تزریق واکسن زگیل تناسلی (گارداسیل) برای چه کسانی لازم است؟

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، زگیل تناسلی یكی از شایع ترین بیماری های مقاربتی كشور و جهان محسوب می شود كه اگر به موقع تشخیص داده نشود، ابتلا به سرطان دهانه رحم را به همراه دارد. این بیماری كه عاملی ویروسی دارد نه تنها باعث ایجاد زگیل های زشت و دردناك در ناحیه تناسلی <Genital area>می شود بلكه بعضی از انواع آن، خطر سرطان دهانه رحم در خانم ها و سرطان ناحیه تناسلی و مقعد در آقایان را هم تا حد زیادی بالا می برد. خبر خوب اینكه خوشبختانه برای این ویروس واكسنی تولید شده است كه می تواند از ابتلا به انواع خطرناك زگیل تناسلی و سرطان پیشگیری كند، اما اینكه واكسن برای چه كسانی تاثیرگذار است و در چه سنی باید تزریق شود، سوالی است كه دكتر مسعود مردانی و دكتر ژانت سروش، متخصصان بیماری های عفونی به آن پاسخ می دهند.

همه زگیل ها سرطان زا نیستند

حدود ۱۰۶ نوع سروتیپ ویروس زگیل (HPV) وجود دارد كه هم روی نواحی تناسلی و هم روی نواحی غیرتناسلی می توانند ایجاد زگیل كنند. دكتر مسعود مردانی، فوق تخصص بیماری های عفونی معتقد است شایع ترین انواع زگیل ها در ناحیه ای به جز دستگاه تناسلی ایجاد می شوند؛ از جمله پوست دست، صورت، پا، مخاط و. . . .عمده این زگیل ها توسط نوعی از ویروس HPV ایجاد می شوند كه با سرطان ارتباطی ندارند. خیلی از آنها را اگر دستكاری نكنیم خودبه خود از بین می روند، اما دستكاری زگیل معمولا باعث انتشار آن می شود. پس یكی از مهم ترین راه های انتقال اكثر انواع زگیل تماس نزدیك فردی است.

كدام زگیل ها خطرناكند؟

دكتر مردانی به كسانی كه روی دست و پا و اندام شان زگیل دارند، توصیه می كند از خاراندن آن، به خصوص دست زدن به آن جدا خودداری كنند چون می توانند آن را به ناحیه تناسلی انتقال دهند. با این حال سروتیپ هایی كه روی دست و پا ایجاد می شوند بیشتر نوع 1، 2، 3، 4، 7 و 10 هستند كه معمولا باعث زگیل ناحیه تناسلی نمی شوند. سروتیپ هایی كه باعث زگیل تناسلی می شوند؛ نوع 6، 11، 16 و 18 هستند. دكتر ژانت سروش، متخصص عفونی نیز معتقد است در میان انواع ویروس های زگیل تناسلی حدود 15 نوع از آنها جزء تیپ های خطرزا برای سرطان گردن رحم هستند كه از این میان، سروتیپ های 16 و 18 حدود 70 تا 80 درصد از موارد سرطان را منجر می شوند. حدود 20 تا 30 درصد از موارد سرطان نیز براثر سروتیپ های دیگر مثل 31، 33 و. . . ایجاد می شوند.

ایمنی تا ۸۰ درصد با تزریق واكسن

اگر سرطان دهانه رحم در مراحل نهایی تشخیص داده شود با مرگ و میر بسیار زیادی همراه است. به همین دلیل از حدود یك دهه قبل در كشورهای پیشرفته دنیا واكسنی برای آن ساخته شده كه توصیه می شود دخترها در 9 تا 11 سالگی آن را تزریق كنند. به گفته دكتر مردانی واكسن «گارداسیل» به صورت سه دوز در طول مدت 6 ماه در عضله بازو تزریق می شود؛ ابتدا دوز اول، سپس دوز دوم 2 ماه پس از اولین دوز و دوز سوم 6 ماه پس از اولین دوز.

