به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از اقتصادآنلاین، حتی طرح جاماندگان سهام عدالت که یک سال پیش در کمیسیون اقتصادی مجلس تصویب و برای بررسی در صحن علنی، به هیات رییسه تقدیم شده بود، معلوم نیست در نوبت بررسی قرار گیرد و آنچه از شواهد بر می آید، قرار است راه جدیدی برای ارائه سهام عدالت به جاماندگان، در پیش گرفته شود. این را می شود از اظهارات غلامرضا مرحبا که اکنون سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی است استنباط کرد.
مرحبا در پاسخ درباره سرنوشت طرح جاماندگان سهام عدالت بعد از یک سال انتظار در هیات رییسه برای بررسی در صحن علنی بهارستان می گوید: حالا که دولت تغییر کرده و دولت جدید برای تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت اراده کرده است، بهتر است مجلس به دنبال حرکت یک بعدی نباشد و برای حل این موضوع کار مشترکی را با دولت شروع کند.
استارت جاماندگان عدالت در مجلس انقلابی
اولین بار بحث جاماندگان سهام عدالت را نمایندگان اصولگرای مجلس دوازدهم پیش کشیدند. از یکسو تازه پایشان به بهارستان باز شده بود و شعار حمایت از اقشار کم درآمد را سر داده بودند و از سوی دیگر شاخص کل بورس هر روز داشت رکورد جدیدی ثبت می کرد و بازار بحث های بورسی در محافل عمومی داغ بود. در حالی که برخی کارشناسان نسبت به نحوه ارائه و آزاد شدن سهام عدالت هشدار می دادند، نمایندگان مجلس دوازدهم پیش نویس طرحی را تدوین کردند که بر اساس آن مشمولان سهام عدالت افزایش پیدا می کردند. با وجود اینکه بنابر بر اعلام محمدرضا پورابراهیمی در شهریور سال گذشته، طرح جاماندگان سهام عدالت در کمیسیون اقتصادی به تصویب رسید اما رقم دقیق مشمولان جدید سهام عدالت هیچ گاه به صورت قطعی اعلام نشد؛ اظهارنظر نمایندگان متفاوت بود و این رقم از حدود ۵ میلیون تا ۲۰ میلیون نفر برآورد می شد.
فروکش کردن تب وتاب ارائه سهام به جاماندگان با نزولی شدن شاخص
با نزولی شدن شاخص کل بورس و خوابیدن تب وتاب مردم برای دریافت کد بورسی، تلاش های بورسی نمایندگان مجلس هم فروکش کرد. طرح جاماندگان سهام عدالت که در کمیسیون اقتصادی تصویب و در نوبت بررسی صحن علنی مجلس قرار داشت، به بایگانی رفت. هرچند نمایندگان مجلس مخالفت دولت وقت (دولت حسن روحانی) با این طرح را بهانه می کردند و می گفتند وزرای اقتصادی دولت دوازدهم با این طرح مخالف و معتقد بودند منابع تامین مالی برای ارائه سهام به ۲۰ میلیون نفر وجود ندارد، اما اکنون که دولت تغییر کرده است نیز طرح مذکور همچنان مسکوت مانده و خبری از بررسی آن در صحن علنی بهارستان و تبدیل آن به قانون نیست.
سرنوشت طرح جاماندگان عدالت در مجلس
غلامرضا مرحبا، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پاسخ درباره سرنوشت این طرح می گوید: «دولت گذشته همکاری خوبی برای ارائه سهام به جاماندگان سهام عدالت نداشت. ما در کمیسیون اقتصادی نیز از دولت دعوت کرده بودیم و نمایندگان دولت آقای روحانی نظرشان بر این بود که برای ۲۰ میلیون بازمانده سهام عدالت، منابع به اندازه کافی وجود ندارد که به آنها سهم تعلق گیرد.»
او به پژوهشی از سوی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی اشاره می کند: «مرکز پژوهش های مجلس بررسی هایی کرده و نظرش بر این بود که می شود منابع این کار را تامین کرد اما به هر حال نظر دولت قبلی بر این نبود و همکاری مناسبی با مجلس انجام نداد. به همین دلیل کاری از پیش نبردیم.»
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس کسانی که قرار است سهام عدالت دریافت کنند را جزو دهک های پایین می داند و توضیح می دهد: «افرادی که سهام عدالت دریافت نکرده اند و اصطلاحا جاماندگان خطاب می شوند کسانی هستند که واقعا مستحق دریافت این سهامند چون برخی از آنها تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی یا بهزیستی هستند یا اقشار و کارمندانی که چون شغل خاصی نداشتند جزو دسته ای که سهام عدالت دریافت کردند، حساب نشدند. باید به این افراد کمک شود و به آنان هم سهام عدالت تعلق گیرد.»
