نگاهی به زیارت هفت حدیث امام رضا (ع)
زیارت هفت حدیث از جمله زیارت های امام رضا (ع) است که علامه سید مرتضی مجتهدی سیستانی در کتاب صحیفه رضویه آن را از ملحقات کتاب مصباح کفعمی نقل کرده است.
به این زیارت هفت حدیث گفته می شود؛ زیرا در متن آن از هفت روایت استفاده شده است، روایاتی که از وجود نازنین رسول الله(ص)، امیرالمؤمنین(ع)، امام باقر(ع)، امام صادق(ع) و خود امام رضا(ع) دربارۀ فضیلت و آثار زیارت آن حضرت نقل شده است.
البته با توجه به روایت حضرت جواد الائمه، باید نامش را «زیارت هشت حدیث» گذاشت؛ اما علت نام گذاری به زیارت هفت حدیث شاید این باشد که: سایر روایات اشاره به فضیلت زیارت حضرت رضا(ع) دارد و بخش نقل شده از این روایت اینچنین نیست.
علی بن مهزیار از امام جواد(علیه السلام) پرسید: «زِيَارَةُ الرِّضَا أَفْضَلُ أَمْ زِيَارَةُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنِ؟» زیارت پدر شما برتر است یا زیارت امام حسین؟ حضرت فرمود: زیارت پدرم حضرت رضا بافضیلت تر است؛ زیرا همۀ مردم به زیارت اباعبدالله می روند؛ «وَ أَبِي لَا يَزُورُهُ إِلَّا الْخَوَاصُ مِنَ الشِّيعَةِ»، فقط شیعیان خاص (اثناعشری) پدرم را زیارت می کنند.
متن و ترجمه زیارت هفت حدیث امام رضا (ع)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلااللهُ وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیّاً وَلِیهُ وَ وَصِیُّ رَسُولِهِ.
«شهادت می دهم که خدایی جز الله نیست و او شریکی ندارد و گواهی می دهم که حضرت محمد بنده و رسول اوست
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَالِ مُحَمَّدٍ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْمَلائِکةِ الْمُقَرَّبین، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الاَنْبِیاءِ وَالمُرْسَلینَ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلَی الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِین.
بارالها بر محمد و آل محمد درود فرست، خدایا بر فرشتگان مقرّبت درود فرست. پروردگارا بر پیامبران و رسولانت درود فرست، معبودا بر امامان معصوم درود بفرست.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مَوْلانا وَمُقْتَدَانا اِمامِ الهُدی وَالعُرْوَةِ الْوُثْقی، وَحُجَّتِک عَلَی اَهْلِ الدُّنْیا، اَلَّذی قَالَ فی حَقِّهِ سَیدُالْوَرَی وَسَنَدُالْبَرَایا: «سَتُدْفَنُ بَضْعَةٌ مِنّی بِاَرْضِ خُراسَانَ، مَازَارَهَا مَکرُوبٌ اِلاّ نَفَّسَ اللهُ کرْبَهُ، وَ لا مُذْنِبٌ اِلاّ غَفَرَاللهُ ذَنْبَهُ»،
خدایا بر مولا و مقتدای ما درود فرست، همو که امام هدایت و ریسمان محکم و حجت تو بر اهل زمین است! همان کسی که آقای آفریدگان و تکیه گاه مخلوقات درباره اش فرمود: به زودی پاره تن من در زمین خراسان دفن می شود، هیچ اندوهگینی او را زیارت نمی کند مگر اینکه خداوند اندوه دلش را برطرف می کند و هیچ گناهکاری به زیارتش نمی رود مگر اینکه خدای مهربان گناهش را می آمرزد.