دكتر سروش نیز در این مورد توضیح می دهد كه درحال حاضر واكسن برای سروتیپ های 6، 11، 16 و 18 ساخته شده است ولی متخصصان هنوز موفق نشده اند برای همه 15 سروتیپ خطرزا یك واكسن تهیه كنند. بعد از تزریق واكسن، پیشگیری های بعدی نیز توصیه می شود زیرا با این واكسن فقط دربرابر چهار نوع از 15 سروتیپ خطرناك ایمن می شویم، بنابراین احتمال ابتلا به انواع دیگر ویروس هنوز وجود دارد اما با تزریق واكسن حداقل خیال مان 80- 70 درصد راحت می شود زیرا در برابر سروتیپ های 16 و 18 كه شایع ترین و مهم ترین هستند، ایمن می شویم.

در آقایان هم سرطان ایجاد می كند؟

دكتر مردانی توضیح می دهد كه این ویروس در آقایان نیز باعث سرطان پنیس و ناحیه انتهایی دستگاه گوارش و مقعد می شود. لازم به ذكر است زگیل هایی كه در ناحیه تناسلی و مقعد ایجاد می شوند خیلی راحت انتشار و تعدد پیدا می كنند زیرا عرق كردن و فرسایش در این ناحیه زیاد است بنابراین به افراد مبتلا توصیه می شود با مراجعه به پزشك پوست یا عفونی یا متخصص زنان نسبت به درمان زگیل ها اقدام كنند.

هر سال پاپ اسمیر بدهید اگر. . .

در بسیاری از موارد پزشك می تواند این زگیل ها را فقط با نگاه كردن تشخیص دهد. البته تشخیص آنها در ناحیه تناسلی كمی دشوارتر است. دكتر مردانی در ادامه توضیح می دهد كه اگر زگیل را با جراحی برداریم، می توانیم با بررسی های مولكولی ظرف 24 تا 48 ساعت ویروس را تشخیص دهیم و حتی تعیین كنیم آیا این HPV مولد سرطان خواهد بود یا خیر.

برای خانم هایی كه كوچك ترین نشانه ای از HPV در دستگاه تناسلی شان دارند، توصیه می شود حتما به صورت سالانه تست پاپ اسمیر به روش Liquid Based Method انجام دهند كه تا حدودی با پاپ اسمیر معمولی تفاوت دارد. خوشبختانه این روش الان در اكثر شهرهای بزرگ ایران در دسترس است و پاتولوژیست خیلی راحت می تواند بگوید كه آیا كوچك ترین نشانه ای از سرطان وجود دارد یا خیر. اگر سرطان در مراحل اولیه باشد متخصص زنان می تواند با كولپوسكوپی یا عمل جراحی ضایعه مشكوك را بردارد و اجازه ندهد سرطان عارضه ایجاد كند.

چرا آمار زگیل در ایران زیاد شده؟

از نظر دكتر مردانی، در رابطه با بهداشت عمومی آنچه اهمیت بیشتری دارد، بروز زگیل در ناحیه تناسلی و مقعد است كه در آقایان ممكن است در ناحیه پنیس و در خانم ها در ناحیه واژن و دیگر نقاط دستگاه تناسلی ایجاد شود. طبق مشاهدات، وقتی یكی از شریك های جنسی به این بیماری مبتلا می شود و از وسایل جلوگیری استفاده نمی كند به احتمال دوسوم طرف مقابلش را هم مبتلا خواهد كرد. از آنجایی كه جوانان ما به اندازه كافی درمورد استفاده از وسایل حفاظتی اطلاعات ندارند متاسفانه خیلی راحت به این بیماری مبتلا می شوند.

شاید فقط HPV نداشته باشید!

یك نكته مهم، همزمانی عفونت HPV با بقیه عفونت های مقاربتی است، بنابراین دكتر مردانی توصیه می كند كه اگر فردی در ناحیه تناسلی دچار HPV شده است حتما از لحاظ سایر بیماری های مقاربتی مثل سیفلیس، هرپس، ایدز، هپاتیت B و C، سوزاك، كلامیدیا و. . . نیز بررسی شود زیرا فردی كه نسبت به مقاربت بدون وسایل جلوگیری اقدام می كند ممكن است همزمان با HPV عفونت های دیگر را هم بگیرد. كشف سریع تر این عفونت ها می تواند حیاتی باشد.

بعضی ها هیچ علامتی ندارند!

