زایمان در آب چیست و چه مزایایی دارد؟ 

به فرآیند زایمان طبیعی در آب با استفاده از وان های عمیق حمام یا استخر زایمان، زایمان در آب می گویند. تحقیقات بسیاری نشان داده اند که زایمان در آب نه تنها مضر و عذاب آور نیست، بلکه به تسکین درد زایمان نیز کمک می کند. همچنین مادر حین زایمان آرامش و راحتی بیشتری نسبت به محیط های بدون آب دارد. آب می تواند به شخص کمک کند تا وزنش را تحمل کند، حرکت به اطراف تسهیل شود و احساس کنترل بیشتری در هنگام زایمان داشته باشد.

اگر بارداری کم خطر داشته اید و ماما یا پزشک متخصص زنان و زایمان معتقد است که انجام این امر برای شما و جنین شما بی خطر است، زایمان در آب می تواند یک گزینه خوب برای شما باشد. اما در حالت کلی بهتر است تا قبل از روزهای پایانی بارداری در مورد این موضوع با پزشک یا ماما به صورت مفصل صحبت کنید و تمام جوانب را در نظر بگیرید و پس از تصمیم گیری، شروع به برنامه ریزی کنید.

• وضعیت جنین بریچ (سر جنین در شکم مادر به سمت بالا) باشد.

• مادر دو قلو یا سه قلو (یا بیشتر) باردار باشد.

• جنین نارس باشد. یعنی زیر 37 هفته به دنیا بیاید.

• جنین قبل یا هنگام زایمان از مکونیوم عبور کرده باشد.

• مادر تبخال فعال یا هرپس داشته باشد.

• مادر حین بارداری مبتلا به پره اکلامپسی شده باشد.

• مادر دچار عفونت باشد.

• مادر در زمان زایمان و روزهای پایانی بارداری تب و درجه دمای بدن بالا داشته باشد.

• مادر دچار خونریزی شود.

• از پاره شدن کیسه آب آمنیوتیک مادر بیش از 24 ساعت گذشته باشد.

• مادر در زایمان قبلی خود قبلاً سزارین کرده باشد.

• مادر در معرض خطرات ابتلا به مشکلات زایمان باشد.

در صورت داشتن هر یک از عوامل خطر ذکر شده در بالا احتمالاً به مادر توصیه می شود که در آب زایمان نکند. زیرا ممکن است در شرایط اضطراری قرار بگیرد و سلامت خود یا فرزندش به خطر بیفتد. مثلا اگر مادر به عفونت مبتلا باشد، ممکن است در معرض خطر انتقال آن عفونت به نوزاد خود در محیط آبی باشد. اگر مادر در معرض خطر خونریزی باشد، حضور در استخر می تواند خطرناک باشد زیرا اندازه گیری مقدار خون از دست رفته در آب دشوار است. بنابراین اگر هر یک از موارد بالا در مورد شما صدق می کند، بهتر است با دکتر متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.

• آب گرم می تواند به آرامش، درد کم و راحتی زن کمک کند.

• راحتی و پشتیبانی در آب به این معنی است که شما می توانید موقعیت های مختلف را برای زایمان در آب امتحان کنید و آزادانه تر حرکت کنید.

• هنگام ایستادن در آب، نیروی جاذبه به حرکت نوزاد به سمت پایین و سمت کانال زایمان کمک می کند.

• قرار گرفتن در آب می تواند فشار خون خانم را کاهش دهد و احساس اضطراب را تا حد زیادی برطرف کند. همچنین بدن زن را قادر به آزاد سازی اندورفین می کند که در کاهش درد نقش بسیار موثری دارد.

• آب می تواند به بهبود کمردرد و احساس فشار حین زایمان کمک کند. اگر حین زایمان در آب پاها به اندازه کافی باز شوند، این تاثیر دو چندان خواهد شد.

• زایمان و تولد در استخر یا حمام زایمان می تواند یک تجربه “دنج” باشد و باعث شود خانم احساس امنیت بیشتری کند.

• با خروج سر کودک از کانال زایمان، آب می تواند به کشیدگی پرینه کمک کند و خطر آسیب را کاهش می دهد.

• از ایراداتی که استخر زایمان دارد می توان به عدم اجازه استفاده از مسکن ها اشاره کرد. داوطلبان زایمان در آب، حداقل 6 ساعت قبل از ورود به حمام زایمان نباید از مواد افیونی استفاده کنند.

• انقباضات مادر در آب ممکن است کند یا ضعیف شود، به خصوص اگر خیلی زود به استخر برود.

• اگر آب استخر هنگام زایمان خیلی خنک باشد، نوزاد او در معرض خطر هیپوترمی قرار می گیرد. اما پزشک غالبا به طور منظم دمای آب را بررسی می کند. اگر دمای بدن نوزاد شما پایین باشد، تماس پوست با پوست و حوله های گرم به او کمک می کند.

• در صورت وجود عارضه ممکن است لازم باشد مادر استخر را ترک کند و پروسه زایمان را روی تخت به اتمام برساند.

بسیاری از زنان تعجب می کنند و سوال می پرسند که آیا در صورت زایمان در آب خطر غرق شدن نوزاد وجود دارد یا خیر؟ باید بگوییم بله! اما احتمال وقوع آن بسیار بسیار کم است. نوزادان وقتی در رحم هستند نیازی به تنفس ندارند. زیرا از خونی که از طریق مادر از طریق جفت از مادر می آید اکسیژن می گیرند. وقتی آن‌ها در آب به دنیا می آیند، بدن آن ها طوری رفتار می کند که انگار هنوز در رحم هستند تا این که اولین نفس خود را بکشد. در این هنگام است که ریه های آن ها باز می شود. به این معنی که وقتی نوزاد از آب آمنیوتیک وارد آب معمولی می شود، ریه هایش باز نیستند و هیچ آبی نمی تواند وارد آنها شود.

