به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعد نیوز به نقل از آخرین خبر، تکرار فصل اول این سریال پیش از این هم از شبکه تماشا و افق روی آنتن رفته بود و اکنون با پخش آن از آی فیلم، «زیرخاکی ۱» در کمتر از یک سال برای سومین بار روی آنتن می رود.
کمدی «زیرخاکی» اولین بار اردیبهشت ۹۹ از شبکه یک روی آنتن رفت و با استقبال مواجه شد. با این که هنوز مدت زیادی از پخش این مجموعه نمی گذرد، اما شبکه های مختلف تلویزیون، تکرار فصل های مختلف آن را بار ها در کنداکتورشان جای داده اند.
پخش تکرار آثار مهم و خاطره انگیز تلویزیون ایرادی ندارد، اما بازپخش فراوان آن ها و در نظر نگرفتن فاصله زمانی مناسب میان پخش این تکرارها، جذابیت اولیه یک مجموعه را نزد مخاطب کمتر می کند و استقبال از سریال های قدیمی از ضعف سریال هایی ناشی می شود که مخاطب تنها با دیدن چند قسمت از آن ها به ضعفی که در برنامه موجود است پی می برد و از دنبال کردن باقی قسمت های آن منصرف می شود. از طرفی حضور بازیگران چهره که یکی دیگر از عوامل جذب مخاطب است در این سریال ها کمتر به چشم می خورد.
همه این مسائل در کنار هم باعث شده که بازار پخش سریال های تکراری قدیمی داغ شود و صدا و سیما که خود متوجه کاستی هایش شده به این سریال های تکراری پناه ببرد.
از طرفی مخاطب تلویزیونی که از دیدن سریال های ضعیف خسته شده، ترجیح می دهد که پای سریال های تکراری شبکه های آی فیلم، نسیم و تماشا بنشیند و اوقات فراغتش را با دیدن سریال های تکراری بگذراند که محتوا و کیفیت بهتری دارند.
جلیل سامان، کارگردان نفس، ارمغان تاریکی و پروانه، با زیرخاکی نبض تلویزیون را در دست گرفت. شوخی در برهه انقلاب ۵۷، فضایی ست که در سینما و تلویزیون ایران یا تجربه نشده و یا کمتر تجربه شده، اما سامان با توسل به مهارتش در بازسازی آن دوره که پیش تر هم نشان داده بود در برهه ای از تاریخ شوخی می کند که عادت داریم آن دوره را عبوس و خط کشی شده و بدون لبخند ببینیم، در صورتی که رگه های فرح بخش طنز و کنایه حتی در جنگ های جهانی و حالا و همین زمانه هم در هیچ کجای جهان متوقف نمی شود.
حالا اگر فاز اجرایی چنین جسارت مضمونی از حداقل های کار برخوردار باشد که نتیجه قابل توجه هم می شود، در واقع حجم سکانس های خارجی «زیرخاکی» و بازسازی فضای آن دوران آن قدر دلنشین هست که ایراد گرفتن از این مجموعه را سخت می کند، گر چه در بازسازی فضا کمی تقویت عناصر نوستالژیک نظیر شلوار دمپاگشاد و یا باجه تلفن حضوری اغراق آمیز دارد و به قولی آکسسوار بیشتر از آن که ماهیت رئالیستی داشته باشد، ماهیت تزئینی دارد، اما با همه این اوصاف کار درآمده و نشسته.
تغییر ریتم بازی پژمان جمشیدی و تزریق عناصری تازه به میمیک صورتش و حتی نحوه حرف زدنش مثل آن دندان قروچه هایی که به عنوان موتیف میان اون و برادر و پدرش مشترک است از نقاط قوت کارگردانی جلیل سامان است، در واقع جمشیدی تا حدود زیادی از قالب «پژمان» و «خوب بد جلف» در آمده و یک جمشیدی دیگر است و اصلا این که در تعریف کاراکتر اونوعی بی توجهی به مسائل سیاسی انقلاب گنجانده شده از ذکاوت فیلمساز است.
در واقع دوقطبی میان فریبرز و فرهاد که یکی نسبت به کنش سیاسی سمپات است و دیگری بی توجه است، نقطه تعادل داستان است. این ها نماینده دو نگرش به تاریخ معاصر هستند و هر بار که وزن هر کدام زیادتر شود، سریال از تعادل می افتاد.
هیچ گاه تعادل میان فریبرز و فرهاد از دست نرفت و خصوصا وزنه فرهاد و عملگرایی افزایش پیدا نکرد، زیرا اگر وجه درام و داستانی کار، اسیر فعالیت اجتماعی می شد، احتمال پس زدگی وجود داشت، آفتی که گریبان «بچه مهندس» را گرفت و مضمون از داستان جلو افتاد.
گویی با یک بولتن تصویری مواجه بودیم که دائم سعی داشت مانیفست و خط مشی اش را در چشم ما فرو کند. «زیرخاکی»، اما ظرافت یک کار هنری را داشت و روی لبه ی ظریفی راه رفت و حتی در شوخی هایش همین خصلت را حفظ کرد.
شوخی هایی که عمدتا بر سوتفاهم های کلامی مثل «کاوه» و «گاوه» بنا شده و یا کمدی موقعیتی که حتی رگه هایی از یک اروتیک پنهان را دارد، مثل مواجهه فرهاد با همسر فریبرز و آن قضیه شنود و کار مگوی پریشب.
البته برخی انتقاد کرده بودند که «زیر خاکی» در پاره ای اوقات زبانی بی ادب داشت، مثلا در جایی از سریال از واژه «بی همه چیز» استفاده شده که البته کمی این جنس دغدغه ها سانتی مانتال به نظر می رسد، در جامعه ای که «تتلو» را دارد، مفهوم ادب کمی متفاوت می شود، تمثال شنیع فساد، در شش ساعت، پانصدهزار فالوور دارد، پس با یک «بی همه چیز» در سریال زیرخاکی، کسی بی ادب نمی شود. گو این که طنز و کمدی اگر همین اندازه هم از دست انداز های کلامی استفاده نکند که می شود شبیه لطیفه های پیک نوروزی.
پژمان جمشیدی در آستانه یک خودکشی هنری!
