افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانی است که به احساس غم یا تجربه ی بحران های زندگی محدود نمی شود و به تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب نیاز دارد. چنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، فرد بسته به تجویز پزشک از طریق دریافت دارو، شرکت در جلسات روان درمانی یا حتی تغییرات سبک زندگی به میزان قابل توجهی بهبود خواهد یافت. اما اگر هیچ اقدامی جهت مداوای این بیماری انجام نپذیرد، می تواند پیامدهای فاجعه باری را نه تنها برای خود فرد بلکه برای همه ی اعضای خانواده رقم بزند.
آمارها در ایران حاکی از شیوع روزافزون افسردگی در کشور است. به گفته ی وزیر بهداشت به نقل از همشهری آنلاین، بیش از ۱۲درصد مردم ایران افسرده هستند. برخی افراد در طول زندگی شاید فقط یک بار به این وضعیت دچار شوند، در حالی که افسردگی برای بسیاری دیگر یک وضعیت تکرارشونده است. هر دوره ی این بیماری در صورت عدم درمان ممکن است چند ماه تا چند سال ادامه پیدا کند. افراد مبتلا به افسردگی حاد حتی احتمال دارد به درجه ای از ناامیدی برسند که دست به خودکشی بزنند. این در حالی است که شناخت علائم افسردگی نقش به سزایی در پیشگیری از افزایش وخامت این بیماری دارد.
مردان
مردان معمولا به دلایل فرهنگی از افسردگی خود بیشتر خجالت زده می شوند و از این رو، سعی می کنند این بیماری را تاب بیاورند یا به قول خودشان با مصرف مواد مخدر خوددرمانی کنند. عدم درمان افسردگی در مردان می تواند پیامدهای فاجعه باری به همراه داشته باشد، چرا که آمار خودکشی های منجر به فوت در مردان بیشتر است.
زنان
عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، بیولوژی، باروری، تغییرات هورمونی و روابط بین فردی در ابتلای زنان به افسردگی نقش دارند. بسیاری از زنان در دوران قاعدگی دچار تغییرات رفتاری و جسمی مانند احساس افسردگی و تحریک پذیری می شوند. عده ی زیادی از زنان افسرده علائم شدیدتری را در دوران پیش از قاعدگی تجربه می کنند. در مبتلایان به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)، علائم افسردگی تا زمان آغاز قاعدگی به تدریج شدیدتر می شوند. پژوهشگران سعی دارند بدانند تغییر دوره ای هورمون ها چگونه بر ساختار شیمیایی مغز در مبتلایان به افسردگی تأثیر می گذارد. همچنین بسیاری از زنان پس از زایمان به اختلالات خُلقی مقطعی دچار می شوند. از جمله ی این اختلالات خلقی می توان به افسردگی پس از زایمان اشاره کرد. این عارضه که به فاصله ی کوتاهی پس از وضع حمل بروز می کند، موجب اضطراب، بی خوابی، گریه یا افکاری مانند آسیب رساندن به خود یا نوزاد می شود و به همین دلیل، انجام فعالیت های عادی روزمره برای فرد به سختی امکان پذیر است.
سالخوردگان
افسردگی در سالخوردگان معمولا درمان نشده باقی می ماند، چرا که بسیاری از این افراد افسردگی را یکی از پیامدهای طبیعی افزایش سن و نیز یک واکنش طبیعی در مقابل مسائل جسمی، روحی و اجتماعی مرتبط با سالخوردگی می دانند. علائم افسردگی در افراد سالخورده ممکن است با علائمی که در جوان ترها دیده می شود، متفاوت باشد. چند نمونه از علائم افسردگی در سنین سالخوردگی عبارتند از اختلالات حافظه، دردهای مبهم و توهم. همچنین افسردگی می تواند عارضه ی جانبی داروهایی مانند داروهای فشارخون، حمله ی قلبی، سکته، شکستگی لگن یا دِژِنِراسیون ماکولا باشد که معمولا در سالخوردگی تجویز می شوند و با بروز افسردگی نیز مرتبط هستند.
کودکان و نوجوانان
تمامی کودکانِ در حال رشد به طور طبیعی در مقاطعی با بحران های احساسی مواجه می شوند، اما گاهی این مقاطع بحرانی در برخی کودکان منجر به افسردگی می شود. احتمال ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال کم توجهی - بیش فعالی، اختلال یادگیری، اختلال اضطراب و اضطراب نافرمانی مقابله جویانه (ODD) بیشتر است. همچنین استرس شدید، تروما یا سابقه ی خانوادگی اختلالات خُلقی از جمله عواملی هستند که احتمال بروز افسردگی را در سنین پایین افزایش می دهند.
کودکان افسرده معمولا از وجود درد شکایت می کنند و کمتر از احساسات شان حرف می زنند، اما علائم افسردگی در نوجوانان متفاوت تر است. پرخاشگری، رفتارهای پرخطر، مصرف مواد مخدر، اُفت تحصیلی و فرار نمونه هایی از این علائم هستند که باید جدی گرفته شوند. آمار خودکشی در نوجوانان افسرده بالاتر است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، خودکشی سومین عامل مرگ ومیر نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله است.