بعد از تولد نوزاد در آب، مادر و پزشک نوزاد را به آرامی به سطح زمین می آورند. نوزاد فقط برای مدت کوتاهی زیر آب خواهد بود و تا زمانی که از آب در نیاید نفس نمی کشد. پس نگران این موضوع نباشید. نوزاد شما فقط می تواند در معرض خطرات زیر باشد:

• اگر سر آن ها بالای آب آورده شود و دوباره پایین و به زیر آب برود.

• اگر اکسیژن رسانی آن ها از ناحیه جفت تحت تأثیر قرار گیرد.

• اگر دمای بدن آن ها به طور ناگهانی تغییر کند.

اما لازم به ذکر است که پزشک شما کاملا مراقب خواهد بود که اتفاقاتی مانند این موارد نیفتند.

شما می توانید آن لباسی را بپوشید که در آن احساس راحتی می‌کنید. به خاطر داشته باشید که شما در یک حمام بزرگ خواهید بود. از این رو بسیاری از خانم ها ترجیح می دهند از بیکینی یا مایو استفاده کنند. برخی هم فقط پوشیدن سوتین را انتخاب می کنند. اگر می خواهید کمی پوشیده تر باشید می توانید تی شرت یا جلیقه نیز بپوشید. به این ترتیب اگر زمان زایمانتان خیلی طولانی شود می توانید پایین لباستان را بپیچاند و به یقه فرو ببرید. برخی از زنان ترجیح می دهند کاملا برهنه باشند. در واقع هر آنچه که با پوشیدنش نیم تنه بالاییتان احساس راحتی می کند خوب است. اما بهتر است نیمه پایین تن خود را کاملا عریان کنید تا پزشک هنگام نزدیک شدن زمان تولد ببیند چه اتفاقی می افتد. با این حال، اگر می خواهید شلوار خود را تا آن مرحله به پا داشته باشید، مشکلی ندارد.

از آب به دلیل حمایت و تسکین دادن فشاری که به شما وارد می شود، گاهی اوقات به عنوان اپیدورال طبیعت یا آکوادورال یاد می شود. با این حال، اگر به تسکین بیشتر و اضافی نیاز دارید، می‌توانید از گاز اکسیژن و هوا نیز در حمام زایمان استفاده کنید. لوله انتونوکس ضد آب است بنابراین می توان از آن در استخر نیز استفاده کرد.

تاخیر بستن بند ناف یا کلمپ بند ناف (DCC) بسیار روتین شده است. بیشتر مراکز تولد و زایشگاه ها، بخش های زایمان بیمارستان ها و تیم های تولد در خانه سعی می کنند DDC را برای هر تولد انجام دهند. این امر به این دلیل انجام می گیرد که جلوگیری از قطع بند ناف تا زمانی که خون از جفت به داخل بدن نوزاد متوقف نشود، می تواند جریان آهن و سلول های بنیادی به بدن او را افزایش دهد. از این رو در نهایت به رشد و سیستم ایمنی بدن آن ها کمک می کند. اگر چه بسیاری از مراکز DCC را به صورت عادی انجام می دهند، اما اگر گزینه زایمان در آب را انتخاب کنید، باید از قبل با تیم زایمان صحبت داشته باشید. اگر نوزاد تازه به دنیا آمده کند نفس بکشد، یا خونریزی شما بیش از حد طبیعی باشد، ممکن است پزشک صلاح بداند که بند ناف را زودتر از حد معمول ببرد. ایمنی مادر و نوزاد او در حین و پس از زایمان در آب بسیار مهم است و این موضوع همیشه در اولویت تیم زایمان قرار می گیرد.

پزشک شما احتمالاً از شما می خواهد برای تحویل جفت از استخر خارج شوید. زیرا نیروی جاذبه خشکی می تواند در مرحله سوم زایمان بسیار مفید باشد. همچنین کمک به شما در خارج از آب در صورتی که به شرایط اضطراری رسیده باشید آسان تر است. زیرا برخی از مادران ممکن است پس از زایمان یا در مرحله سوم زایمان احساس ضعف کنند. اگر ناگهان احساس سبکی کردید، بیرون آمدن سریع و ایمن از استخر دشوار خواهد شد. اکثر بیمارستان ها، مراکز تولد روال خاص خود را در مورد چگونگی تحویل جفت دارند و بیشتر آن ها برای ایمنی بیشتر مادر، روی تخت، توالت و … ممکن است آن را از شما تحویل بگیرند. بنابراین بهتر است از پزشک خود در مورد این روند سوال کنید.

• اگر ماما مکونیوم ببیند. (وقتی نوزاد هنوز به دنیا نیامده باشد و مدفوع کند)

• اگر مادر شروع به خونریزی شدید از ناحیه واژن کند.

• زایمان مادر غیرطبیعی شود، مثلاً در دما یا فشار خون تغییر ایجاد شود.

• اگر ضربان قلب نوزاد تغییر کند.

• نیاز به رفتن توالت باشد.

• اگر زایمان شما کند شود یا انقباضات شکمی شما ضعیف گردد.

• برای تحویل جفت