پایان نامه نویسی یکی از مهمترین بخش ها جهت اخذ مدرک تحصیلی، در دوره تحصیلات تکمیلی در مقطع ارشد و دکتری می باشد. از این رو دانشجویان باید کاملا با نحوه نگارش پایان نامه یا تز دکتری آشنا گردند. فرمت نگارش عموما مشخص و دارای پنج فصل کلی می باشد که به اختصار در ادامه توضیح داده خواهد شد. در نظر داشته باشید که با توجه به فرمت نگارش پایان نامه هر دانشگاه ممکن است برخی قسمت ها تغییر یابد. و هر دانشگاه فرمت نگارش خاص خود را داراست.
فصل بندی پایان نامه ها به چه شکل است؟
هر پایان نامه دارای پنج فصل کلی است که هر کدام از آن ها قسمتی از ارایه گزارش تحقیق شما را به عهده دارند. پنج فصل برای اکثر دانشگاه های یکسان است. البته ممکن مطالبی که در هر فصل می آید در دانشگاه ها نسبت به هم متفاوت باشند.
فصل اول پایان نامه: طرح مساله در این بخش موضوع مورد مطالعه را تعریف کرده و به دالیل انتخاب مورد تحقیق اشاره می کنند. به طور کلی در این فصل اهداف کلی و جزیی و تعیین قلمرو مکانی و زمانی تحقیق را شرح می دهند.
فصل دوم پایان نامه: مروری بر ادبیات مقدمه که سرآغاز متن تحقیق است را در این فصل شرح می دهند. مقدمه اهداف و اهمیت تحقیق را بین کرده و سوالات پژوهشی در ذهن خواننده ایجاد می کند.
فصل سوم پایان نامه: روش تحقیق و حل مساله دراین بخش روش جمع آوری داده ها، جمعیت مورد مطالعه و روش تجزیه و تحلیل را شرح می دهند.
فصل چهارم پایان نامه: یافته ها و نتایج تحقیق این فصل از رساله به تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی نتایج آماری درصد و فراوانی، ضریب همبستگی، آزمون تی، اف و ... اختصاص دارد و شامل جدول، شکل و نمودار می باشد.
فصل پنجم پایان نامه: نتیجه گیری در آخرین فصل رساله نتایج تحقیق را تجزیه و تحلیل می کنند و محدودیتهای در اختیار و خارج از اختیار پژوهشگر را توضیح می دهند. در این بخش می توان پیشنهادات اجرایی و پیشنهادات پژوهشی را شرح داد. این جمع بندی کلی حاصل از نتایج تحقیق باید حدود یک تا دو صفحه باشد.
ترتیب صفحات کل پایان نامه:
- روی جلد: گالینگور(چرمی)
- صفحه عنوان فارسی: بدون شماره صفحه
- صفحه بسم اله الرحمن الرحیم (در برخی از دانشگاه ها قبل از صفحه عنوان فارسی ارایه می شود): بدون شماره صفحه
- برگه داوری: بدون شماره صفحه
- صفحه تقدیم: بدون شماره صفحه
- صفحه سپاسگزاری: بدون شماره صفحه
- چکیده فارسی: بدون شماره صفحه
- فهرست مطالب: آغاز نشانه گذاری صفحه با حروف ابجد
- فهرست جداول: ادامه نشانه گذاری صفحه با حروف ابجد
- فهرست نمودارها: ادامه نشانه گذاری با حروف ابجد
- فهرست شکل ها : ادامه نشانه گذاری با حروف ابجد
- فهرست نقشه ها : ادامه نشانه گذاری با حروف ابجد( از اینجا به بعد فصول آغاز می شود و موارد بعدی مربوط به بعد از فصول می شود)
- پنج فصل پایان نامه
- منابع: شماره صفحات داخل فصول ادامه می یابد.
- پیوست ها: نشانه گذاری با حروف ابجد از ابتدا آغاز می شود.
- چکیده انگلیسی: شماره صفحه ندارد.
- صفحه عنوان انگلیسی: شماره صفحه ندارد.
