای مقابله با این مشکل را بیان کنیم.
افسردگی چیست؟
غمگین بودن طولانی مدت، بی علاقه گی به اموری که قبلا ً دوستشان داشتیم، کاهش تمرکز، خستگی بیش از حد و حالت هایی از این دست، می توانند نشانه های افسردگی باشند. این بیماری، احساسات و افکار و رفتار ما را عوض می کند. افسردگی می تواند با مشکلات هیجانی و جسمی همراه باشد. اختلال افسردگی یک ضعف نیست که با چند روز مراقبت برطرف شود بلکه پیگیری و درمان طولانی مدت، مراقبت و پایش مداوم می خواهد. اما نگران نباشید؛ همه ما می توانیم افسردگی را شکست دهیم. هر چه قدر زودتر به داد افسردگی برسیم، راحت تر می توانیم آن را درمان کنیم و زمان بیشتری را از زندگی لذت می بریم. اولین قدم برای درمان افسردگی و جلوگیری از افسردگی شدید، شناخت علائم افسردگی است.
علائم افسردگی
دانستن علائم افسردگی به تشخیص افسردگی در ما و اطرافیان کمک زیادی می کند. در ادامه ۱۲ مورد از مهم ترین نشانه های افسردگی را با هم مرور می کنیم:
- احساس غم، پوچی و ناامیدی
- از کوره در رفتن و رنجیدن از مسائل پیش پاافتاده
- بی علاقه گی و بی میلی به کارهایی که قبلاً برایمان جالب بوده است.
- اختلال خواب (کم خوابی یا زیاد خوابیدن)
- احساس خستگی یا کمبود انرژی حتی بدون انجام کار سنگین
- تغییرات شدید در اشتها و وزن (کم و زیاد شدن اشتها بدون دلیل و یا چاقی و لاغری ناگهانی)
- اضطراب و بی قراری
- عذاب وجدان یا احساس گناه برای کارهای کوچک گذشته
- کاهش تمرکز، کم شدن قدرت حل مساله
- کاهش قدرت تصمیم گیری
- فکر کردن به مرگ و خودکشی
- دردهای جسمی بدون دلیل مشخص
شرح پژوهش تاثیر کار کردن در تعطیلات آخر هفته بر افسردگی
پژوهشگران، در این پژوهش، داده های به دست آمده از بررسی ۱۱ هزار و ۲۱۵ مرد و ۱۲ هزار و ۱۸۸ زن شاغل در بریتانیا بین سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ را بررسی کردند. در این بررسی، تقریبا نیمی از زنان کمتر از ۳۵ ساعت در هفته کار می کردند، درحالی که بیشتر مردان ساعات کاری بیشتری داشتند. همچنین فقط نیمی از زنان، دست کم بعضی از آخر هفته ها، کار می کردند، ولی این میزان در مردان دوسوم بود. این مطالعه برای اثبات این موضوع طراحی نشده بود که آیا زمان بندی شیفت ها یا تعداد ساعت های کاری در هفته، به طور مستقیم بر احتمال ابتلا به افسردگی اثر می گذارد یا خیر. همچنین در این بررسی، پژوهشگران به گزارش کارکنان از علائم افسردگی شان اعتماد کردند. جالب است بدانید که مطالعهٔ مشابهی هم در فرانسه انجام شد که در آن پژوهشگران هیچ ارتباطی میان کارکردن در تعطیلات آخر هفته و علائم افسردگی پیدا نکردند. البته مؤلفه های آنها برای تعریف «کار کردن آخر هفته» به اندازه این پژوهش مشخص و روشن نبود.
نتایج پژوهش تاثیر کار کردن در تعطیلات آخر هفته بر افسردگی
مردانی که کمتر کار می کردند، در مقایسه با کسانی که ساعت های کاری استاندارد ۳۵ تا ۴۰ ساعت در هفته را داشتند، دارای علائم افسردگی بیشتری بودند؛ ولی خطر افسردگی در زنان فقط زمانی بیشتر بود که ساعت های کاری آنها دست کم ۵۵ ساعت در هفته بود. زنانی که بیشتر آخر هفته ها کار می کردند، نسبت به زنانی که فقط در روزهای هفته کار می کردند، علائم افسردگی بیشتری داشتند. در مردان هم زمانی که از شرایط کاری خود ناراضی بودند، علائم افسردگی ناشی از کار آخر هفته ها بیشتر بود. در هر دو جنسیت، علائم افسردگی در کارکنان مسن تر، سیگاری، افراد شاغل در مشاغل فیزیکی و کسانی که به طبقهٔ اجتماعی ـ اقتصادی پایین جامعه تعلق داشتند، بیشتر بود. همچنین، این مطالعه نشان داد در کسانی که آخر هفته ها کار می کنند، سطح فرسودگی هیجانی (emotional exhaustion) و استرس شغلی بالاتر است. پژوهشگران بریتانیایی عقیده دارند که شاید فشارهای کارکردن برخلاف هنجارهای اجتماعی و نیروی کار، بتواند نتایج بررسی آنها را توضیح دهد: اساسا این کارکنان به دلیل کار کردن در ساعت هایی غیرمعمول، در مقایسه با بیشتر دوستان و خانواده هایشان، دچار ترس ازدست دادن فرصت می شوند. آنها همچنین عقیده دارند که افسردگی مردانی که ساعت های کاری آنها در هفته کم است، در بعضی موارد می تواند با مشکلات سلامتی آنها مرتبط باشد.
