به گزارش سرویس دنیای موفقیت ساعدنیوز، تاریخچه برند نوکیا پر از فراز و نشیب است. زمانی این شرکت با صورت به زمین خورد اما دوباره روی پا ایستاد و به حیات خود ادامه داد. در این مطلب قرار است این تاریخچه پر از پستی و بلندی را با هم مرور کنیم. با مجله اعتبارکالا همراه باشید.
برند نوکیا که در کشور فنلاند متولد شده است بیش از 150 سال عمر دارد. این شرکت دو جنگ جهانی را پشت سر گذاشت و در زمان بحران به کشور فنلاند کمک کرد و تا سال 2000، 4 درصد از تولید ناخالص این کشور را به خود اختصاص داد. این شرکت در صنایع مختلفی مثل لاستیک، کابل، الکترونیک و مخابرات فعالیت کرده است و پس از اینکه به صنعت الکترونیک و مخابرات روی آورد، بزرگ و بزرگ تر شد و چنان برندی ساخت که سراسر جهان آن را شناختند.
غرور ناشی از همین قدرت و بزرگی باعث شد تا در بازار موبایلی که 49.4 درصد از سهم آن را در سال 2007 در دست داشت، شکست بخورد. داستان برند نوکیا را می توان به عنوان یک درس تدریس کرد. پس بیایید با مرور این تاریخ از آن درس بگیریم.
در سال 1865، فردریک ایدستام (Fredrik Idestam) یک کارخانه کاغذسازی در جنوب فنلاند تاسیس کرد و سه سال بعد شعبه دوم این کارخانه را در نزدیکی شهری به نام «نوکیا» افتتاح کرد. سال 1871، ایدستام با همکاری دوستش لئو میشلین (Leo Mechelin)، شرکتی مشترک به نام Nokia Ab تشکیل داد. سال 1896، ایدستام بازنشسته شد و میشلین سکان Nokia Ab را به دست گرفت.
پس از بازنشستگی ایدستام، میشلین در سال 1902 فعالیت نوکیا را به تولید برق گسترش داد. فردریک با این کار موافق نبود ولی نتوانست موجب توقف این گسترش فعالیت شود. با شروع جنگ جهانی اول، در سال 1922 نوکیا تا مرز ورشکستگی پیش رفت و شرکت Finnish Rubber Works برای جلوگیری از این اتفاق، نوکیا را به تملک خود درآورد. شرکت لاستیک فنلاند علاوه بر نوکیا، Suomen Kaapelitehdas Oy (شرکت کابل فنلاند) را نیز خرید.
نقطه عطف برند نوکیا سال 1967 بود. در این سال سه برند Nokia Ab، شرکت لاستیک فنلاند و Kaapelitehdas با هم ادغام شدند و برند نوکیا که امروز می شناسیم به وجود آمد. شرکت نوکیای جدید به چهار فعالیت عمده لاستیک، کابل، جنگلداری و الکترونیک مشغول شد و در کنار آن شروع به ساخت دستگاه های ارتباطی و ماسک گاز M61 برای نیروهای دفاعی فنلاند کرد. در این دوران برند نوکیا بیشتر تمرکز خود را روی صنعت مخابرات گذاشت؛ چون در آن زمان هنوز کسی در این حوزه فعالیت نمی کرد.
اواخر دهه 1970 بود که اتحاد جماهیر شوروی به بازار بزرگی برای برند نوکیا تبدیل شد و سود بالایی نصیب این شرکت و دولت فنلاند کرد. یکی از شاخه های فعالیت نوکیا با شوروی در زمینه فناوری های علمی بود. در همین زمان و سال 1977 کاری کایرامو (Kari Kairamo) روی کرسی مدیرعاملی برند نوکیا نشست و این شرکت را متحول کرد.
همکاری نوکیا با شوروی باعث شد تا دولت آمریکا اوایل دهه 80 و پس از پایان جنگ سرد، به نوکیا و فعالیت هایش مشکوک شود. نوکیا بسیاری از قطعات آمریکایی را وارد می کرد و از آن ها در محصولاتی که برای شوروی می ساخت استفاده می کرد و به گفته معاون وزارت دفاع وقت ایالات متحده، ریچارد پرل (Richard Perle)، نوکیا به صورت پنهانی با پنتاگون همکاری داشت تا از این طریق پیشرفت های تکنولوژی در شوروی را به اطلاع آمریکا برساند. نوکیا به راحتی از دو طرف استفاده می کرد؛ چون در طول جنگ سرد کاملا بی طرف بود.
