زیارت عاشورا، زیارتنامه ای که شیعیان برای زیارت امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا به ویژه در روز عاشورا می خوانند. این زیارتنامه از امام محمد باقر(ع) نقل شده است.
زیارت عاشورا را می توان به چند شیوه قرائت کرد:
1. می توان زیارت عاشورا را به صورت کامل قرائت نمود و وقتی به عبارت لعن و سلام رسیدید، هر یک از آن عبارات را به طور کامل 100 بار تکرار کنید.
2. زیارت عاشورا عملی مستحب است وخواندن آن بدون 100 لعن و سلام نیز مطلوب است و اجر و پاداش و آثارارزنده ای دارد اما اگر زیارت را همراه 100 لعن و 100سلام و کامل بخوانید ، یقینا اجر و پاداش آن بیشتر است. خواندن زیارت عاشورا با 100 لعن و سلام واجب نیست، در زمان های معمولی گفتن یک بارکافی است.
3. در برخی روایات آمده است در لعن تنها عبارت اللهم العنهم جمیعا 100 بار گفته شود و در سلا م به جای 100 بار گفتن تمام سلام تنها عبارت السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین ، 100 بار گفته شود.
یعنی بعد از زیارت، وقتی به عبارت لعن و سلام رسیدیم، بعد از خواندن عبارت:«اللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ آخِرَ تابِعٍ عَلَی ذلِکِ، اللّهُمَّ الْعَنْ الْعِصابَهَ الَّتی جاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ و بایَعَتْ و تابَعَتْ عَلَی قَتْلِهِ، اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً»، 99 بار دیگر می گوییم:«اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً»
و بعد از خواندن عبارت:«السَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ وَ عَلَی الْاَرْواحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنائِکَ، عَلَیْکَ مِنّی سَلامُ اللهِ اَبَداً مابَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ، وَلاجَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنیّ لِزِیارَتِکُمْ، السَّلامُ عَلَی اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَوْلادِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ»، 99 بار دیگر می گوییم: «السَّلامُ عَلَی اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَوْلادِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ»زیارت عاشورا و آثار شگفت آن، به نقل از:الصدف المشحون، ص 199.
4. بعد از قرائت زیارت، وقتی به عبارت لعن و سلام رسیدیم، چنین می گوییم:
«اللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ آخِرَ تابِعٍ عَلَی ذلِکِ، اللّهُمَّ الْعَنْ الْعِصابَهَ الَّتی جاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ و بایَعَتْ و تابَعَتْ عَلَی قَتْلِهِ، اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً؛ اللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً»
«السَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ وَ عَلَی الْاَرْواحِ الَّتِی حَلَّتْ بِفِنائِکَ، عَلَیْکَ مِنّی سَلامُ اللهِ اَبَداً مابَقیتُ وَ بَقِیَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ، وَلاجَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنیّ لِزِیارَتِکُمْ، السَّلامُ عَلَی اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَوْلادِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ؛ السَّلامُ عَلَی اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی عَلِیِّ بْنِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَوْلادِ اﻟْحُسَیْنِ وَ عَلَی اَصْحابِ الْحُسَیْنِ تِسْعاً وَ تِسْعینَ مَرَّهً»
ثواب قرائت
در روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر(ع) نقل کرده است، ثواب خواندن زیارت عاشورا پس از سلام بر امام حسین و دو رکعت نماز، این است که هزار هزار سیئه از مومن محو می شود و هزار هزار درجه بالا می رود. همچنین کسی که این زیارت را بخواند، از کسانی خواهد بود که در رکاب امام حسین به شهادت رسیده اند و در درجات آنها هم شریک می شود و همچنین در ثواب تمام انبیا، رسولان و هر کس که امام حسین را از روز شهادتش زیارت کرده است. چنانکه علقمه از امام باقر(ع) نقل کرده، امام پنجم شیعیان بعد از نقل این زیارت فرمود: «ای علقمه! اگر توانستی هر روز از عمرت حسین(ع) را با این زیارت، زیارت کنی، این کار را انجام بده، پس برای تو ثواب تمام این زیارت است.»