اَللّهُمَّ بِشَفَاعَتِهِ المَقْبولَةِ، وَ دَرَجَتِهِ الرَّفیعةِ، اَنْ تُنَفِّسَ بِهِ کرْبی، وَ تَغْفِرَ بِهِ ذَنْبی، وَ تُسْمِعُهُ کلامی، وَ تُبَلِّغُهُ سَلامی. اَلسَّلامُ عَلَیک یا حُجَّةَ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیک یا نورَاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیک یاعَیبَةَ عِلْمِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیک یا مَعْدِنَ حِکمَةِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیک یا حَامِلَ کتَابِ اللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیک یا حَافِظَ سِرِّ اللهِ، أَنْتَ الَّذی قَالَ فیک قَاتِلُ الْکفَرَةِ، وَ قَامِعُ الْفَجَرَةِ، عَلی اَمیرُالْمُؤْمِنینِ وَ وَصی رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمینِ، صَلَوَاتُ اللهِ وَسَلامُهُ عَلَیهِ: «سَیقْتَلُ رَجَلٌ مِنْ وُلْدی بِاَرْضِ خُرَاسَانَ بِالسَّمِّ ظُلْماً، اِسْمُهُ اِسْمی، وَاسْمُ اَبیهِ اِسْمُ ابْنِ عِمْرَانَ مُوسَی عَلَیهِ السَّلامُ، اَلا فَمَنْ زَارَهُ فی غُرْبَتِهِ غَفَرَاللهُ لَهُ ذُنُوبَهُ مَاتَقَدَّمَ مِنْها وَمَاتَاَخَّرَ، وَلَوْ کانَتْ مِثْلَ عَدَدِ النُّجُومِ وَ قَطْرِ الاَمْطَارِ وَ وَرَقِ الاَشْجَارِ»،
خدایا به واسطۀ شفاعت او که حتماً قبول می شود، و به حقّ مقام رفیعش از تو می خواهم که به یُمن او اندوهم را برطرف و گناهم را بیامرزی و سخنم را به او برسانی و سلامم را خدمتش ابلاغ کنی.درود بر تو ای حجت خدا، درود بر تو ای نور پروردگار، درود بر تو ای جایگاه علم مخفی خدا، درود بر تو ای معدن حکمت الهی، درود بر تو ای حمل کنندۀ کتاب الله، درود بر تو ای حفظ کنندۀ اسرار الهی.شما همان کسی هستی که کُشندۀ کافران و کوبندۀ سرکشان، علی امیر مؤمنان و جانشین فرستادۀ پروردگار جهانیان که درود و سلام خداوند بر او باد، درباره اش فرمود: به زودی مردی از فرزندانم در سرزمین خراسان به وسیلۀ زهر ستم کشته می شود، نامش نام من است و نام پدرش نام فرزند عمران، موسی است. آگاه باشید، هرکس وی را در غربتش زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده اش را می آمرزد، هرچند مانند شمار ستارگان و قطره های باران و برگ درختان باشد.
مَوْلای مَوْلای، هَا أَنَا ذَا وَاقِفٌ بَینَ یدَیک، وَذُنُوبی مِثْلُ عَدَدِ النُّجُومِ وَ قَطْرِ الاَمْطَارِ وَ وَرَقِ الاَشْجَارِ، وَ لَیسَ لی وَسیلَةٌ اِلی مَحْوِها اِلاّ رِضاک، مَوْلای مَااَحْسِبُ فی صَحیفَتی عَمَلاً اَرْجَی عِنْدی مِنْ زیارَتِک، کیفَ وَقَدْ قَالَ فی حَقِّها باقِرُ عِلْمِ الاَوَّلینِ وَ الآخِرینِ، صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیهِ: «یخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی، اِسْمُهُ اِسْمُ اَمیرِالْمُؤْمِنین، فَیدْفَنُ بِاَرْضِ خُراسانَ، مَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ اَعْطَاهُ اللهُ اَجْرَ مَنْ اَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَاتَلَ»،
سرورم، سرورم، این منم که در برابر تو ایستاده ام و گناهانم مانند شمار ستارگان و قطره های باران و برگ درختان است و جز رضایت شما وسیله ای برای ازمیان بردن گناهان ندارم. سرورم، گمان ندارم در پرونده ام کرداری امیدوارکننده تر از زیارتت وجود داشته باشد! چگونه (چنین نباشد) حال آن که شکافنده دانش آغازیان و پایانیان، امام باقر که درود خداوند بر او باد دربارۀ زیارتت فرمود: مردی از فرزندان موسی پدید آید، نامش نام امیرالمؤمنین است، در سرزمین خراسان به خاک سپرده می شود، پس هرکس او را زیارت کند، درحالی که جایگاه وی را بشناسد، خداوند پاداش کسی را بدو دهد که پیش از فتح و گشایش انفاق و جهاد کرده باشد.