این ویروس وقتی وارد بدن می شود ممكن است سال ها بی علامت و غیر فعال باقی بماند اما وقتی سیستم دفاعی بدن پایین می آید خودش را نشان می دهد و زگیل ایجاد می كند. به گفته دكتر مردانی اغلب زوج هایی كه بدون محافظت، مقاربت انجام می دهند متوجه ابتلای همسرشان به این زگیل نمی شوند و بعد از مدتی می بینند كه دچار زگیل ناحیه تناسلی شده اند و وقتی سراغ همسرشان می روند متوجه می شوند او نیز این ضایعات را دارد. دكتر سروش نیز در این مورد نظر مشابهی دارد.

به گفته او یكی از مواردی كه در پیشگیری مشكل ایجاد می كند این است كه خیلی از افراد مبتلا به خصوص آقایان، علائم و مشخصه های ظاهری زگیل تناسلی را ندارند و فقط پخش كننده ویروس هستند. در مطالعاتی كه روی سرم آقایان انجام شده است مشخص شده حتی تا 50 درصد از آقایان این ویروس را در بدن شان دارند و احتمالا در ترشحات شان هم دفع می كنند، بدون اینكه ضایعه تناسلی مشخصی داشته باشند. البته میزان این احتمال در كشورهای مختلف متفاوت است. پس نداشتن ضایعه تناسلی همیشه دلیل بر سالم بودن فرد نمی شود. حتی ضایعات ممكن است نامشخص، ریز و رنگ پوست بدن بوده و درد نداشته باشند.

وسایل حفاظتی برای پیشگیری كافی نیست

دكتر سروش معتقد است وسایل حفاظتی از انتقال های مخاطی و تماس های عمیق جلوگیری می كند، بنابراین درصورتی كه خانم ها در نواحی واژینال یا مخاط و آقایان روی آلت تناسلی شان مبتلا به زگیل باشند تا حد زیادی از انتقال آن جلوگیری می شود، اما وسایل حفاظتی از تماس پوست با پوست نواحی خارجی تناسلی جلوگیری نمی كند؛ بنابراین اگر فرد در این نواحی زگیل داشته باشد خیلی راحت با تماس پوستی، آن را منتقل می كند.

حتی در افرادی كه رابطه زناشویی جدی نداشته اند، دیده شده كه به علت تماس پوستی ناحیه تناسلی با فرد مبتلا به زگیل تناسلی مبتلا شده اند. وسایل جلوگیری احتمال ابتلا به موارد خطرناك داخل واژینال و گردن رحم را كمتر می كند و دركل گفته می شود حدود 50درصد احتمال ابتلا را كاهش می دهد.

تا دیر نشده واكسن بزنید!

دكتر مردانی معتقد است برای پیشگیری از این بیماری باید سن ازدواج را پایین بیاوریم. پدر و مادرها نیز باید دختربچه های شان را با بردن نزد متخصصان عفونی و درخواست واكسن «گارداسیل» در برابر این بیماری واكسینه كنند. متاسفانه هزینه این واكسن در ایران چون با دلار تعیین می شود بالاست و باید كاری کرد که در دسترس همه قرار گیرد.

خیلی از كشورها مثل انگلیس، ایالات متحده، كانادا و استرالیا تمام دخترهای مدرسه ای را در بدو ورود به راهنمایی و انتهای دبستان در برابر این بیماری به صورت رایگان واكسینه می كنند زیرا می خواهند در چند سال آینده نسلی عاری از سرطان دهانه رحم داشته باشند. اخیرا سازمان جهانی بهداشت تزریق را برای آقایان نیز توصیه كرده است. دكتر سروش نیز توضیح می دهد كه این واکسن در ایران همیشه در دسترس نیست اما اگر بیمار تمایل داشته باشد تزریق كند، می تواند با دكتر متخصص خود در تماس باشد تا هر موقع واكسن در دسترس قرار گرفت، او را خبر كند.