- پشت جلد: گالینگور(چرمی)
- عطف: گالینگور (چرمی)
تعداد صفحات پایاننامه
کارشناسی ارشد
- صفحات اول: طبق دستورالعمل دانشگاه / معمولا ۱۰ تا ۲۰ صفحه بستگی به فهرست مطالب هم داره…
- فصل اول: ۱۰ تا ۱۵ صفحه
- فصل دوم: ۵۰ تا ۸۰ صفحه
- فصل سوم: ۱۰ تا ۱۵ صفحه
- فصل چهارم: ۱۰ تا ۱۵ صفحه
- فصل پنجم: ۱۰ تا ۱۵ صفحه
- پیوست ها: ۵ تا ۲۰ صفحه / شامل: پرسش نامه / خروجی نرم افزار / و…
- صفحات آخر: طبق دستورالعمل دانشگاه / معمولا ۳ تا ۴ صفحه
کل پایان نامه: ۱۱۰ تا ۱۸۵ صفحه
دکتری
- صفحات اول: طبق دستورالعمل دانشگاه / معمولا ۱۰ تا ۲۰ صفحه بستگی به فهرست مطالب هم داره…
- فصل اول: ۲۰ تا ۳۰ صفحه
- فصل دوم: ۱۰۰ تا ۱۵۰ صفحه
- فصل سوم: ۲۰ تا ۳۰ صفحه
- فصل چهارم: ۲۰ تا ۳۰ صفحه
- فصل پنجم: ۲۰ تا ۳۰ صفحه
- پیوست ها: ۲۰ تا ۳۰ صفحه / شامل: پرسش نامه / خروجی نرم افزار / و…
- صفحات آخر: طبق دستورالعمل دانشگاه / معمولا ۳ تا ۴ صفحه
کل پایان نامه: ۲۱۵ تا ۳۱۵ صفحه
سیستم شماره گذاری پایاننامه
شماره گذاري صفحات
در تمامی پایان نامه ها نحوه شماره دهی صفحات به دو صورت انجام گیرد:
براي صفحات بسم ا.....، تقديم، تشكر و قدرداني، ارزيابي و امتياز ، فهرست ها و چكيده فارسی، شماره گذاری بر حسب حروف ابجد یا رومی شماره گذاري می شود و فصول اصلی و رفرنس ها با اعداد فارسی شماره گذاري می شوند. توجه شود كه بر روي صفحه اول هر فصل که نام فصل در آن نوشته می شود، شماره صفحه ذكر نشود. لازم به ذكر است كه شماره گذاري صفحات بايد وسط و به فاصله 1سانتيمتر از لبه پايين صفحه صورت گيرد.
برای این منظور در قسمت انتهای صفحه اول دابل کلیک کنید تا یک خط جدا کننده در انتهای صفحه ظاهر شود، سپس با انتخاب گزینه page number از بخش design موقعیت شماره را در صفحه وورد خود انتخاب کنید(رنگ قرمز).
اما برای اینکه سبک شماره گذاری را از حالت عددی به حروف ابجد تغییر بدهید، باید از گزینه page number عنوان page number format را انتخاب کرده و اعداد را به حروف تغییر دهید ( رنگ سبز). حتی می توانید تعیین کنید که شمارش شما از چه عددی آغاز شود. برای این منظور در همان عنوان page number format گزینه start at .. را انتخاب کنید و شماره ای که میخواهید از آن شروع شود را انتخاب کنید( رنگ آبی). البته این گزینه بیشتر زمانی کاربرد دارد که شماره گذاری ما عددی هست و میخواهیم صفحاتی که عناوین در داخل آنها نوشته شده شماره گذاری نشود.