فَاَتَیتُک زَائِراً لَک، عَارِفاً بِحَقِّک، عَالِماً بِاَنَّک اِمَامٌ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ، غَریبٌ شَهیدٌ، رَاجِیاً بِمَا قَالَهُ الصَّادِقُ، عَلَیهِ الصَّلاةُ وَالسَّلامُ: «یقْتَلُ حَفَدَتی بِاَرْضِ خُراسانَ فی مَدینَةٍ یقَالُ لَها طُوسُ، مَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ اَخَذْتُهُ بِیدی یوْمَ الْقیامَةِ، وَ اَدْخَلْتُهُ الْجَنَّةَ، وَاِنْ کانَ مِنْ اَهْلِ الْکبَائِرِ. قیلَ لَهُ: مَا عِرْفَانُ حَقِّهِ؟ قَالَ: اَلْعِلْمُ بِاَنَّهُ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ، غَریبٌ شَهیدٌ، مَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ اَعْطَاهُ اللهُ اَجْرَ سَبْعینَ شَهیداً مِمَّنِ اسْتَشْهَدَ بَینَ یدَی رَسُولُ اللهِ، صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ»، یابْنَ رَسُولِ اللهِ، اَبْتَغی بِزیارَتِک مِنَ اللهِ تَبَارَک وَتَعَالی غُفْرَانَ ذُنُوبی وَذُنُوبِ وَالِدَی وَالْمُؤْمِنینِ وَالْمُؤْمِنَاتِ، وَ اَسْأَلُک الإِتْیانَ الْمَوْعُودَ فی الْمَواطِنِ الثَّلاثِ: «عِنْدَ تَطَایُرِ الْکتُبِ، وَعِنْدَ الصِّرَاطِ، وَ عِنْدَ الْمیزَانِ»،
پس به زیارت شما آمدم درحالی که جایگاه شما را می شناسم و می دانم که شما پیشوایی هستی که اطاعتت واجب است، غریب و شهیدی، امیدوارم به آنچه که امام صادق که درود و سلام بر او باد فرمود: نواده ام در سرزمین خراسان در شهری به نام توس کشته می شود، هرکس وی را زیارت کند درحالی که جایگاهش را بشناسد، روز رستاخیز دستش را می گیرم و به بهشت واردش می کنم، هرچند گناهان بزرگ انجام داده باشد! پرسیدند: شناخت جایگاه او به چیست؟ فرمود: بداند او پیشوایی است که اطاعتش واجب و غریب و شهید است، هرکس جایگاهش را بشناسد و وی را زیارت کند، خداوند به وی پاداش هفتاد شهید که در رکاب پیامبر خدا به شهادت رسیده باشند، عطا کند. ای فرزند رسول خدا، ای فرزند امیرالمؤمنین، در برابر زیارتت از خداوند آمرزش گناهانم و گناهان پدر و مادرم و مردان و زنان مؤمن را خواهانم و از شما می خواهم در آن سه جایگاهِ وعده داده شده حضور پیدا کنی! هنگام بازشدن نامه های اعمال، هنگام عبور از صراط، هنگام بررسی اعمال.
وَ قُلْتَ وَقَوْلُک حَقٌ: «اِنَّ شَرَّ مَا خَلَقَ اللهُ فی زَمَانی یقْتُلُنی بِالسَّمِّ، ثُمَّ یدْفِنُنِی فِی دَارِ مُضِیعَةٍ وَ بِلادِ غُرْبَةٍ، اَلا فَمَنْ زَارَنی فی غُرْبَتی کتَبَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ اَجْرَ مِائَةِ اَلفِ حَاجٍّ وَ مُعْتَمِرٍ، وَ مِائَةِ اَلفِ مُجَاهِدٍ، وَ حُشِرَ فی زُمْرَتِنَا، وَ جُعِلَ فِی الدَّرَجَاتِ الْعُلَی مِنَ الْجَنَّةِ رَفیقَنا»،
تو خودت گفتی و گفته ات حق است که: همانا بدترین کسی که خدا در زمانه ام آفریده، مرا با زهر می کُشد، سپس مرا در خانه ای دوردست و سرزمین غربت به خاک می سپرد، آگاه باشید که هرکس مرا در غربتم زیارت کند، خداوندِ برتر و والاتر پاداش صدهزار شهید و صدهزار راست کردار و صدهزار حاجی و عمره گزار و صدهزار مجاهد برایش نویسد و در گروه ما محشور شود و در جایگاه های بلندمرتبه در بهشت، همنشین ما قرار داده می شود.
اَلْحَمْدُ للهِ الَّذی وَفَقَّنی لِزیارَتِک فی الْبُقْعَةِ الَّتی قُلْتَ فی حَقِّها: «هِی وَاللهِ رَوْضَةٌ مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ، مَنْ زَارَنی فی تِلْک الْبُقْعَةِ کانَ کمَنْ زَارَ رَسُولَ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ، وَکتَبَ اللهُ لَهُ ثَوَابَ اَلْفِ حِجَّةٍ مَبْرُورَةٍ، وَ اَلْفِ عُمْرَةٍ مَقْبُولَةٍ، وَ کنْتُ أَنَا وَ آبائی شُفَعَائَهُ یوْمَ الْقِیامَةِ»، فَکنْ شَفیعی بِآبائِک الطّاهِرینَ وَ اَوْلادِک الْمُنْتَجَبینَ.
