بیوگرافی فریدون جیرانی
فریدون جیرانی (زاده ۱۳۳۰ – بردسکن) کارگردان، فیلمنامه نویس، تهیه کننده و مجری و کارشناس فیلم ایرانی است.فیلم های ایشان اکثرشان جنجالی بوده اند.
خبرنگار روزنامه اطلاعات
او با فعالیت خود در تئاتر با بازی در نمایش عصمت در سال ۱۳۵۱ آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۵۲ در سینمای آزاد مشهد عضو شد. جیرانی حضور در سینمای حرفه ای را در سال ۱۳۶۰ با نوشتن فیلم نامه فیلم آفتاب نشین ها تجربه کرد.
سردبیری
همچنین او در مطبوعات نیز فعالیت دارد. وی فعالیت در مطبوعات را با سردبیری در مجله سینما در سال ۱۳۷۰ آغاز کرد
از بازیگری تا کارگردانی
از فیلم هایی که او کارگردانی آن ها را به عهده داشته است می توان به قرمز، شام آخر، صورتی، سالاد فصل، پارک وی، سه گانه ستاره ها، قصه پریا و من مادر هستم و خفه گی اشاره کرد. وی مجری سابق برنامه تلویزیونی هفت است و برنامه «سی و پنج» است. از دیگر آثار وی می توان نهنگ آبی را نام برد.
فیلمنامه نویسی
در واقع فيلمنامه نويسی را پيش از انقلاب شروع كردم اما نتيجه اينكه به فيلم تبديل شود پس از انقلاب فراهم شد و در نهايت در تعاوني ای كه من، مهدی صباغ زاده، غلامرضا موسوی و بيژن امكانيان تشكيل داده بوديم فيلم آفتاب نشين ها را سال 1360 ساختيم.
معرفی گلزار به سینما
محمد رضا گلزار را اولین بار فریدون جیرانی با فیلم شام آخر به شهرت رساند ثریا قاسمی برای این فیلم جایزه بهترین بازیگر زن را برد و کتایون ریاحی نامزد بهترین بازیگر زن برای جشنواره فیلم فجر شد.
همکاری با خسرو شکیبایی
فریدون جیرانی با مرحوم خسروشکیبایی هم همکاری داشت که با کمک هم فیلم سالاد فصل، را تولید کردند و روی پرده ی سینما رفت. در این فیلم به یاد ماندنی مرحوم شکیبایی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد فجر را از آن خود کرد و لیلا حاتمی نیز برای بهترین بازیگر نقش زن کاندید شد.
فعالیت های فعلی
جیرانی اولین بار ایده برنامه هفت را روی آنتن سیما برد و در مورد این برنامه می گوید امیدوارم برنامه «هفت» به تعطیلی نکشد ، با نسل جوان جلو برود و تلویزیون نگاه بازتری به این مقوله داشته باشد تا همه تفکرات در آن مطرح شود. دیگر پیشنهاد اجرا به من داده نمی شود و من هم قبول نمی کنم، چون این موضوع دوره ای است و زمان می گوید که چه کار باید کرد. در آن زمان شرایطی پیش آمد که اجرای برنامه داشته باشم ولی امروز شرایط و زمان دیگری است که آدم خود را لازم دارد.
باید تلویزیون نگاه خود را عنوان و مجری نیز باید طبق تفکری که دارد عمل کند و اگر فکر و نگاه مجری وارد برنامه نشود به برنامه ای خنثی تبدیل می شود. همیشه شرایط جدید انسان تازه را می طلبد.
فیلم مورد علاقه فریدون جیرانی
به هر حال از هر فیلمسازی درباره آثارش بپرسند بدون شک می گوید آخرین فیلم خود را دوست دارم که طبیعی است. خفه گی را به عنوان فیلمی که تجربه، شرایط و موقعیت تازه ای را برایم فراهم کرد بیشتر از فیلم های دیگر دوست دارم، اما به معنای این نیست که فیلم های دیگر را دوست ندارم. می توان گفت «خفه گی» آخرین نگاه و تجربه تازه من به حساب می آید که طبیعتا بیشتر دوست دارم.
برنامه “هفت” فریدون جیرانی
پس از موفقیت برنامه ۹۰ با اجرای عادل فردوسی پور بارها مدیران سیما از تولید و پخش برنامه هایی با این رویکرد در حوزه های دیگر سخن به میان آورده بودند اما در نهایت این حوزه سینما بود که توانست بعد از مدت ها صاحب چنین برنامه ای شود؛ از این رو بود که برنامه “هفت” از اردیبهشت ماه ۱۳۸۹ کارش را آغاز کرد و تا مدتها از برنامه “هفت” به عنوان ۹۰ سینمایی نام برده می شد.