تأثیر کار کردن در تعطیلات آخر هفته بر زنان
به نظر این پژوهشگران، افسردگی زنانی که ساعت های کاریشان در هفته زیاد است، می تواند با این حقیقت مرتبط باشد که به طورکلی، زنان بار مسئولیت بیشتری را در خانه به دوش می کشند که به آن کار عاطفی (emotional labour) یا ادارهٔ خانواده هم گفته می شود. جیلیان وستون (Gillian Weston) مسئول پژوهش (study leader) و پژوهشگر سلامت عمومی در کالج دانشگاهی لندن (یوسی ال، University College London) می گوید: «نتایج بررسی ما نشان دهنده تفاوت های جنسیتی در رابطهٔ بین ساعت های کاری طولانی و نامنظم با علائم افسردگی است.» «این پژوهش، مطالعه مشاهده ای است. گرچه ما نمی توانیم دلایل دقیق را مشخص کنیم، ولی می دانیم که بسیاری از زنان با فشار اضافیِ انجام سهم بیشتری از کارهای خانه نسبت به مردان مواجه هستند که منجر به ساعت های کاری بیشتر، فشارهای زمان اضافه شده و مسئولیت های سنگین و دشوار می شود. به علاوه، زنانی که بیشتر آخر هفته ها کار می کنند، معمولا در مشاغل بخش خدماتی با دستمزد کم متمرکز هستند که باعث بروز سطوح بالاتری از افسردگی می شود.» به گفته وستون، «کارکردن در شغل های خوب می تواند مزیت های اجتماعی، اقتصادی و سلامتی فراوانی داشته باشد؛ بنابراین نباید زنان را از ورود به بازار کار محروم کنیم. کارفرمایان و اعضای خانواده باید توجه کنند که چطور می توانند از کسانی حمایت کنند که ساعت های کاری طولانی یا نامنظمی دارند.»
راهکارهای مؤثر برای کاهش اثرات نامطلوب کار کردن در تعطیلات آخر هفته
جیلیان وستون می گوید که باوجوداین، نتایج نشان می دهد: کارفرمایان باید درک کنند که ساعت های کاری طولانی و شیفت های کاری آخر هفته می تواند سلامت روان کارکنان را به خطر بیندازد. او همچنین می گوید: «باید از فرهنگ خواسته های غیرواقعی و پاداش های کم به سمت فرهنگی حرکت کنیم که در آن کارکنان حمایت می شوند و ارزشمند هستند، حس می کنند که اختیار و کنترل دارند، احساس می کنند که هدف دارند و به آنها زمان کافی برای بازیابی نیرو و فراغت داده می شود. این به نفع کارکنان در هر دو جنسیت است و باعث می شود نیروی کاری شادتر و سالم تری داشته باشیم که البته این به نفع کارفرما نیز خواهد بود.»
سبیر گیگا (Sabir Giga)، پژوهشگری در دانشگاه لنکستر (Lancaster University) بریتانیا که در این مطالعه شرکت نداشت، می گوید که ساعت های کاری طولانی می تواند به سلامت روانی فرد آسیب برساند. به نظر او، این آسیب به دلایل مختلفی اتفاق می افتد مانند کاهش زمان فرد برای فعالیت های اجتماعی، زندگی شخصی و استراحت. گیگا می گوید که شاید کارکنان نتوانند ساعت ها یا برنامه های کاری خود را به اندازه ای که می خواهند کنترل کنند، ولی بازهم می توانند برای کاهش خطر ابتلا به افسردگی گام هایی بردارند. به نظر او، این گام ها می تواند چنین مواردی باشد:
- درنظرگرفتنِ زمان های استراحت منظم درحین کار کردن؛
- اولویت بندی کارها؛
- یادگیری «نه گفتن» و نپذیرفتن تعهدات بیش از حد؛
- درصورت امکان، کار کردن در خانه یا با ساعت های کاری انعطاف پذیر؛
- برقراری ارتباط منظم و آشکار با اعضای خانواده، شریکان و همکاران و به معنای واقعی تعطیل کردن کار و بردن بهترین استفاده از زمان، در مواقعی که کار نمی کنید و از کارتان دور هستید.
به گفتهٔ پژوهشگران این پژوهش، یافته های آنها باید کارفرمایان و سیاست گذاران را تشویق کند که بدون محدودکردن مشارکت کامل زنان در نیروی کار، مداخله هایی را با هدف کاهش حجم کاری آنها انجام دهند. شما چه فکر می کنید؟ آیا به نظر شما کارکردن در تعطیلات آخر هفته شما را افسرده می کند؟ دیدگاهتان را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
روش های تقویت احساس ارزشمندی در کار