ستایش و سپاس از آنِ خدایی است که مرا به زیارتت موفق ساخت، در سرزمینی که شما درباره اش فرمودی: به خداوند سوگند این سرزمین بوستانی از بوستان های بهشت است. هرکس مرا در این سرزمین زیارت کند، مانند کسی است که رسول خدا را زیارت کرده است و خداوند پاداش هزار حج و هزار عمره پذیرفته شده برایش می نویسد و من و پدرانم شفیعان وی در روز رستاخیز هستیم! پس با پدران پاک منشت و فرزندان برگزیده ات شفیعان من باشید.
مَوْلای، أَنْتَ الَّذی لا یزُورُک اِلاَّ الْخَوَاصُّ مِنَ الشّیعَةِ، فَبِحَقِّک وَبِحَقِّ شیعَتِک اَنْ تُشَفِّعَنِی، وَ تَسْأَلَ اللهَ اَنْ یحْشُرَنِی مَعَ شیعَتِک فِی مُسْتَقَرٍّ مِنَ الرَّحْمَةِ مَعَکمْ اَهْلَ الْبَیتِ، مَعَکمْ مَعَکمْ لامَعَ غَیرِکمْ، بَرِئْتُ اِلَی اللهِ مِنْ اَعْدَائِکمْ ، وَتَقَرَّبْتُ بِاللهِ إلَیْکُمْ، اِنّی مُؤْمِنٌ بِإِیابِکمْ، مُصَدِّقٌ بِرَجْعَتِکمْ، مُتَرَقِّبٌ لِدَوْلَتِکمْ، عَارِفٌ بِعِظَمِ شَأْنِکمْ، عَالِمٌ بِضَلالَةِ مَنْ خَالَفَکمْ، مُوَالٍ لَکمْ وَ لِأوْلیائِکمْ، مُبْغِضٌ لِأَعْدَائِکمْ، عَائِذٌ لَائِذٌ بِقُبُورِکم.
سرورم شما همان کسی هستی که جز شیعیان خاصّ، کسی شما را زیارت نکند، پس به حقّ شما و به حقّ شیعیان خاص شما، از خداوند می خواهم مرا شفاعت کنی و از خداوند می خواهم مرا با شیعیانت در جایگاه رحمت با شما اهل بیت محشور سازد. با شما، با شما، نه با دیگران. به سوی خداوند از دشمنانتان بیزارم و به واسطۀ شما به خدا تقرب می جویم. همانا من به بازگشت شما ایمان دارم، رجعت شما را راست می شمارم، چشم به راه امر شمایم، در انتظار دولت شمایم، بزرگی جایگاهتان را می شناسم، می دانم که مخالف شما گمراه است. پیرو شما و پیروانتان هستم، کینۀ دشمنانتان را به دل دارم، به شما پناه می برم، به آرامگاهایتان پناهنده ام.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ، وَالوَصِیِّ وَ الْبَتُولِ وَالسِّبْطَیْنِ وَ السَّجَّادِ وَ الْبَاقِرِ وَ الصَّادِقِ وَ الْکاظِمِ وَ الرِّضا وَالتَّقِیِّ وَ النَّقِیِّ وَ الْعَسْکَرِیِّ وَ الْمَهْدِیِّ صَاحِبِ الزَّمانِ ، صَلَوَاتُک عَلَیهِمْ اَجْمَعین.
خداوندا بر پیامبرت محمد و جانشین وی و بتول و دو نواده اش (حسن و حسین) و سجاد و باقر و صادق و کاظم و رضا و تقی و نقی و عسکری و مهدی صاحب زمان درود فرست.
اللّهُمَّ هَؤُلاءِ سَادَتُنَا وَ قَادَتُنَا، وَ هُدَاتُنَا وَ دُعَاتُنَا. اللّهُمَّ وَفِّقْنَا لِطَاعَتِهِمْ، وَارْزُقْنَا شَفَاعَتَهُمْ، وَاحْشُرْنَا فی زُمْرَتَهُمْ، وَاجْعَلْنَا مِنْ خِیارِ مَوَالیهِمْ، بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ، وَ صَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرینَ الْمَعْصُومِینَ، وَ الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ.»
خداوندا همانا اینان امامان و سروان و پیشوایان و رهبران ما هستند.خداوندا ما را به پیروی از ایشان موفق ساز و ما را در گروه شان محشور ساز و ما را از بهترین پیروانشان قرار ده. به مهربانیت ای مهربان ترین مهربانان.»
سپس بالای سر مبارک امام علیه السلام رفته، دو رکعت نماز زیارت بخوانید و برای برآورده شدن حاجات خود دعا کنید.