مرحبا با تکرار اینکه «دولت گذشته برای حل این موضوع با مجلس همکاری نکرد و به همین دلیل نمایندگان به دنبال طرح رفتند» می گوید: اما الان گشایشی رخ داده و وزیر رفاه، کار و امور اجتماعی هم مصاحبه ای درباره تعیین تکیف جاماندگان سهام عدالت کرده که این صحبت ها برای ما دلگرم کننده بود و نشان می دهد که دولت جدید قصد همکاری در این زمینه را دارد و می خواهد که تکلیف بازماندگان سهام عدالت مشخص شود. او با بیان این مطلب اضافه می کند: «من شخصا فکر می کنم حالا که دولت جدید اراده کرده که تکلیف جاماندگان سهام عدالت را مشخص کند و به عرصه بیاید، ما به دنبال حرکت یک بعدی از طرف مجلس نباشیم، به دنبال طرح نرویم و کار مشترکی را شروع کنیم؛ یعنی هم دولت و هم مجلس کمک کنیم که با پشتوانه قوی و کارشناسی شده ای این مساله را حل کنیم.»
او در پاسخ به این سوال که یعنی طرح جاماندگان سهام عدالت ملغی می شود؟ می گوید: خیر، معنی کار مشترک دولت و مجلس، این نیست. گشایش هایی از طرف دولت جدید رخ داده که به ما نوید می دهد که می توانیم یک کار مشترک انجام دهیم. ان شاءالله بعد از تعطیلات از جمله مواردی که به نوبت در دستور کار کمیسیون ها خواهد آمد این مساله است. ما می توانیم با کمک و همکاری کار قوی تر انجام دهیم.
مرحبا درباره نظر وزیر اقتصاد دولت رییسی برای ارائه سهام به جاماندگان نیز می گوید: از نظر آقای خاندوزی خبر ندارم و صحبتی هم با ایشان نداشته ام ولی خروجی ای که از مجموعه دولت سیزدهم بیرون می آید، نشان می دهد که به دنبال حل وفصل این موضوع هستند و مخالفتی ندارند.
سخنگوی کمیسیون اقتصادی در پاسخ به این سوال که چرا مجلس در تصویب طرح جاماندگان سهام عدالت تعلل کرده است نیز می گوید: بحث تعلل نیست چون ابتدا باید زمینه ها را آماده کرد. دولت مجری کار است و اگر با اقناع کارها را انجام دهیم کار راحت تر و سریع تر پیش می رود. اینکه بیایم در جایی که دولت با چیزی مخالف است صرفا تحمیلی انجام دهیم، باعث نمی شود کارها خوب پیش رود. البته درست است که دولت موظف به انجام قانون است و اگر چیزی قانون شد، باید آن را انجام دهد اما چه بهتر که کار مشترکی صورت گیرد و با اقناع پیش رود؛ یعنی از طرف دولت هم پذیرش وجود داشته باشد.
مرحبا سپس تاکید می کند: البته دلیل تصویب نشدن طرح جاماندگان سهام عدالت در مجلس تعلل نیست و من تعلل را قبول ندارم. مجلس برای طرح ها و لوایح دستورکار دارد و طرح ها و لوایح طبق دستوری که وجود دارد به طور مرتب به صحن علنی می آیند و بعد از طی مراحل در نوبت بررسی قرار می گیرند. بعضا برخی از این طرح ها و لوایح هم از کمیسیون ها به هیات رییسه می رسد ولی آنجا شاید معاونت قوانین و کارشناسان ایراداتی بگیرند و ممکن است دوباره به کمیسیون برگشت داده و چکش کاری بیشتر یا اصلاح شود. بنابراین اینها عادی است و همیشه اتفاق می افتد. سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می گوید که باید دید طرح جاماندگان سهام عدالت در کدام یک از این مراحل است اما به گفته او مجلس در بررسی این طرح تعلل نکرده است.
