افراد خودشیفته اغلب اعتمادبه نفس زیادی از خودشان نشان می دهند، اما پشت این نقاب مطمئن، عزت نفس شکننده ای پنهان است که با کوچک ترین انتقاد به سرعت خودش را آشکار می کند. البته اگر دقت کنیم تقریبا در هر کسی مقداری خودشیفتگی دیده می شود، اما بسیار جزئی است و به کسی آسیب نمی رساند. مشکل وقتی آغاز می شود که فرد به اختلال خودشیفتگی مبتلا باشد. اگر با این افراد وارد رابطه عاطفی شوید، آسیب های زیادی خواهید دید. به همین دلیل در این مقاله می خواهیم درباره زبان بدن فرد خودشیفته صحبت کنیم تا با شناخت کامل از برقراری رابطه عشقی یا صمیمی با او خودداری کنید.
چرا زبان بدن؟ آیا رفتارها تعیین کننده نیستند؟
واقعیت این است که با توجه به رفتارهای افراد هم می توان شخصیت آنها را تشخیص داد، اما زبان بدن بدون هیچ کلامی می تواند به ما کمک کند دقیق تر افراد را بررسی کنیم و دچار اشتباه نشویم. مخصوصا درباره افراد خودشیفته که نشانه های ظاهری و رفتاری آنها تا حد زیادی شبیه افراد خجالتی است. مثلا به مقایسه این رفتارها توجه کنید:
رفتار فرد خودشیفته:
- از برقراری ارتباط چشمی اجتناب می کند؛
- حالت چهره سرد و غیرصمیمی دارد؛
- افراد ناآشنا یا جدید را در جمع نادیده می گیرد؛
- درباره موفقیت ها و دستاوردهایش سخنرانی می کند، آن هم زمانی که کسی از او نخواسته است چیزی بگوید.
رفتار فرد خجالتی:
- از برقراری ارتباط چشمی با دیگران پرهیز می کند؛
- حالت چهره بی علاقه یا عبوس دارد؛
- افراد ناآشنا یا جدید در جمع را نادیده می گیرد؛
- صرفا با افرادی صحبت می کند که می شناسد؛
- دوست دارد عمدا حسی را منتقل کند که انگار سرش شلوغ است.
بسیار خوب، مشاهده می کنید که چندتا از این رفتارها در افراد خودشیفته و خجالتی مشترک است. به همین دلیل قضاوت آنها صرفا از روی رفتار ممکن است اشتباه باشد، اما تجزیه وتحلیل زبان بدن دقیق تر است و می تواند به ما کمک کند درک کنیم آیا فردی که با او روبه رو هستیم چنین اختلالی دارد یا نه.
۱. ژست افراد خودشیفته؛ مغرور با اعتمادبه نفسی دروغین
افراد خودشیفته سینه را جلو می دهند و شانه ها را صاف نگه می دارند، اما با حالتی خشک و مصنوعی. خودشیفته ها مغرورند، اما همیشه پرتنش هستند. هرقدر هم سعی کنند آن را پنهان کنند نمی توانند. توصیف ژست فرد خودشیفته دقیقا این گونه است:
- شانه هایش را صاف نگه می دارد و سینه را جلو می دهد که نشان دهد اعتمادبه نفس زیادی دارد، اما این حالتش کاملا مصنوعی است و عضلاتش خشک و سفت هستند.
- در نگاه اول این طور به نظر می رسد که انگار واقعا خودش را باور دارد، اما اگر دقت کنید، به خوبی متوجه می شوید که چطور برای پنهان کردن تنش و حفظ اعتمادبه نفس دروغینش تلاش می کند.
- در چهره این فرد اثری از مهربانی، همدلی و نرم خویی دیده نمی شود.