گیاهان مفید برای افسردگی
علف چای
علف چای گیاهی است که بومی اروپا، اسیای غربی و شمال آفریقاست. اروپایی ها معمولا از علف چای برای درمان افسردگی استفاده می کند اما FDA هنوز تاثیر این گیاه در درمان افسردگی را تایید نکرده است.
مصرف این گیاه معمولا باعث افزایش مقدار سروتونین می شود. سروتونین هورمونی است که باعث ایجاد حس شادی و خوبی در فرد می گردد. بیشتر داروهای ضد افسردگی با افزایش سطح سروتونین در مغز فعالیت می کنند. با توجه به موسسه ملی بهداشت (NIH)، این گیاه ممکن است ایجاد افسردگی را کاهش دهد.
مطالعات انجام شده نشان می دهد که علف چای برای درمان افسردگی ملایم تا متوسط بسیار موثر است. توجه به این نکته مهم است که علف چای می تواند با داروهایی همچون رقیق کننده های خون، قرص های ضد بارداری و داروهای شیمی درمانی تداخل داشته باشد. بنابراین قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
اسیدهای چرب امگا۳
اسیدهای چرب امگا ۳ شکل سالم چربی هستند که در ماهی هایی همچون ماهی سالمون و ساردین یافت می شود. این نوع اسیدها به شکل مکمل وجود دارد که به کپسول های روغن ماهی مشهور است. بر اساس مطالعات انجام شده، افرادی که از اسید های چرب امگا ۳ کمتر استفاده می کنند، شانس بیشتری برای ابتلا به افسردگی خواهند داشت. علاوه بر مصرف مکمل های روغن ماهی، شما می توانید مقدار ماهی مصرفی خود را نیز افزایش دهید. مصرف هفتگی ماهی می تواند اسید چرب امگا ۳ را افزایش دهد و نیازی به مصرف مکمل نیز نباشد. به یاد داشته باشید که برخی از ماهی ها می تواند سطح بالایی از جیوه داشته باشد. این ماهی ها شامل اره ماهی، کاشی ماهی و کوسه ماهی است.
زعفران
زعفران ادویه ای است که از بخش خشک گل زعفران بدست می آید. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف زعفران می تواند اثرات مثبتی در درمان افسردگی داشته باشد.
اس-آدنوزیل متیونین
این مکمل ها برای درمان افسردگی طراحی شده اند. بر اساس مطالعات انجام شده مصرف این مکمل ها می تواند در درمان افسردگی موثر باشد. البته مصرف خودسرانه آن به هیچ عنوان توصیه نمی شود. شما نباید این مکمل را به همراه داروهای ضد افسردگی مصرف کنید. همچنین باید بدانید که اس-آدنوزیل متیونین می تواند عوارض جانبی همچون شکم درد یا یبوست به همراه داشته باشد.
فولات
ارتباطی بین سطح پایین اسید فولیک و افسردگی وجود دارد. مصرف ۵۰۰ میکروگرم اسید فولیک می تواند همانند داروهای ضد افسردگی مفید باشد. سعی کنید از غذاهایی استفاده کنید که فولات بیشتری دارد. موادی همچون لوبیا، غلات غنی شده، عدس، سبزیجاتی با برگ های سبز، دانه های تخم آفتابگردان و آووکادو سرشار از فولات هستند.
روی
روی جزو مواد مغذی است که با عملکرد و فعالیت های مغزی همچون یادگیری و رفتار ارتباط دارد. سطح پایین روی در خون می تواند باعث ایجاد افسردگی شود. بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف ۲۵ میلی گرم مکمل روی در ۱۲ هفته می تواند نشانه های افسردگی را کاهش دهد. مصرف این مکمل ها همچنین می تواند مقدار اسیدهای چرب امگا ۳ را نیز در بدن افزایش دهد.
تصورات غلط در مورد گیاهان دارویی و افسردگی
برخی از داروهای گیاهی و غذاهای مختلف ممکن است در درمان افسردگی مفید باشد. با اینحال بر اساس مطالعات انجام شده، برخی از این مواد تاثیر تایید شده ای در درمان افسردگی ندارند.این گیاهان عبارتند از:
- زالزالک
- خشخاش کالیفرنیا
- جینکو بیلوبا
- اسطوخودوس
- بابونه
- بادرنجبویه
- کاوا
- سنبل الطیب
با پزشک خود صحبت کنید
اگرچه برخی از داروهای گیاهی و مکمل ها می تواند در درمان افسردگی مفید باشد اما نمی توانند جایگزین دائمی و قابل اعتمادی برای درمان افسردگی باشند. اگر افسردگی شدید دارید باید به پزشک مراجعه کنید. بهتر است به داروهای گیاهی اعتماد نکنید.
افسردگی می تواند یک بیماری جدی و حاد باشد. پس درمان ان را به پزشک بسپارید و در مورد مصرف گیاهان دارویی با او مشورت کنید.