صفر تا صد سهام عدالت
طرح توزیع سهام عدالت از سال ۱۳۸۵ آغاز و بر اساس آن، مالکیت بخشی از سهام برخی از بنگاه های دولتی به گروهی از مردم سپرده شد. اما افراد، حق فروش سهام و دریافت سود را تا ۱۰ سال (تا سال ۱۳۹۵) نداشتند و مدیریت سهام عدالت در اختیار دولت بود. با ابلاغ رهبر انقلاب، سهام عدالت در اردیبهشت ماه ۹۹ به صورت کامل آزادسازی و مدیریت کامل این سهام به مردم سپرده شد. طی ۱۵ سال گذشته، سازمان خصوصی سازی وظیفه خرید و فروش ها و جابه جایی سهم های موجود در سبد سهام عدالت را برعهده داشت و مردم سود خود را به صورت سالانه دریافت می کردند. با آزادسازی کامل سهام عدالت، اختیار مدیریت سهام عدالت به مشمولان سپرده شد. دو روش مدیریتی مستقیم و غیرمستقیم برای سهام عدالت درنظر گرفته شده است. در روش مدیریت مستقیم، سهامدار اختیار و قدرت تصمیم گیری درخصوص سهام خود را دارد. در روش مدیریت غیرمستقیم، مالکیت همچنان در اختیار مشمولان است، اما مدیریت و نگهداری سهام برعهده شرکت های سرمایه گذاری استانی خواهد بود که تمام این شرکت ها، در بورس پذیرفته شده اند. ۱۹ میلیون نفر، روش مدیریت مستقیم و ۳۰ میلیون نفر، روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام عدالت خود انتخاب کرده اند. ۳۰درصد از سهام عدالت در خردادماه و ۶۰درصد از آن در مردادماه سال گذشته آزاد شد اما با آغاز موجی ریزشی در بازار سهام، سیاستگذار تصمیم گرفت تا خرید و فروش سهام مذکور را ممنوع کند.
جاماندگان سهام عدالت چند نفرند؟
طراحان برای این سوال اساسی از همان ابتدا رقم های مختلفی تعیین کردند و هنوز هم رقم دقیق آن مشخص نشده است. محمدرضا پورابراهیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس پیش تر با اشاره به اینکه قرار بود ۶ دهک کم درآمد جامعه جزو مشمولان سهام عدالت شوند اما چنین نشده است، درباره تعداد جاماندگان گفته بود: «یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و حدود ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر از افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی سهام عدالت دریافت نکرده اند. همچنین حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر نیز در سال های ۸۴-۸۵ دعوتنامه سهام عدالت دریافت کرده اند، اما سهامی به نام آنها واگذار نشده که در این طرح جزو جاماندگان از سهام عدالت هستند.» سیدغنی نظری خانقاه، از دیگر نمایندگان مجلس اما این رقم را حدود ۲۰ میلیون نفر برآورده کرده و گفته بود: «تنها ۱۰ میلیون نفر از آنها که شامل ۶ میلیون نفر کارگر ساختمانی، یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کمیته امدادی ها، ۲۰۰ هزار نفر بهزیستی و... می شوند، نتوانسته اند سهام عدالت دریافت کنند.» او همچنین تاکید کرده بود برخی از این جاماندگان به دلیل اینکه تحت پوشش هیچ مرکزی قرار ندارند قابل شناسایی نیستند، بنابراین در کمیسیون اقتصادی مقرر شده با شناسایی و تایید کمیته امداد به این افراد هم سهام عدالت تعلق بگیرد. همچنین در بحث روستانشینان هم با توجه به کد ملی افراد این شناسایی ها انجام خواهد شد. با این حال همچنان رقم دقیقی برای این جاماندگان مشخص نشده است.
ارزش روز سبد سهام عدالت چقدر است؟
سبد سهام عدالت متشکل از ۴۹ شرکت است که در این میان ۳۷ شرکت معادل ۷۰ درصد آن در بورس حضور دارند و ۱۲ شرکت دیگر بورسی نیستند. بررسی ها نشان می دهد که دو دهک اول مشمولان سهام عدالت یعنی کمیته امداد و سازمان بهزیستی برگه سهام یک میلیونی دارند و غیر از آن، ۲۵ میلیون نفر برگه های سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی و ۱۰ میلیون نفر برگه های سهام ۴۷۸ هزار تومانی در اختیار دارند. این در حالی است که با توجه به نوسانات اخیر بازار سهام و رشد قیمتی که این سهام طی این ۱۵سال تجربه کرده اند، ارزش هر برگه یک میلیونی سهام ۲۸ برابر شده است. در حال حاضر افرادی که برگه سهام یک میلیون تومانی دارند، ارزش روز هر برگه آنها حدود ۲۸ میلیون تومان است. مابقی نیز به نسبت میزان دارایی خود از این رقم بهره مند خواهند شد.
ارزش سهام عدالت در هفته اول پاییز مشخص شد