با وجود اینکه جیرانی از روز اول توضیح داد که رویکردشان در این برنامه با سایر برنامه ها متفاوت است و دوست ندارند دنبال بحث های جنجالی بروند اما این برنامه خالی از جنجال نبود؛ پخش مصاحبه با فریماه فرجامی بازیگر سینما حاشیه ای جدی برای این برنامه به وجود آورد و طیفی از سینماگران و منتقدان سینمایی را مجبور به واکنش در برابر این اقدام کرد. امین تارخ بازیگر سینما در همین برنامه کار “هفت” را نقد کرد. حضور فریبرز عرب نیا بازیگر سینما و نقد صریح او بر اوضاع و احوال سینما و بازیگری هم تا مدت ها حاشیه ساز بود.
ادبیات فراستی در نقد فیلم “جرم” مسعود کیمیای هم یک بار حسابی کار دست برنامه هفت داد و موجی از انتقادات را متوجه جیرانی و فراستی کرد؛ پولاد کیمیایی در یکی از برنامه های هفت حاضر شد و از پدرش دفاع کرد. خود جیرانی هم از نظرسنجی برنامه در مورد خودش عصبانی شد؛ حضور اکبر عبدی در آخرین برنامه “هفت” در سال ۱۳۹۰، شکایت محمد کمالی پور تهیه کننده فیلم “شرط اول” را از این بازیگر، شبکه سوم سیما، فریدون جیرانی و حمید پنداشته مجری طرح این برنامه به دنبال داشت.
با همه اینها برنامه “هفت” به کار خود ادامه داد و در سال ۱۳۹۱ رویکرد این برنامه، دفاع از تفکری که نمی خواهد سینمای ایران دولتی شود و به دهه ۶۰ بازگردد عنوان شد. پرداختن به نقد حاشیه های اکران فیلمهای نوروزی خصوصا فیلمهای “سیب و سلما” که رویکرد دینی داشت اما در گیشه موفق نبود، باعث شد تا بیش از ۲۰ رسانه ارزشی با نگارش نامهای سرگشاده به عزت الله ضرغامی رئیس وقت، سازمان صدا و سیما مواضع برنامه “هفت” را نقد کنند و خواستار حضور در برنامه و پاسخگویی شوند و فیلم “قلاده های طلا” ساخته ابوالقاسم طالبی و نگاه مثبت فراستی به این فیلم باعث شد تا برخی از رسانه های فارسی زبان خارج از ایران جیرانی و فراستی را بازوی امنیتی نظام در حوزه سینما بنامند و رفتار این دو را نقد کنند.
به دنبال آن برنامه “هفت” روزهای پر خبری را در پشت سر گذاشت تا جاییکه خبر جدایی جیرانی مجری و تهیه کننده آن برنامه، خبرساز ترین برنامه سیما پس از تعطیلات نوروز سال ۱۳۹۱ شد. جیرانی تا ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ به عنوان مجری برنامه “هفت” با این برنامه همکاری می کرد.
