تعریف شاتکریت
در یک تعریف کلی می توان گفت شاتکریت ملات یا بتنی است که به صورت پنوماتیک و با سرعت زیاد بر روی سطح موردنظر پاشیده می شود. شما می توانید از شاتکریت برای تعمیر و بازسازی ساختمان ها، دیوارسازی و کف سازی تونل ها و معادن، بتن ریزی کف ساختمان های جدید و… استفاده کنید.
شاتکریت تر و خشك چیست؟ فرآیند شاتکریت تر شامل مخلوط سیمان و سنگدانه و آب است. عملیات انتقال و پاشش همانند روش خشک میباشد.
شاتکریت خشک
در این روش شاتکریت ، مخلوط خشک ماسه و سیمان توسط پمپ شاتکریت به صورت خشک به داخل لوله پاشنده ملات (نازل یا نول یا سرشلنگی) منتقل می گردد. آب مورد نیاز در این حالت در حین خروج مصالح از سر نازل به آن اضافه می گردد. با توجه به سرعت زیاد خروج مصالح از سر نازل اضافه شدن آب در کسری از ثانیه صورت می پذیرد ، بنابراین ممکن است که آب به بعضی از دانه های سیمان نرسد و در نتیجه امکان هیدارته شدن این دانه به وجود نیاید و در نتیجه بخش قابل توجهی از این مصالح پاشیده شده به سطح کار مرد نظر نچسبد، و جز پرت کار محسوب شود.
این روش تنها در عملیات تثبیت قبل از اجرای لاینینگ تونل ها و کارهای روکش و تعمیراتی با ضخامت کمتر از ده سانتی متر استفاده می گردد.
از این روش در کارهای بتنی که در آن ها مقاومت فشاری بالا مطرح باشد استفاده نمی شود زیرا به علت فقدان مصالح سنگی درشت دانه دارای مقاومت کمتر از مقاومت بتن می باشد چنانچه از سنگدانه درشت دانه استفاده شود مقاومت فشاری بیشتر از روش تر می باشد ولی در این صورت میزان بازگشت و کمانه کردن مصالح به شدت افزایش می یابد.
در این روش مراحل انجام کار به ترتیب ذیل می باشد.
- ماده چسباننده ، سنگدانه ها و در صورت لزوم افزونه های خشک به طور کامل مخلوط می شوند.
- مخلوط آماده شده به داخل دستگاه تغذیه کننده مکانیکی مخصوص یا بتن پاش ریخته می شود.
- مخلوط از طریق دستگاه مجهز به وسایل اندازه گیری با فشار هوا به داخل شلنگ انتقال رانده و به نول (سرشلنگی) منتقل می شود. از طریق طوقه ای که به دقت داخل نول (سرشلنگی) کار گذاشته شده است ، آب تحت فشار به طور کامل با دیگر اجزای تشکیل دهنده ی بتن مخلوط و با سرعت زیاد از دهانه نول خارج و بر سطح مورد نظر پاشیده می شود. به علت ایجاد گرد و خاک در روش خشک بهتر است در محیط های بسته مانند تونل ها از روش تر استفاده کرد.
در این روش مقدار آب مخلوط توسط فرد بتن پاش تنظیم می گردد و ممکن است در مراحل اجرا تغییراتی داشته باشد و این تغییرات سبب عدم یکنواختی در کیفیت بتن پاشیده شده می شود که در روش تر کمتر اتفاق می افتد.
شاتکریت تر
در این روش مراحل انجام کار به ترتیب ذیل می باشد.
- مواد تشکیل دهنده و آب اختلاط (غیر از مواد زودگیر کننده) به طور کامل مخلوط می شوند.
- بتن با ملات به محفظه دستگاه انتقال می یابد.
- مخلوط از طریق دستگاه اندازه گیری به داخل شلنگ انتاقل می رود و به کمک فشار هوا یا از طریق جابه جایی به سرشلنگی منتقل می شود.
- ماده زودگیر کننده در سرشلنگی به مخلوط اضافه می شود.