در زمان مدیریت کایرامو و سال 1984، نوکیا شرکت سازنده تلویزیون سالورا (Salora) را خرید و یک سال بعد شرکت Luxor AB که لوازم الکترونیکی و رایانه ای می ساخت را به تملک درآورد. پس از آن و در سال 1987 هم شرکت تلویزیونی فرانسوی Oceanic را زیر پرچم خود گرفت.
روند تصاحب دیگر شرکت ها توسط برند نوکیا به اینجا ختم نشد و آن ها شرکت موبیرا (Mobira) که تلفن همراه می ساخت را خرید تا دوران طلایی این برند نام آشنا آغاز شود. نوکیا با خرید موبیرا اولین تلفن همراه خود با نام Mobira Senator را در سال 1982 ساخت.
با وجود ساخت موبیرا سناتور، شرکت هیچ علاقه ای به تولید گوشی موبایل نداشت و هیئت مدیره شرکت این دستگاه را شبیه وسایل جیمز می دانست که فقط آینده نگرانه و زیبا است. پس از تمام این اتفاقات درآمد برند نوکیا به 2.7 میلیارد دلار رسید.
در این مقطع از تاریخ برند نوکیا همه چیز آنقدرها هم خوب نبود؛ چون کایرامو در 11 دسامبر 1988 خودکشی کرد. دلیل خودکشی این شخص پس از این همه موفقیت هنوز نامعلوم است اما پس از آن سیمو والنتینو (Simo Vuorilehto) بر مسند قدرت نوکیا نشست.
پس از اینکه والنتینو روی صندلی مدیریت نوکیا نشست بازسازی بزرگی در این شرکت آغاز شد. بسیاری از زیرمجموعه ها واگذار شدند؛ لاستیک فنلاند از نوکیا جدا شد و بخش کامپیوتر و نوکیا دیتا (Nokia Data) در سال 1991 به شرکت انگلیسی International Computer Limited فروخته شدند.
به نظر می رسید نوکیا از نظر اقتصادی با مشکل روبرو شده است؛ در نتیجه سهام شرکت افت کرد و فروپاشی جماهیر شوروی مانند نمک روی زخم آن ها شد؛ چون شوروی بزرگ ترین مشتری نوکیا بود. اتفاقات پیش آمده باعث شد تا والنتینو استعفا دهد و جورما اولیلا (Jorma Ollila) جای او را بگیرد. اولیلا مخالف ایده فروش بخش تلفن همراه بود و آن را به شرکتی مبتنی بر مخابرات تبدیل کرد. این حرکت به شدت مثمر ثمر واقع شد و کمپانی به سرعت رشد کرد. سود عملیاتی منفی نوکیا در سال 1991 به یک میلیارد دلار در 1995 و تقریبا 5 میلیارد دلار در سال 1999 رسید.
سال 1992 بود که برند نوکیا اولین تلفن تجاری جهان با فناوری GSM را با نام 1011 معرفی کرد. این گوشی توسط نخست وزیر فنلاند، هاری هولکری (Harri Holkeri) برای برقراری اولین تماس GSM مورد استفاده قرار گرفت. پس از این اتفاق نام برند نوکیا در سراسر جهان بر سر زبان ها افتاد.
اکتبر سال 1998، نوکیا از موتورولا پیشی گرفت و به اولین تولیدکننده گوشی موبایل تبدیل شد و تا ماه دسامبر همین سال 100 میلیون دستگاه گوشی موبایل وارد بازار کرده بود. حالا برند نوکیا به برندی محبوب تبدیل شده بود و به دلیل تولید گوشی های مد روزی مانند نوکیا 5110 و 3210 که رنگ های متنوعی داشتند، در بین جوانان طرفداران زیادی پیدا کرده بود.
برای مد روز بودن نوکیا در آن زمان همین کافی است که بدانید اولین گوشی فشن دنیا در سال 1992 را تولیدکننده ساعت سوئیسی سواچ (Swatch) از روی نوکیا 101 الهام گرفت و ساخت. نوکیا همچنین برند ورتو (Vertu) را جهت ساخت گوشی های لوکس راه اندازی کرد.