فرد خودشیفته حتی در موقعیت هایی که باید راحت و صمیمی باشد هم ژست مغرورش را حفظ می کند. حتی در روابط عاشقانه هم کنترلش را از دست نمی دهد و سعی می کند تا حد امکان ادا و اطوارش را حفظ کند. روان شناسان حتی از ارتباط خودشیفتگی بیمارگونه با مشکلات حین رابطه جنسی صحبت کرده اند که دقیقا به دلیل همین اختلال ایجاد می شود. جالب است که این فرد سعی می کند ظاهری مغرور و بااعتمادبه نفس داشته باشد، اما در زبان بدنش تضادهایی را مشاهده می کنیم. مثلا مانند افراد بااعتمادبه نفس شانه های صاف و سینهٔ جلوداده دارد، اما دست هایش اغلب در جیب یا روی باسن و کمرش هستند که با آن نشانه ها در تناقض است.
۲. چشم های فرد خودشیفته؛ اغواکننده اما ترس آور
افراد خودشیفته نگاهی اغواگر و اغلب ابروهایی پرپشت و بلند دارند. خودشیفته ها به نگاهشان معروف اند. آنها می توانند با نگاهشان شما را اغوا و جذب کنند یا حتی دلهره به جانتان بیندازند و بستگی دارد در آن لحظه چه نیتی داشته باشند. در زبان بدن فرد خودشیفته، چشم ها اهمیت زیادی دارند. چشم های فرد خودشیفته همیشه هوشیارند و آماده دریافت نشانه هایی که بتواند از آنها سود ببرد. گاهی اوقات ممکن است نگاه این افراد را با افراد مبتلا به روان پریشی اشتباه بگیرید، اما تفاوتی بزرگ بین آنها وجود دارد. چشم های فرد خودشیفته برخلاف روان پریش ها همیشه سرزنده و متمرکز است. ابروها را هم فراموش نکنید؛ ابروهای افراد خودشیفته معمولا پرپشت و بلندند.
فرد خودشیفته می تواند با نگاهش دروغ هایش را به شما بقبولاند
چشم های او خیلی بهتر از کلماتش صحبت می کنند. فرد خودشیفته می داند که چطور برای مدتی طولانی نگاهش را به همان حالت نگه دارد و آن قدر به فرد مقابلش زل بزند تا احساس کند که قربانی اش استرس گرفته است. چشم هایش گاهی می توانند مانند آهنربا افراد را به خود جذب کنند. به لطف همین نگاه ها، فرد خودشیفته موفق می شود جایی که نمی تواند بحث را عوض کند، دروغ بگوید و با نگاهش دروغش را به فرد مقابل بقبولاند. اگر دقت کنید، اغلب دست هایش را در ناحیه باسن یا پایین کمر قرار می دهد.
فرد خودشیفته با کمک پاسخی که به نگاهش می دهید، تشخیص می دهد که چه شخصیتی در مقابلش قرار گرفته است. اگر فردی خجالتی باشید و نتوانید ارتباط چشمی تان با او را مدیریت کنید، قربانی فوق العاده ای برای او خواهید بود زیرا به راحتی تسلیمش می شوید. البته اگر فردی قوی باشید و به راحتی از پس اغواکنندگی نگاه های او برآیید، باز هم تضمینی نیست که شما را طعمه نکند! زیرا وقتی می فهمد که فرد مقابلش شخصیت قوی تری دارد، برای گیرانداختن او بیشتر تلاش می کند.
فرد خودشیفته نگاهی تحقیرآمیز دارد
بسیاری از مواقع ممکن است افراد بسته به موقعیتشان به بی ادبی یا اشتباه فردی دیگر واکنشی شدید نشان دهند و حتی از کوره در بروند. مثلا کسی که کارفرماست شاید به دلایل مختلفی عصبانی شود، مثل:
- عملکرد ضعیف کارمند؛
- رفتار فردی در رستوران؛
- اشتباه پیشخدمت؛
- خطای یکی از اعضای خانواده؛
- رفتار بی ادبانه عضوی دیگر.
