به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از راشا تودی، اظهارات دیمیتری مدودف، رئیسجمهور پیشین و یکی از نزدیکترین چهرهها به ولادیمیر پوتین، بار دیگر نگاهها را به لحن تهاجمی و بیپرده مقامات روسیه در سیاست خارجی معطوف کرده است. این اظهارات که مستقیماً ترامپ را خطاب قرار میدهد، میتواند حاکی از دو موضوع مهم باشد:
1. نگرانی کرملین از احتمال بازگشت ترامپ به قدرت و تغییر احتمالی در سیاستهای آمریکا در قبال روسیه،
2. تلاش مسکو برای ترسیم خطوط قرمز ژئوپلیتیک و بازتعریف جایگاه جهانی خود در تقابل با واشنگتن.
«روسیه اسرائیل یا ایران نیست» جملهای است که چند لایه معنایی را در خود جای داده است. از یک سو، مدودف با این مقایسه تلویحاً به ترامپ میگوید که سیاستهای مبتنی بر فشار، تهدید یا معاملههای پشت پرده که ممکن است در قبال کشورهایی مانند ایران یا اسرائیل کارآمد باشد، در برابر روسیه بینتیجه است.
از سوی دیگر، این جمله یادآور آن است که روسیه نه یک متحد سنتی آمریکا (مثل اسرائیل) است که تابع سیاستهای واشنگتن باشد، و نه یک دشمن منطقهای محدود (مثل ایران) که بتوان با تهدید تحریم یا تغییر رژیم با آن تعامل کرد.
روسیه از نگاه خود، یک قدرت جهانی مستقل، هستهای و دارای حوزه نفوذ منطقهای و بینالمللی گسترده است که با هیچ کشور دیگری قابل مقایسه نیست.
دیمیتری مدودف در سالهای اخیر به یکی از چهرههای تندروتر روسیه تبدیل شده و اغلب اظهاراتی با محتوای ضدغربی، تهدیدآمیز و استراتژیک بیان کرده است. اینکه او مستقیماً ترامپ را خطاب قرار میدهد، نشاندهنده آن است که کرملین نسبت به نقش احتمالی ترامپ در آینده سیاست جهانی هشیار است و در تلاش است تا از هماکنون با ارسال پیامهای قوی، مسیر تعامل آینده را مشخص کند.
ترامپ در دوره ریاستجمهوری خود همواره موضعی مبهم و گاه نرم نسبت به پوتین داشت. او از تحسین پوتین بهعنوان یک «رهبر قوی» ابایی نداشت و بارها ناتو را تضعیف کرد. اما اکنون در کارزار انتخاباتی 2024، ترامپ تحت فشار جمهوریخواهان تندرو، گفتمان سختتری علیه چین و روسیه در پیش گرفته است.
مدودف احتمالاً نگران آن است که ترامپ پس از بازگشت به قدرت، به دنبال معاملهای غیرقابل پیشبینی یا حتی تحقیرآمیز با روسیه برود؛ چیزی که کرملین آن را هرگز تحمل نخواهد کرد.
با تأمل بر مقایسهای که مدودف انجام داده، میتوان دریافت که این جمله فراتر از یک کنایه ساده است و عملاً یک چارچوب تحلیل ژئوپلیتیکی را ترسیم میکند.
اسرائیل: متحدی وفادار به آمریکا، وابسته به حمایت نظامی و سیاسی واشنگتن. کرملین با این مقایسه نشان میدهد که روسیه هرگز چنین وابستگیای به غرب ندارد.
ایران: کشوری که تحت تحریمهای گسترده، در انزوا و با ظرفیت محدود پاسخگویی به فشارها فعالیت میکند. مسکو میگوید ما ایران هم نیستیم که بشود با تحریم و منزویسازی، وادار به امتیازدهیمان کرد.
روسیه: در روایت مدودف، کشوری هستهای، دارای حق وتو در شورای امنیت، با عمق استراتژیک نظامی و نفوذ منطقهای؛ کشوری که اگر با آن وارد چالش شوید، هزینه سنگینی خواهید پرداخت.
اگرچه جمله مدودف مستقیماً خطاب به ترامپ بیان شده، اما پیام ضمنی آن به اروپا و ناتو نیز قابل درک است. روسیه با این نوع موضعگیریها تلاش میکند نشان دهد که برخلاف دیگر کشورهایی که شاید در برابر تحریم یا تهدید عقبنشینی کنند، مقاومت میکند و حتی حاضر است هزینههای سنگین جنگی، سیاسی و اقتصادی را بپردازد.
این نگاه از آغاز حمله روسیه به اوکراین نیز دیده شد: مقاومت در برابر اجماع جهانی، ایستادگی در برابر تحریمهای فلجکننده، و حتی تهدید مکرر به استفاده از سلاحهای استراتژیک. اکنون، با چنین جملهای، مدودف فقط بر آن موضع پافشاری میکند.
نکته مهم آن است که روسیه نسبت به بازگشت احتمالی ترامپ موضعی دوگانه دارد. از یک سو، ترامپ به دلیل سیاستهای ضدناتو و اولویتدادن به مسائل داخلی، برای کرملین یک گزینه مطلوبتر از دموکراتهاست. اما از سوی دیگر، غیرقابل پیشبینی بودن ترامپ، تهدید به فشارهای ناگهانی یا حتی معامله بر سر اوکراین با چین یا اروپا، برای روسیه نگرانکننده است.
مدودف با این جمله شاید در تلاش است تا خط قرمزهای روسیه را برای ترامپ شفافسازی کند: با ما نمیتوان مثل ایران یا اسرائیل رفتار کرد؛ ما قدرتی متفاوتیم.
اظهار نظر هشدارآمیز مدودف خطاب به ترامپ را باید در چارچوب بازتعریف جایگاه جهانی روسیه در شرایط پرمخاطره کنونی تحلیل کرد. این جمله نهتنها نشانهای از اعتماد به نفس کرملین در مواجهه با غرب، بلکه ابزاری برای شکلدهی به فضای ذهنی تصمیمسازان آمریکایی پیش از انتخابات ریاستجمهوری 2024 است.
در جهانی که نظم آن بهشدت در حال دگرگونی است، اینگونه پیامها بیش از آنکه صرفاً دیپلماتیک باشند، نشانههایی از نبرد روانی و ژئوپلیتیکی میان قدرتهای بزرگاند. جملهای کوتاه، اما پرمعنا که شاید در آینده، سنگ بنای تعامل یا تقابل باشد.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