نوکیا سال 1997 مانیتورهای 447Xav و 447K تولید کرد که اولین مانیتورهای دارای بلندگوی استریو و ساب ووفر بودند. سال 1999 بود که این شرکت اولین محصولات وایرلس لن (LAN) خود را معرفی کرد.
برند نوکیا به تنهایی در سال 1998 حدود 20 میلیارد درآمد داشت که 2.6 میلیارد دلار آن سود بود. این شرکت سال 2000 بیش از 55 هزار نفر نیرو داشت؛ این تعداد نیرو تقریبا دو برابر بیشتر از موتورولا بود.
برند نوکیا تا سال 1999 در بیش از 140 کشور دنیا در حال فعالیت بود. جالب است بدانید که برخی از افراد در آن زمان به اشتباه تصور می کردند که نوکیا یک برند ژاپنی است. بین سال های 96 تا 2001 گردش مالی نوکیا 5 برابر شد و از 6.5 میلیارد یورو به 31 میلیارد یورو رسید.
نوکیا اولین شرکتی بود که دوربین را به اجزای گوشی موبایل اضافه کرد. سال 2003 گوشی موبایل نوکیا 3600/3650 اولین تلفن همراهی بود که دوربین داشت و در آمریکای شمالی به فروش رفت. آوریل سال 2005 بود که نوکیا قرارداد همکاری با Carl Zeiss AG، تولیدکننده اپتیک امضا کرد و همان ماه برای اولین گوشی های سری N خود را معرفی کرد. این سری از گوشی ها برای 6 سال پرچمدار گوشی های نوکیا تا 6 سال آینده بودند.
نوکیا N95 سپتامبر سال 2006 معرفی شد و به یکی از محبوب ترین گوشی ها در ایران و دیگر کشورهای جهان تبدیل شد. این گوشی سال 2007 به عنوان بهترین گوشی برای عکاسی در اروپا نام گرفت. در همین سال سهم بازار برند نوکیا به رغم فوق العاده 49.9 درصد رسید. پس از این تاریخ هیچ شرکت دیگری نتوانست به این رکورد نوکیا برسد. سرانجام روزهای طلایی برند نوکیا به پایان رسید و مسائل داخلی آرام آرام باعث شکست و فروپاشی این غول مخابراتی شد.
برند نوکیا از بزرگ ترین کمپانی مخابراتی در سال 2007، به مرز ورشکستگی در 2013 رسید و بدترین روزهای خود را تجربه کرد. سقوط این غول فنلاندی نتیجه مشترکی از عوامل داخلی و خارجی بود. دلایل زیادی برای این اتفاق وجود دارد اما در ادامه به چند مورد از اصلی ترین آن ها اشاره می کنیم:
مدیران اصلی کمپانی در تصمیم گیری های اساسی بسیار کند عمل می کردند و همین امر باعث شد تا فرصت های زیادی از دست برود.
سال 2006، اولی-پکا کالاسوو (Olli-Pekka Kallasvuo) جایگزین اولیلا به عنوان مدیرعامل شرکت شد. مدیرعامل جدید به جای نوآوری، روی تولید انبوه تمرکز کرد. این تصمیم کاملا اشتباه بود؛ چون نوآوری بود که در سال های اولیه باعث پیشرفت نوکیا شد و کنار گذاشتن این رویکرد ضرر زیادی به این برند وارد کرد.
مدیران برند نوکیا آیفون اپل و گوشی های اندرویدی گوگل را به عنوان رقیب قبول نداشتند. آن ها تصور می کردند هیچ شرکتی نمی تواند به سهم آن ها در بازار گوشی موبایل نزدیک شود.
برند نوکیا زمانی به اشتباه خود پی برد که دیگر دیر شده بود. آن زمان اپل و گوگل بازار را در دست گرفته بودند و سهم بازار نوکیا روزبه روز کمتر می شد؛ به علاوه سیستم عامل سیمبین (Symbian OS) دیگر منسوخ شده بود و توان رقابت با اندروید و iOS را نداشت.