- برای افزایش سرعت و بهبود روند بتن پاشی ، هوای بیشتری به سرشلنگی فرستاده می شود.
- مخلوط با سرعت از دهانه خارج و بر روی سطح مورد نظر پاشیده می شود.
- کاربرد افزودنی ها با عملکرد سریع موجب سفت شدن فوری بتن پاشیده و حصول گیرش اولیه آن می گردد در حالی که گیرش نهایی آن خیلی دیرتر از آنچه که برای بتن پاشی به روش خشک به وقوع می پیوندد حاصل می شود.
از مهم ترین مزایای این رو می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- حذف سیستم قالب بندی که در نتیجه باعث حذف هزینه هایی مانند ساخت قالب بستن و باز کردن قالب می گردد. به طور کلی کاهش هزینه های اقتصادی و افزایش سرعت در عملیات اجرایی
- تراکم بتن پاشیده شده و در نتیجه افزایش وزن مخصوص و افزایش مقاومت های بتن مورد نظر
- چسبندگی مطلوب به سطح زیر کار در کارهای تعمیراتی و روکشی
- چسبندگی مطلوب بتن به آرماتورها به علت عدم وجود قالب و قابل رویت بودن آرماتور حین کار
- کاهش میزان نفوذپذیری بتن و افزایش مقاومت بتن در برابر حمله سولفاتی و کلیردها و محیط های آلوده به مواد شیمایی
در روش تر نسبت سیمان به سنگدانه ، حداکثر اندازه شن دانه بندی سنگدانه های محدود به مخلوطی است که قابلیت پاشیده شدن داشته باشد و برای اینکه این امر به خوبی انجام شود نسبت آب به سیمان معمولا در حد بیشتری نسبت به روش خشک انتخاب می شود.
مزایای روش مخلوط تر در مقایسه با روش مخلوط خشک
- هزینه کمتر استهلاک قطعات دستگاه های بتن پاش در مقایسه با روش پاشش خشک
- مقاومت فشاری بالاتر و تغییرات بسیار کم در نتایج آزمایشات
- کنترل میزان آب (نسبت آب به سیمان تعریف شده و ثابت)
- استفاده از انواع فیبرهای فولادی و پلی پروپیلن
- محیط کاری بهتر (کاهش مشکل گرد و غبار)
- ریزش کمتر مصالح در زمان اجرا
- استفاده از انواع مواد افزودنی
- پاشش بتن مسلح شده با فایبر
- اجرای لایه های ضخیمتر
- بهبود چسبندگی
در نهایت کدام بهتر است؟ شاتکریت تر یا خشک
در شاتکریت خشک معمولا هدررفت مواد اولیه زیاد است و گرد و غبار زیادی به پا می کند. همچنین به دلیل مخلوط نشدن مناسب آب و مواد اولیه ممکن است بخش هایی هنوز خشک باقی مانده باشند. به همین دلیل شاتکریت خشک مقاومت چندانی ندارد. در مقابل در شاتکریت تر مواد اولیه به خوبی مخلوط شده و مقاومت کافی برای پوشش دهی یک دیوار بلند و طویل را دارند. به علاوه مواد اولیه کمتر هدر می روند و پاشش آن ها بر روی دیوار به خصوص در محیط های بسته راحتتر است. وجود این مزیت ها باعث می شود شاتکریت تر با وجود قیمت بالاتر گزینه بسیار مناسبتری برای استحکام بخشی به سازه شما باشد. به علاوه اینکه استفاده از این نوع شاتکریت به شما امکان اجرای ستون هایی با ضخامت زیاد را داده و هزینه های قالب بندی را حذف می کند. افزایش مقاومت خمشی و کششی ساختمان و ساده شدن فرایندهای پیچیده ای مثل دیوارسازی و کف سازی استخر، تونل و معادن از دیگر دلایل برتری شاتکریت تر نسبت به شاتکریت خشک است.
آشنایی با شاتکریت و کاربردهای آن