زیارت عاشورا از چه کسی نقل شده و چگونه خوانده می شود؟
زیارت عاشورا - به حسب ظاهر- از امام باقر(ع) و امام صادق (ع) نقل شده؛ اما در واقع این زیارت از جانب خود خداوند متعال نازل شده است. شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان از امام صادق (ع)نقل می کند که آن حضرت از پدر بزرگوارش و ایشان از اجداد طاهرینش و آنان از پیامبر اکرم و آن حضرت از جبرئیل و جبرئیل از خداوند متعال نقل می کنند:«حضرت احدیّت به ذات مقدس خود قسم خورده که هر کس امام حسین (ع) را با این زیارت، از دور یا نزدیک زیارت کند، زیارت او را می پذیرم و خواهش و حاجت او را برآورده می کنم و فوز به بهشت و آزادی از جهنم را به او عطا می کنم و شفاعت او را در حق هر کس که بخواهد قبول می نمایم»
طریقه خواندن و آداب زیارت عاشورا:
برای خواندن دعا آداب خاصی وجود دارد. برای اینکه به نتایج و آثار دعا برسیم، باید آنها را با آداب خاصشان و بر طبق دستورانجام دهیم.
- برای خواندن زیارت عاشورا بهتر است رو به مرقد امام حسین و یا رو به قبله بنشینید.
- ابتدا صد مرتبه ذکر الّله اکبر بگویید.
- در طول خواندن زیارت عاشورا مراقبت اعمال خود باشید.
- بهتر است هنگام خواندن زیارت عاشورا با کسی صحبت نکنید و این دعا را با خلوص نیت و توجه کامل بخوانید.
- عبارات زیارت عاشورا را درست و صحیح تلفظ کنید.
- زیارت عاشورا را از اول تا ابتدای صد لعن بخوانید.
- برای خواندن زیارت دستور مخصوص زیارت عاشورا دو رکعت نماز هدیه به حضرت ابا عبدالله خوانده شود، این نماز با نماز آخر زیارت عاشورا متفاوت است.
- پس از خواندن نماز هدیه صد مرتبه ذکر الّله اکبر بگویید.
- سپس لعن و سلام هر کدام صد مرتبه گفته شود.
- درپایان زیارت عاشورا دو رکعت نماز زیارت خوانده شود.
درباره عبارت لعن در آخر زیارت
برخی از محققان درباره استناد عباراتی از زیارت عاشورا به معصومان، تردید کرده اند. سید مرتضی عسکری و محمدهادی یوسفی غروی، عبارت «اَللَّهُمَّ خُصَّ أَنْتَ أَوَّلَ ظَالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّی وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلاً ثُمَّ (الْعَنِ) الثَّانِی وَ الثَّالِثَ وَ الرَّابِعَ اللَّهُمَّ الْعَنْ یزِیدَ خَامِساً وَ الْعَنْ عُبَیدَ اللَّهِ بْنَ زِیادٍ وَ ابْنَ مَرْجَانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ آلَ أَبِی سُفْیانَ وَ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوَانَ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ» را منقول از معصومین(ع) نمی دانند و معتقدند در کامل الزیارات ابن قولویه که نخستین بار زیارت عاشورا را نقل کرده، این عبارت وجود ندارد.
با این حال، به گفته آیت الله سید موسی شبیری زنجانی، علمای امامیه درباره وثاقت سند زیارت عاشورا اجماع دارند و همه آنها اصل زیارت عاشورا را امری قطعی و مسلم می دانند. آیت الله شبیری هم چنین معتقد است علاوه بر تاییدات غیبی که زیارت عاشورا دارد، سند نقل شده در کتاب مصباح المتهجد سندی صحیح است. او از دو طریق صحت این سند را تبیین می کند.