شماره گذاري فصول، بخشها و قسمتها
ممکن است در هنگام خواندن کتاب یا یک پایان نامه دیده باشید که در کنار عنوان یا زیر عنوان یک مطلب اعداد خاصی نوشته شده است که شاید از نحوه چینش آنها سردرنیاورید. اما لازم است تا با ترتیب این اعداد آشنا شوید تا بتوانید شماره گذاری عناوین فصول و بخش ها و حتی تصاویر و اشکال را انجام دهید. اولین عددی که در کنار اسم عنوان قرار می گیرد، شماره فصل خواهد بود. شماره بعدی مربوط به ترتیب عناوین اصلی فصل شما می باشد. این دو شماره با یک خط تیره ازهم جدا می شوند. ممکن است که یک عنوان شما دارای زیر عنوان هم باشد که در اینصورت عدد سوم نشان دهنده زیر عنوان شما خواهد بود. گاهی خود زیر عنوان ها هم دارای بخش هایی هستند که بایستی در شماره گذاری در نظر گرفته شوند و عدد چهارم مربوط به این بخش خواهد بود. تمامی این اعداد با خط تیره از هم جدا می شوند. هر عنوان اصلی که تمام می شود و عنوان بعدی آغاز می شود، تمامی شماره گذاری ها به غیراز شماره فصل دوباره از شماره 1 شروع می شوند.
برای مثال پایان نامه شما دارای 5 فصل است و شما می خواهید به چهارمین عنوان در فصل 3 شماره بدهید که این عنوان هم دارای یک زیر عنوان و یک بخش می باشد:
شماره گذاری برای این مثال بصورت مقابل خواهد بود: 3-4-1-1- تیتر
در تصویر زیر نحوه شماره گذاری بصورت تصادفی برای چند تیتر نمایش داده شده است.
شماره و عنوان هر فصل با قلم BNazanin 16 Bold و عناوين بخشهاي مختلف هر فصل با قلم BNazanin 18 Bold و عنوان قسمت های هر بخش با قلم BNazanin 14 Bold تایپ شود.
شماره گذاري جداول، نمودارها و...
هر شکل، جدول، نمودار و ... كه در داخل مطلب بکار رفته است بایستی بر حسب فصلی که در آن بکار رفته شماره گذاری شود. بايد اين شماره ها داراي يك نظم و ترتيب ويژه باشد. مثلا اگر 5 نمودار در فصل سوم استفاده شده باشد به ترتیب بصورت : 3-1، 3-2، 3-3، 3-4، 3-5 شماره گذاری می شود. همین شماره در داخل متن در قسمتی که راجب آن توضیح داده شده نیز آورده می شود. عنوان جدول ها در بالای آنها و عنوان شکل ها و نمودارها در زیر آنها ذکر می گردد ( با قلم BNazanin 12 Bold).
جدول هايي كه در راستاي طولي كاغذ تنظيم مي شوند، بايد طوري قرار گيرند كه متن بالاي آنها در سمت عطف پايان نامه واقع شود و همچنين شكل هايي كه در راستاي طولي كاغذ تنظيم مي شوند، بايد طوري قرار گيرند كه متن پايين آنها در سمت لبه پايان نامه قرار گيرد. شكل ها و جدول هم حتي المقدور داخل متن و در نزديكترين فاصله به محلي كه ذكر شده، آورده شوند. قابل ذكر است كه شماره گذاري جداول ، اشكال ، نمودارها و... مستقل از همديگر صورت مي گيرد.
شماره گذاري روابط و فرمول ها
فرمولها درهرفصل به طور جداگانه و به ترتيبي كه ظاهر مي شوند مانند جدول ها و شكل ها، شماره گذاري گردد. براي شماره گذاري روابط و فرمولهاي آورده شده در متن اصلي پايان نامه از دو شماره كه باخط فاصله از يكديگر جدا مي گردند، استفاده مي شود. بطوريكه تمام روابط و فرمولها از ابتدا تا انتهاي پايان نامه به ترتيب داراي شماره ا و 2 و...براي هر فصل خواهد بود كه شماره n سمت چپ نشان دهنده ترتيب فرمول و شماره سمت راست نشان دهنده شماره فصلي است كه فرمول يا رابطه در آن ذكر گرديده است.
