به گزارش سرویس دانستنیهای جنسی و زناشویی پایگاه خبری ساعدنیوز، زگیل تناسلی، یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتی (STD) در سراسر جهان است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود. این عارضه پوستی که میتواند هم مردان و هم زنان فعال از نظر جنسی را درگیر کند، به صورت زائدههای گوشتی کوچک در ناحیه تناسلی و مقعد ظاهر میشود. با توجه به اهمیت آگاهی در مورد این بیماری، این مقاله به صورت جامع و بر اساس منابع معتبر پزشکی، به بررسی تمامی جنبههای زگیل تناسلی، از علل و علائم گرفته تا روشهای نوین درمانی و راههای مؤثر پیشگیری میپردازد تا اطلاعات دقیق و کاربردی را در اختیار شما قرار دهد.
زگیلهای تناسلی، که در علم پزشکی با نام "کوندیلوما آکومیناتا" (Condylomata acuminata) شناخته میشوند، زائدههای پوستی نرم و گوشتی هستند که در نواحی تناسلی و گاهی در دهان یا گلو ظاهر میشوند. عامل اصلی این بیماری، ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV است. این ویروس بیش از 100 نوع مختلف دارد که حدود 40 نوع آن میتوانند ناحیه تناسلی را آلوده کنند. انواع 6 و 11 HPV به عنوان اصلیترین عوامل ایجادکننده زگیل تناسلی شناخته میشوند و خوشبختانه در گروه کمخطر قرار دارند؛ به این معنا که به ندرت منجر به سرطان میشوند. با این حال، نباید این بیماری را نادیده گرفت، زیرا حضور آن نشاندهنده وجود ویروس HPV در بدن است.
این زائدهها میتوانند از نظر ظاهری بسیار متنوع باشند. گاهی به قدری کوچک و همرنگ پوست هستند که با چشم غیرمسلح به سختی دیده میشوند و گاهی نیز به صورت تودههای بزرگتر با ظاهری شبیه به گل کلم در کنار یکدیگر رشد میکنند. دوره نهفتگی یا کمون ویروس، یعنی فاصله زمانی بین ابتلا تا ظهور علائم، میتواند از چند هفته تا چند ماه و حتی در مواردی تا چندین سال متغیر باشد. همین موضوع تشخیص و ردیابی منبع عفونت را دشوار میسازد و اهمیت روابط جنسی ایمن و معاینات منظم را دوچندان میکند.
بارزترین علامت زگیل تناسلی، ظهور برجستگیها یا زائدههای کوچک و بدون درد در ناحیه تناسلی است. در زنان، این زگیلها معمولاً روی فرج (وولو)، دیوارههای واژن، ناحیه بین مقعد و واژن، کانال مقعد و دهانه رحم (سرویکس) دیده میشوند. در مردان، این زائدهها میتوانند روی آلت تناسلی، کیسه بیضه، کشاله ران یا در داخل و اطراف مقعد ظاهر شوند. این زائدهها ممکن است به صورت تکی یا خوشهای، صاف یا برجسته و به رنگ پوست، صورتی یا قهوهای روشن باشند. در بسیاری از موارد، این زگیلها هیچ علامت دیگری ایجاد نمیکنند، اما گاهی ممکن است با خارش، سوزش، حساسیت به لمس یا خونریزی خفیف، به خصوص پس از رابطه جنسی، همراه باشند.
علاوه بر ناحیه تناسلی، در صورتی که رابطه جنسی دهانی با فرد آلوده برقرار شود، ممکن است زگیلها در لبها، دهان، زبان یا گلو نیز ایجاد شوند. نکته بسیار مهم این است که بسیاری از افراد آلوده به ویروس HPV، هیچگونه علامت قابل مشاهدهای ندارند اما همچنان ناقل ویروس هستند و میتوانند آن را به شریک جنسی خود منتقل کنند. بنابراین، صرفاً عدم وجود زگیل قابل مشاهده، دلیلی بر عدم آلودگی به ویروس HPV نیست و به همین دلیل انجام آزمایشهای غربالگری مانند پاپ اسمیر برای زنان جهت تشخیص تغییرات سلولی ناشی از انواع پرخطر HPV ضروری است.
علت اصلی ایجاد زگیل تناسلی، آلودگی به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این ویروس به شدت مسری بوده و اصلیترین راه انتقال آن، تماس مستقیم پوست با پوست در حین رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی با فرد آلوده است. ویروس میتواند حتی در صورت عدم وجود دخول کامل و تنها از طریق تماس نواحی تناسلی نیز منتقل شود. استفاده از کاندوم میتواند خطر انتقال را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، اما این محافظت صد درصدی نیست، زیرا کاندوم تمامی نواحی پوستی که ممکن است آلوده باشند را پوشش نمیدهد.