کارنامه هنری فریدون جیرانی
فیلم شناسی
سال |
نام فیلم |
مسئولیت |
۱۳۹۷ |
نهنگ آبی (سریال نمایش خانگی) |
کارگردان |
۱۳۹۷ |
آشفتگی |
نویسنده، تهیه کننده و کارگردان |
۱۳۹۶ |
پاییز تنهایی |
کارگردان(در حال تولید شبکه ۵) |
۱۳۹۵ |
خفه گی |
نویسنده، تهیه کننده و کارگردان |
۱۳۹۴ |
تعبیر وارونه یک رؤیا (سریال) |
کارگردان و نویسنده |
۱۳۹۲ |
خواب زده ها |
کارگردان |
۱۳۸۹ |
مسافر بهشت |
نویسنده، تهیه کننده و کارگردان |
۱۳۸۹ |
من مادر هستم |
کارگردان |
۱۳۸۹ |
قصه پریا |
کارگردان |
۱۳۸۷ |
مرگ تدریجی یک رؤیا (سریال) |
کارگردان |
۱۳۸۵ |
پارک وی |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
۱۳۸۴ |
زاگرس |
طرح اولیه داستان (کارگردان: محمدعلی نجفی) |
ستاره ها ۱: ستاره می شود |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
|
ستاره ها ۲: ستاره است |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
|
ستاره ها ۳: ستاره بود |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
|
۱۳۸۳ |
سالاد فصل |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
۱۳۸۱ |
صورتی |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
۱۳۸۰ |
شام آخر |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
سفر به فردا |
(کارگردان: محمدحسین حقیقی) |
|
۱۳۷۹ |
آب و آتش |
کارگردان، فیلم نامه نویس و سرمایه گذار |
۱۳۷۷ |
قرمز |
کارگردان و فیلم نامه نویس |
۱۳۷۴ |
غریبانه |
فیلم نامه نویس (کارگردان: احمد امینی) |
اشک و لبخند |
فیلم نامه نویس (کارگردان: شاپور قریب) |
|
۱۳۷۳ |
در کمال خونسردی |
فیلم نامه نویس (کارگردان: سیامک شایقی) |
۱۳۷۱ |
دو همسفر |
فیلم نامه نویس (کارگردان: اصغر هاشمی) |
دو روی سکه |
مشاور فیلم نامه (کارگردان: محمد متوسلانی) |
|
گریز |
فیلمنامه نویس (کارگردان: ناصر مهدی پور) |
|
۱۳۷۰ |
نرگس |
نورپرداز و مشاور و فیلم نامه نویس (کارگردان: رخشان بنی اعتماد) |
۱۳۶۹ |
در آرزوی ازدواج |
فیلم نامه نویس (کارگردان: اصغر هاشمی) |
۱۳۶۸ |
زیر بام های شهر |
فیلم نامه نویس (کارگردان: اصغر هاشمی) |
۱۳۶۷ |
شب حادثه |
طرح اولیه داستان (کارگردان: سیروس الوند) |
۱۳۶۶ |
پاییزان |
(کارگردان: رسول صدرعاملی) |
صعود |
کارگردان |
|
۱۳۶۵ |
تصویر آخر |
فیلم نامه نویس (کارگردان: مهدی صباغ زاده) |
دبیرستان |
مشاور کارگردان (کارگردان: اکبر صادقی) |
|
۱۳۶۴ |
گمشده |
فیلم نامه نویس (کارگردان: مهدی صباغ زاده) |
۱۳۶۳ |
گل های داوودی |
فیلم نامه نویس (کارگردان: رسول صدرعاملی) |
۱۳۶۲ |
پرونده |
فیلم نامه نویس (کارگردان: مهدی صباغ زاده) |
سناتور |
فیلم نامه نویس و دستیار کارگردان (کارگردان: مهدی صباغ زاده) |
|
۱۳۶۱ |
رهایی |
فیلم نامه نویس (کارگردان: رسول صدرعاملی) |
۱۳۶۰ |
آفتاب نشین ها |
فیلم نامه نویس (کارگردان: مهدی صباغ زاده) |
مجری
- هفت
- سی و پنج
- کافه آپارات
جوایز و افتخارات
- برنده تندیس حافظ بهترین کارگردانی (خفه گی) دوره نوزدهم جشن دنیای تصویر - سال ۱۳۹۷
- نامزد تندیس حافظ بهترین چهره تلویزیونی (سی و پنج) دوره نوزدهم جشن دنیای تصویر - سال ۱۳۹۷
- دهمین فیلم سال (صورتی)، دوره هجدهم انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران - سال ۱۳۸۲
- کاندید تندیس زرین بهترین کارگردانی (صورتی)، دوره هفتم جشن خانه سینما - سال ۱۳۸۲
- نامزد تندیس زرین بهترین فیلم نامه (صورتی)، دوره هفتم جشن خانه سینما - سال ۱۳۸۲
- کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم نامه (صورتی)، دوره بیست و یکم جشنواره فیلم فجر - سال ۱۳۸۱
- برنده جایزه بهترین کارگردانی (شام آخر)، بنیاد فیلم موسیقی و هنر آرپا - سال ۲۰۰۳
- نامزد هرم طلایی (شام آخر)، جشنواره بین المللی فیلم قاهره - سال ۲۰۰۲
- دهمین فیلم سال (شام آخر)، دوره هفدهم انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران - سال ۱۳۸۱
- نهمین فیلم سال (قرمز)، دوره چهاردهم انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران - سال ۱۳۷۸
- نامزد بالن طلایی (قرمز)، جشنواره سه قاره - سال ۱۹۹۹