در چنین مواقعی اگر فرد خودشیفته باشد، رفتاری افراطی و توهین آمیز دارد. ممکن است صدای او بیش از حد بلند، ناراحت کننده یا قضاوت کننده باشد و اگر به زبان بدنش دقت کنید، می بینید که با حالتی تحقیرآمیز از بالا به پایین به فردی که اشتباه کرده است نگاه می کند و حالت تهاجمی دارد. یعنی حرکاتش تندوتیز است، دست ها روی باسن یا کمی پایین تر از کمر قرار می گیرند و از فرایند انتقاد لذت می برد. حتی اگر بخواهید او را آرام کنید، اصلا اجازه نمی دهد و نه تنها حمله را متوقف نمی کند، بلکه شدیدتر پیش می رود.
۳. حالت چهره افراد خودشیفته؛ چهره ای خنثی با لبخند دروغین
حالت چهره فرد خودشیفته اغلب شبیه افراد خشک و جدی است که سعی می کنند احساساتشان را بروز ندهند. ممکن است گاهی لبخندی خفیف بزند که مشخصا اجباری است و شرایطِ آن لحظه ایجاب می کند وگرنه در بیشتر مواقع لب هایش را سفت نگه می دارد و به سمت جلو می دهد (مانند لب های پروتزشده) و البته با حالتی غیرطبیعی این کار را می کند. به طور کلی چهره فرد خودشیفته هر چیزی هست جز چهره ای واقعی. البته افرادی که مجذوب کاریزمای او هستند به سختی می توانند چنین چیزی را تشخیص بدهند.
زبان بدن فرد خودشیفته تا حد زیادی از حالات چهره او تشکیل شده است. با این حال، او سعی می کند حالت چهره اش تا حد امکان خنثی باشد که کسی نتواند به راحتی آن را رمزگشایی کند و به درونیاتش پی ببرد. به این افراد اصطلاحا پوکر فیس می گویند. به سختی می توانید از چنین فردی انتظارِ واکنش هایی خاص مانند خنده ای ساده و صمیمانه یا ابراز شگفتی داشته باشید. البته این بدان معنا نیست که او نمی تواند؛ اتفاقا او خوب می داند چطور این هیجانات را ابراز کند، فقط باید دلش بخواهد و تصمیم بگیرد که این کار را انجام بدهد.
۴. خنده های فرد خودشیفته؛ خنده ای از سر رضایت با دیدن شکست دیگران
دیدی عزیزم؟ به خیالش می تونست با من رقابت کنه! حقش بود! افراد خودشیفته از شکست های دیگران لذت می برند. آخرین نشانه غیرکلامی برای تحلیل رفتار افراد خودشیفته خنده های آنهاست. منظورمان از خندیدن آن زمانی نیست که بی اختیار می خندد. داریم درباره خنده ای صحبت می کنیم که در لحظاتی خاص خود را نشان می دهد، یعنی وقتی فرد خودشیفته به هدفش می رسد و تسلیم شدن یکی از قربانیانش را می بیند یا مشاهده می کند که رقیبش شکست خورده است. خنده او نشان می دهد که از شکست دیگران خوشحال است و اگر خودش هم در این شکست سهیم بوده باشد، با لذت و رضایت بیشتری می خندد.
تشخیص اختلال خودشیفتگی در افراد به لطف استراتژی فوق العاده ای مانند زبان بدن تقریبا آسان است. زبان بدن فرد خودشیفته ماهیت واقعی او را آشکار می کند که با مهارت تمام سعی در پنهان کردنش دارد. بسیاری از ویژگی هایی که برشمردیم در این افراد رایج هستند، اما این بدان معنا نیست که هر کسی یکی از این ویژگی ها را دارد به اختلال خودشیفتگی مبتلاست. همچنین بسیاری از افراد خودشیفته ممکن است در سطح آسیب شناختی یا نوع بدخیم آن نباشند. این افراد احتمالا کمی اغواکنندگی دارند و شاید آن را به طور کامل با زبان بدن آشکار نکنند. هر شخص با دیگری متفاوت است و بسته به نوع شخصیت او و درجه خودشیفتگی، ممکن است زبان بدنش کمی متفاوت باشد.
چطور می توانم خود و توانایی هایم را به دیگران ثابت کنم؟