عوامل متعددی خطر ابتلا به این عفونت را افزایش میدهند. داشتن شرکای جنسی متعدد، شروع فعالیت جنسی در سنین پایین، داشتن رابطه جنسی با فردی که سابقه شرکای جنسی متعددی داشته و ضعف سیستم ایمنی بدن (به دلایلی مانند ابتلا به HIV یا مصرف داروهای سرکوبکننده ایمنی) از مهمترین این عوامل هستند. همچنین، هرچند نادر است، اما انتقال ویروس از مادر آلوده به نوزاد در حین زایمان طبیعی نیز ممکن است رخ دهد. برخلاف برخی باورهای غلط، زگیل تناسلی از طریق استفاده از حوله مشترک، استخر یا صندلی توالت منتقل نمیشود، زیرا ویروس برای انتقال نیازمند تماس مستقیم پوستی است.
تشخیص زگیل تناسلی معمولاً با معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص (متخصص پوست، اورولوژیست یا متخصص زنان) انجام میشود. پزشک با مشاهده زائدهها میتواند بیماری را تشخیص دهد. در موارد مشکوک یا برای تشخیص زگیلهای داخلی در زنان (مانند زگیل دهانه رحم)، ممکن است از آزمایش پاپ اسمیر، کولپوسکوپی (استفاده از دستگاه بزرگنما برای مشاهده دهانه رحم) یا تست HPV DNA برای شناسایی نوع ویروس استفاده شود. در برخی موارد نیز ممکن است پزشک نمونهبرداری (بیوپسی) از زائده را برای تأیید تشخیص و رد سایر بیماریهای پوستی توصیه کند.
هیچ درمان قطعی برای از بین بردن خود ویروس HPV از بدن وجود ندارد و سیستم ایمنی بدن نقش اصلی را در پاکسازی ویروس ایفا میکند. با این حال، روشهای درمانی متعددی برای از بین بردن زائدههای قابل مشاهده وجود دارد. انتخاب روش درمانی به اندازه، تعداد و محل زگیلها بستگی دارد. این روشها شامل درمانهای موضعی (مانند کرمها و محلولهایی نظیر پودوفیلین، ایمیکویمود و اسید تریکلرواستیک) و روشهای تهاجمیتر مانند کرایوتراپی (فریز کردن یا منجمد کردن زگیل با نیتروژن مایع)، الکتروکوتر (سوزاندن زگیل با جریان الکتریکی)، لیزر درمانی و جراحی برای برداشتن زائدهها میشود. مهم است که درمان تحت نظر پزشک انجام شود و از هرگونه خوددرمانی پرهیز گردد.
بهترین و مؤثرترین راه برای مقابله با زگیل تناسلی، پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV است. واکسیناسیون علیه HPV یکی از مهمترین دستاوردهای پزشکی در این زمینه است. واکسنهایی مانند گارداسیل (Gardasil) و سرواریکس (Cervarix) میتوانند از ابتلا به انواع شایع و اصلی ویروس HPV که عامل زگیلهای تناسلی (انواع 6 و 11) و همچنین انواع پرخطری که منجر به سرطان دهانه رحم میشوند (انواع 16 و 18) جلوگیری کنند. تزریق این واکسن معمولاً برای دختران و پسران در سنین 9 تا 14 سالگی و قبل از شروع فعالیت جنسی توصیه میشود، اما افراد بزرگسال تا سن 45 سال نیز میتوانند با مشورت پزشک از مزایای آن بهرهمند شوند.
علاوه بر واکسیناسیون، رعایت اصول روابط جنسی ایمن نیز نقش حیاتی در پیشگیری دارد. محدود کردن تعداد شرکای جنسی و استفاده صحیح و مداوم از کاندوم در هر بار رابطه جنسی، خطر انتقال ویروس را به شدت کاهش میدهد. هرچند کاندوم محافظت کاملی ایجاد نمیکند، اما همچنان یک ابزار کلیدی پیشگیری است. همچنین، انجام معاینات منظم پزشکی و تستهای غربالگری مانند پاپ اسمیر برای زنان، به تشخیص زودهنگام هرگونه تغییرات ناشی از HPV کمک کرده و امکان درمان مؤثر را پیش از تبدیل شدن به مشکلات جدیتر فراهم میآورد. تقویت سیستم ایمنی از طریق سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و عدم استعمال دخانیات نیز میتواند به بدن در مقابله با ویروس کمک کند.
زگیل تناسلی یک بیماری مقاربتی رایج است که توسط ویروس HPV ایجاد میشود و میتواند بر کیفیت زندگی و سلامت روانی افراد تأثیر بگذارد. اگرچه این زائدهها در اکثر موارد توسط انواع کمخطر ویروس ایجاد میشوند، اما نباید آنها را نادیده گرفت. آگاهی از علائم، راههای انتقال و روشهای پیشگیری، گام نخست در محافظت از خود و دیگران است. تشخیص به موقع توسط پزشک و انتخاب روش درمانی مناسب میتواند به کنترل و حذف زائدهها کمک کند. مهمتر از همه، واکسیناسیون HPV به عنوان یک سپر دفاعی قدرتمند و رعایت بهداشت جنسی، کلیدیترین استراتژیها برای پیشگیری از این بیماری و عوارض بالقوه آن، از جمله برخی سرطانها، محسوب میشوند.
برای مشاهدهی مطالب بیشتر حوزهی دانستنی های جنسی و زناشویی اینجا کلیک کنید