روش دیگر شماره گذاری صفحات با استفاده از Quick parts
روش دیگر شماره گذاری صفحات استفاده از قسمت Quick parts است. شماره صفحه در واقع یک فیلد محسوب می شود. این فیلد در سربرگ Insert و در گروه Header & footer قرار گرفته است.
برای شماره گذاری صفحات از طریق Quick parts مراحل زیر را انجام دهید:
به سربرگ Insert بروید. در گروه Text روی Quick parts کلیک کنید. سپس روی Field کلیک کنید.
برای خروج از حالت هدر و فوتر یا داخل صفحه کلیک کنید و یا روی دکمه Close Header and footer از سربرگ Design کلیک کنید.
اگر خواستید شماره گذاری را حذف کنید، کافیست به سربرگ Insert بروید و از قسمتPage numbers گزینه Remove page number را انتخاب کنید.
اگر شماره صفحات به صورت انگلیسی بود و می خواهید فارسی شوند، مراحل زیر را انجام دهید:
از سربرگ File روی Options کلیک کنید. سپس روی Advanced کلیک کنید. به قسمت Show document content بروید و از لیست کشویی Numeral گزینه Context را انتخاب کنید. سپس روی Ok کلیک کنید.
- درج شماره:
برای درج شماره به صفحات در ورد 2007 و 2010 به تب Insert رفته و روی Page Number کلیک کنید، سپس تصمیم بگیرید که شماره در بالا(top)ی صفحه یا پایین(bootom) صفحه درج شود. سپس اگر مثل معمول، پایین صفحه را انتخاب کردید، Bootom of Page و سپس Palin Number 2 را انتخاب کنید تا شماره ها در پایین، وسط صفحه درج شود
2- شماره های فارسی:
اگر متوجه شدید که شماره ها انگلیسی درج شده اند، ابتدا روی شماره صفحه اول دابل کلیک کنید. سپس در تب Home، روی دکمه right-to-left کلیک کنید.
2- تغییر نوع شماره گذاری:
اگر می خواهید به صورت ابجد شماره بگذارید، از همان مسیر قبل، گزینه Format Page Numbers را انتخاب کنید.
3- حذف شماره از صفحه اول
معمولاً صفحه اول سندها، جلد رویی به حساب می آید و نیازی به شماره ندارد.
برای حذف شماره از صفحه اول، به تب Page Layout رفته و روی دکمه کوچکی که در گوشه بخش PAge Setup قرار دارد کلیک کنید.
در کادر Page Setup به تب Layout بروید و گزینه Different first page را فعال کنید و OK کنید. خواهید دید که شماره از صفحه اول حذف شده است.
اگر گزینه Different oadd and even را فعال کنید، می توانید برای صفحات فرد و زوج، دو نوع محل برای شماره گذاری و یا در کل، دو نوع header یا footer تعیین کنید. (اگر به کتاب ها دقت کنید، صفحات زوج با فرد فرق می کنند. مثلاً در صفحات فرد، شماره در سمت راست صفحه و در صفحات زوج، شماره در سمت چپ صفحه است)
بعد از انتخاب گزینه بالا، در صفحه شماره 2 محل عدد را بعد از دابل کلیک روی آن، تغییر دهید و همینطور در صفحه شماره 3 یا 1 محل را به حالت دلخواه تغییر دهید تا در کل صفحات همانطور اعمال شود.
4- دو نوع شماره گذاری در یک سند:
برای اینکه دو یا چند نوع شماره گذاری در یک سند داشته باشید، باید سند را به چند Section تقسیم کنید.
برای این کار، مراحل زیر را طی کنید.
0- ابتدا به صفحات خود شماره های مربوط به بخش اول سند را بزنید. مثلاً اگر می خواهید به بخش اول، حروف یونانی بزنید، آن را به کل سند اعمال کنید.
- به انتهای بخش اول (یعنی فرضاً انتهای بخش مقدمه) بروید و آنجا کلیک کنید.
- به تب Page Layout بروید
- روی دکمه Breaks کلیک کنید.
- روی گزینه Next Page کلیک کنید