نوکیا لومیا 1020 با دوربین 41 مگاپیکسلی – یکی از گوشی های نوکیا که از سیستم عامل ویندوز فون استفاده می کرد. سال 2010، استفان ایلاپ (Stephen Elop) از مایکروسافت آمد و مدیرعامل برند نوکیا شد؛ سال بعد این شرکت اعلام کرد که یک همکاری استراتژیکی با مایکروسافت داشته و سیستم عامل Windows OS را برای گوشی های موبایل توسعه داده است. آن ها با این تصمیم سعی داشتند برند گوشی موبایل نوکیا را دوباره زنده کنند.
مشکل اصلی گوشی های ویندوزی اپلیکشن های محدود آن بود. همین امر باعث شد تا فروش نوکیا در سال های 2012 و 2013 شدیدا افت کند و این وضعیت به حدی خراب شد که برند نوکیا تا مرز ورشکستگی پیش رفت. مایکروسافت برای جلوگیری از چنین اتفاقی بخش موبایل نوکیا را با پرداخت 7.2 میلیارد دلار به تملک خود درآورد.
چند هفته پس از خرید نوکیا توسط مایکروسافت این شرکت گوشی نوکیا X را معرفی کرد که نسخه سفارشی اندروید قدرت بخش آن بود. چنین تصمیمی واقعا عجیب به نظر می رسید. همه از جمله ساتیا نادلا (Satya Nadella) مدیرعامل مایکروسافت گمان می کردند که خرید نوکیا باعث تسریع در رشد ویندوز فون (Windows Phone) می شود اما چنین اتفاقی هیچوقت نیفتاد. ویندوز فون شکست خورد و وضعیت بخش موبایل برند نوکیا از گذشته هم بدتر شد.
برند نوکیا سال 2007 سرمایه گذاری مشترکی با شرکت ارتباطات زیمنس (Siemens Communications) انجام داده بود. این شرکت مشترک Nokia Siemens Networks نام گرفته و به یکی از زیرمجموعه های نوکیا تبدیل شد.
پس از فروش بخش موبایل نوکیا به مایکروسافت، شرکت مادر روی شبکه داده و تجهیزات مخابراتی تمرکز کرد؛ در ادامه در سال 2013 تمام سهام Nokia Siemens Networks را خرید و نام این شرکت را به Nokia Networks تغییر داد.
شرکت Nokia Networks سال 2016، برند آلکاتل-لوسنت (Alcatel-Lucent)، یک شرکت مخابراتی جهانی فرانسوی-آمریکایی را خرید و آن را در خود ادغام کرد. این کار باعث تحکیم جای پای Nokia Networks در بازار تجهیزات مخابراتی جهان شد.
در تاریخ 18 می 2016 مایکروسافت بخش موبایل برند نوکیا را به شرکت HMD Global فروخت. این شرکت توسط مدیران قبلی نوکیا در فنلاند تاسیس شده بود. آن ها از اشتباهات گذشته درس گرفتند و با گوگل در پروژه اندروید وان (Android One) همکاری کردند.
HMD Global سال 2017 و پس از خرید نوکیا گوشی کلاسیک نوکیا 3310 را با تکنولوژی امروزی روانه بازار کرد که با استقبال خوبی هم روبرو شد. این برند در تاریخ 19 مارس 2020، گوشی جدید نوکیا 8.3 5G را معرفی کرد که اولین گوشی جهان با تکنولوژی 5G بود.
برند نوکیا از تقریبا فروش صفر در سال های 2015-2016، به فروش 1.5 میلیونی در سال 2017 رسید. در سه ماهه سوم سال 2018 این برند بیش از 4.8 میلیون دستگاه فروخت و به نهمین سازنده گوشی موبایل در جهان تبدیل شد. HMD Global برند نوکیا را از خاکسترش دوباره زنده کرد.
در حال حاضر برند نوکیا یکی از پیشتازان فناوری 5G در جهان است و Nokia Networks بزرگ ترین برند زیرمجموعه نوکیا محسوب می شود. ماه آگوست سال گذشته پکا لوندمارک (Pekka Lundmark) جایگزین راجیف سوری (Rajeev Suri) شد. سوری از سال 2014 تا 2020 مدیرعامل برند نوکیا بود. برند نوکیا پس از چند بار تا پای ورشکستگی رفتن، دوباره روی پای خود ایستاده اما این بار دیگر از اشتباهات گذشته اش درس گرفته و به نظر می رسد که دیگر قصد تکرار آن اشتباهات را ندارد.
برای مشاهده مطالب تاریخچه سایر برندها با ساعدنیوز همراه باشید.
