واخواهی چیست 

در پرونده هایی که بنابه دلایلی، خوانده در دادگاه حضور نیابد یا ابلاغیه ای دریافت نکند و یا لایحه ای به دادگاه نفرستد، حکم به صورت غیابی صادر می شود. جهت حفظ حقوق فرد غایب که احتمالا محکوم شده و بنابه عدم حضور نتوانسته از خود دفاع کند، امکان اعتراض به حکم صادره توسط وی وجود دارد. به این اقدام واخواهی گویند. بنابه دادخواست واخواهی، حکم صادره مورد بررسی قرار می گیرد.

مراحل واخواهی

• تکمیل دادخواست واخواهی مشمول بر مشخصات واخواه و واخوانده به همراه آدرس محل سکونت واخواه و واخوانده
• ارائه دادخواست به دفتر دادگاه صادر کننده حکم غیابی
• پرداخت هزینه دادرسی در پرونده های حقوقی
• تعیین وقت رسیدگی توسط دفتر دادگاه و ابلاغ به طرفین

واخواهی در پرونده های کیفری

در پرونده های کیفری مربوط به جرائم حدی که جنبه خلاف شرع داشته و مخالف دین مبین اسلام است، از جمله:

- زنا، لواط، قذف، افساد فی الارض، قوادی، مساحقه، تفخیذ، شرب خمر، سرقت حدی

امکان صدور حکم غیابی و در پی آن امکان واخواهی وجود ندارد.

در حالی که در سایر جرائم کیفری، این امکان وجود دارد که حکم محکومیت به صورت غیابی صادر شده و در ادامه فرد محکوم می تواند به حکم صادره اعتراض نماید. نکته قابل توجه این است که در پرونده های کیفری که امکان درخواست واخواهی وجود دارد، چنانچه فرد متهم و یا وکیل وی در دادسرا حضور یابند اما در دادگاه حاضر نشوند، همچنان حق درخواست واخواهی را خواهند داشت. در واقع عدم حضور در دادگاه ملاک اصلی بهره مندی از حق ارائه دادخواست واخواهی است.

مراجع قانونی رسیدگی به دادخواست واخواهی

دادگاه صادر کننده حکم غیابی، مرجع صالح رسیدگی به دادخواست واخواهی است. بنابراین چنانچه حکم غیابی در دادگاه بدوی صادر شده باشد، همان دادگاه بدوی به دادخواست واخواهی رسیدگی خواهد کرد. چنانچه بعد از حکم صادره در دادگاه بدوی، دادخواست تجدید نظر ارائه شده باشد و در پی آن حکم غیابی صادر شده باشد، چنانچه درخواست واخواهی به حکم صادره در دادگاه تجدیدنظر ارائه شود، رسیدگی به دادخواست واخواهی در همان دادگاه تجدیدنظر انجام خواهد شد.

مهلت ارائه دادخواست واخواهی

در پرونده های حقوقی: افراد مقیم ایران 20 روز و افراد مقیم خارج از کشور 2 ماه، مهلت واخواهی خواهند داشت. این مهلت هم مربوط به حکم غیابی صادر شده در دادگاه اولیه و هم مربوط به حکم غیابی صادر شده در دادگاه تجدیدنظر است.

در پرونده های کیفری: برای حکم غیابی صادره توسط دادگاه بدوی 10 روز و برای حکم غیابی صادره توسط دادگاه تجدیدنظر 20 روز است و این مهلت ها برای افراد مقیم خارج از کشور 3 ماه است. چنانچه عدم اقدام فرد معترض جهت ارائه دادخواست واخواهی بنابه دلایل موجه باشد، در صورت تایید دلیل وی، امکان قبول دادخواست واخواهی بعد از اتمام مهلت مقرر نیز وجود دارد. در غیر اینصورت دادخواست وی رد خواهد شد.

از جمله دلایل موجه عبارتند از:

- بیمار بودن متقاضی
- تحت بازداشت بودن
- فوت اعضای خانواده وی
- بروز حوادث غیر مترقبه مثل زلزله

لازم به ذکر است، بعد از مهلت 20 روزه، یک مهلت 20 روزه دیگری جهت تجدیدنظر تخصیص داده می شود.

پس چنانچه دادخواست واخواهی رد شود ولی مهلت تجدیدنظر تمام نشده باشد، دادخواست واخواهی ارائه شده به عنوان دادخواست تجدید نظر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. از این رو معترض به رای غیابی صادره، می تواند از حق واخواهی خود صرف نظر کرده و تنها به درخواست تجدیدنظرخواهی بسنده نماید. البته باید یادآور شد که در این حالت رای صادره در دادگاه تجدیدنظر، رای قطعی و نهایی بوده و امکان اعتراض از آن ساقط می شود.

اجرای حکم غیابی صادر شده

اجرای حکم غیابی صادر شده که به صورت واقعی ابلاغ شده، به صورت عادی و در غیر اینصورت، منوط به طی مراحل زیر است:

- مراجعه خواهان به واحد اجرای احکام
- ارائه درخواست اجرای حکم غیابی صادر شده به انضمام حکم غیابی صادر شده
- درخواست ضامن معتبر یا تامین مناسب از خواهان توسط واحد اجرای احکام
- اقدام خواهان به تهیه و آماده سازی درخواست تامین و ارائه به اجرای احکام
- احراز عدم اعتراض خوانده یا متهم توسط اجرای احکام به حکم غیابی صادره
- اجرای حکم

نکات مهم و قابل توجه

- اگر دادخواست واخواهی مورد قبول دادگاه واقع نشود، دادخواست رد شده و حکم غیابی صادره قبلی تایید خواهد شد.
- ارائه دادخواست واخواهی تنها مربوط به خوانده(در پرونده های حقوقی) و یا متهمی(در پرونده های کیفری) است که حکم به زیان او و در غیاب او صادر شده است.
- ابلاغیه های دادگاه برای افراد به دو صورت قانونی و واقعی صادر می شود.
- اگر برگه ابلاغیه دست خود فرد مورد نظر برسد و بدین ترتیب وی از روند رسیدگی به پرونده آگاه باشد، در صورت عدم حضور وی در دادگاه و صدور حکم، حکم صادره غیابی محسوب نشده و امکان اعتراض از آن ساقط می شود.
- در رسیدگی به دادخواست واخواهی تنها دفاعیات خوانده مورد بررسی قرار می گیرد و ادعاهای جدید خواهان مورد قبول دادگاه نخواهد بود.

نتیجه گیری و جمع بندی

چنانچه بعد از اجرای حکم غیابی صادر شده، درخواست واخواهی ارائه شود و در صورت رسیدگی به دادخواست، حکم قطعی به نفع واخواه صادر شود؛ خواهان باید به موجب اجرای حکم قبلی به واخواه پرداخت خسارت نماید.

این مطلب توسط مجموعه وکیل سایا تهیه شده است. این مجموعه در حوزه ارائه خدمات حقوقی و کیفری فعالیت دارد. جهت آشنایی بیشتر با جزئیات و مراحل واخواهی با وکیل سایا می توانید با شماره 09124142878 حاصل فرمائید.

مطالب پیشنهادی دیگر: چگونه طلاق توافقی بگیریم / نحوه گرفتن حکم جلب