ویروس زگیل همیشه در بدن می ماند؟

وقتی از دكتر سروش سؤال می كنیم كه آیا این ویروس پس از ورود به بدن تا آخر عمر در بدن باقی می ماند یا خیر پاسخ می دهند كه امكان از بین رفتن ویروس وجود دارد. خوشبختانه تعداد زیادی از این ویروس ها بعد از حدود 6 ماه و گاهی 24 ماه از بدن خودبه خود پاك می شوند. درست مثل زگیلی كه ممكن است روی دست یا پای بچه ها ایجاد شود، سیستم ایمنی بدن می تواند بر آن غلبه كرده و كلا ویروس را حذف كند. حتی ممكن است به طور موقت تغییراتی روی گردن رحم و مخاط واژن ایجاد شود اما آنها نیز امكان دارد بدون درمان خودبه خود با سیستم ایمنی بدن رفع شوند.

پس اینطور نیست كه اگر فردی مبتلا به ویروس زگیل تناسلی شود تا آخر عمر درگیر باشد و فقط هم به همان نوع مبتلا باشد، بلكه ممكن است یك نوعی را بگیرد، خوب شود و بعد از مدتی دوباره با تماس با یك فرد مبتلا، نوع دیگری از HPV را بگیرد. درنتیجه یك فرد در طول زندگی اش، ممكن است مبتلا به چند نوع ویروس HPV در دروه های مختلف یا همزمان شود.

بهترین روش ها برای درمان زگیل

زگیل های غیرتناسلی معمولا خودبه خود بهبود پیدا می كنند. با این حال دكتر مردانی، استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در این مورد اضافه می كند كه اگر فرد از وجود زگیل ناراحت است، می تواند با مراجعه به پزشك آن را برطرف کند. یك راه استفاده از محلول موضعی «پودوفیلین» است. این محلول باید به تناوب و یك روز در میان استفاده شود نه هر روز.

خیلی باید دقت شود محلول با پوست سالم تماس پیدا نكند زیرا عارضه ایجاد می كند بنابراین باید ابتدا پوست سالم اطراف زگیل را با لاك ناخن یا پماد اكسید دوزنگ پوشاند و بعد از محلول استفاده كرد. به غیر از داروهای موضعی مثل «پودوفیلین» و «پودوفیلوكس» برای از بین بردن زگیل می توان از كرم «ایمیكویمود» (Imiquimod) نیز استفاده كرد. این كرم در ناحیه تناسلی بسیار موثر است اما قیمت بالایی دارد و چند عدد از پمادهای كوچكش بیشتر از 100 هزار تومان هزینه برمی دارد.

علاوه براینها می توان از داروی «تری كلراستیك اسید» استفاده كرد. یكی دیگر از روش های شایعی كه توسط متخصصان پوست انجام می شود «كرایوتراپی» است. در این روش از نیتروژن مایع برای منجمد كردن ضایعات زگیل استفاده می شود. متخصصان زنان نیز معمولا با روش های جراحی زگیل ها را برمی دارند. اخیرا استفاده از لیزر نیز باب شده است. در بسیاری از موارد از داروهای ضد ویروس مثل «اینترفرون» نیز استفاده شده است اما هیچ كدام از اینها درمان صددرصد استاندارد گزارش نمی شوند. به همین دلیل پزشك باید مجموعه ای از راه ها را در نظر داشته باشد و باتوجه به شرایط بیمار یكی از روش های درمانی را انتخاب كند.

۱ + ۵ نكته مهم درمورد واكسن!

اگر قصد تزریق واكسن گارداسیل را دارید به این شش نكته توجه كنید:

در تولید این واكسن تكنولوژی جدیدی به كار رفته است، به این صورت كه فقط جدار ویروس را وارد بدن می كند و بدن فكر می كند خود ویروس وارد آن شده، بنابراین نسبت به آن آنتی بادی می سازد. پس از ویروس ضعیف شده در آن استفاده نشده است و خود واكسن به هیچ عنوان باعث بیماری نمی شود.

واكـسـن HPV بی خطر است اما تزریق آن در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود.

گرچه تزریق این واكسن قبل از ازدواج توصیه می شود اما در صورت امكان بهتر است پس از ازدواج نیز خانم های جوان این واكسن را تزریق كنند.

خانم هایی كه واكسینه می شوند بهتر است همچنان تست پاپ اسمیر را به صورت منظم ادامه دهند.

این واكسن زگیل های موجود را درمان نمی كند، اما برای افرادی هم كه دچار زگیل شده اند توصیه می شود زیرا از انواع دیگر ویروس زگیل كه فرد دچار آن نشده است جلوگیری می كند.