به گزارش سرویس جامعه ساعدنیوز، دومین خسوف کامل سال 2025 میلادی که به دلیل شکست نور در جَو زمین و رنگ قرمز مسی ماه به «ماه خونین» معروف است، یکشنبه 16 شهریور 1404 (7 سپتامبر 2025) قابل مشاهده است. مراحل کامل ماهگرفتگی به وقت تهران به شرح زیر است:
شروع گرفت جزئی:ساعت 19:57
شروع گرفت کلی:ساعت 21:00
اوج گرفت:ساعت 21:41
پایان گرفت کلی:ساعت 22:22
پایان گرفت جزئی:ساعت 23:26
از لحظهی آغاز تا پایان، بیش از سه ساعت و بیست و هشت دقیقه به طول میانجامد. اوج این نمایش، یعنی مرحلهی «کلیّت» (Totality)، که در آن ماه کاملاً در سایهی زمین قرار میگیرد، به تنهایی حدود هشتاد و دو دقیقه ادامه خواهد داشت! این مدت زمانِ چشمگیر، این خسوف را در دستهی یکی از بهیادماندنیترین و تماشاییترین خسوفهای قرن قرار میدهد؛ فرصتی استثنایی برای دیدن زیباییهای کیهانی!
ماه خونین، نمایشی کیهانی است که در آن، زمین میان خورشید و ماه قرار میگیرد. در این لحظهی تماشایی، ماه نه تنها ناپدید نمیشود، بلکه ردایی سرخ و مسی به تن میکند! دلیل این دگرگونی شگفتانگیز، عبور نور خورشید از جو زمین است؛ تنها پرتوهای سرخرنگ، که از فیلترِ جوّ زمین گذشتهاند، به سطح ماه میرسند و سایهی زمین، رنگی از مس و خون بر چهرهی ماه میپاشد.
باید بگوییم که این پدیدهی جذاب، مانند بسیاری از جلوههای خیرهکنندهی کیهان، در فواصل زمانی نامنظم و گاه بسیار طولانی رخ میدهد. اما خبر هیجانانگیز این است که ما در آستانهی تجربهی یکی از این رویدادهای نادر هستیم؛ خسوفی که در نوع خود بینظیر توصیف شده و ممکن است تا میلیونها سال دیگر تکرار نشود.
ماه خونین پدیدهای طبیعی است و از نظر علمی، هیچ معنای ماورایی ندارد و فرصتی برای مطالعه جو زمین است. با این حال، در فرهنگ عامه گاهی نشانه تغییرات بزرگ یا فال بد دانسته میشود و در برخی متون مذهبی نمادی از رویدادهای آخرالزمانی است. دانشمندان تأکید میکنند که ماه خونین فقط یک زیبایی طبیعی است و نباید به آن خرافات نسبت داد.
ماه خونین در طول تاریخ الهامبخش افسانههای متعددی در فرهنگهای مختلف بوده است، اینکاها که آن را نشانه حمله جگوار میدانستند، مصریان باستان که آن را نماد خشم خدایان میپنداشتند، قبایل بومی آمریکا که آن را با تغییر فصل مرتبط میدانستند و اروپاییان قرون وسطی که آن را پیشبینیکننده جنگ و بلایا میشمردند. این افسانهها بیشتر بازتاب ترسها و تخیلات دوران باستان هستند که دانش علمی کافی درباره پدیدههای نجومی وجود نداشت.
نگران نباشید، تماشای ماه خونین کاملاً بیخطر است! بر خلاف خورشیدگرفتگی که نیاز به محافظت ویژهی چشم دارد، ماه در این حالت تنها نور خورشید را منعکس میکند پس میتوانید بدون هیچ نگرانی و بدون نیاز به تجهیزات خاص، مستقیماً به ماه خیره شوید و از تماشای این پدیدهی شگفتانگیز لذت ببرید.
در منابع دینی آمده است که وقوع کسوف خورشید، خسوف ماه، زلزله و دیگر حوادث طبیعی هراسانگیز، بر مسلمانان واجب میسازد که نماز آیات بخوانند. ازاینرو، همزمان با ماهگرفتگی کلی 16 شهریور، بر مؤمنان واجب است که این نماز را اقامه کنند.
فقها برای خواندن نماز آیات چهار روش معتبر بیان کردهاند:
1. روش نخست: پس از نیت و تکبیرهالاحرام، یکبار سوره حمد و یک سوره کامل قرائت میشود و به رکوع میرود. این عمل پنج بار تکرار میشود تا پنج رکوع در یک رکعت شکل گیرد. سپس دو سجده انجام میشود و رکعت دوم نیز به همین ترتیب خوانده میشود.
2. روش دوم: پس از نیت و تکبیرهالاحرام، ابتدا سوره حمد و سپس تنها یک آیه از یک سوره قرائت میشود و نمازگزار به رکوع میرود. این عمل ادامه مییابد تا سوره موردنظر پیش از رکوع پنجم به پایان برسد. رکعت دوم نیز به همین صورت برگزار میشود.
3. روش سوم: نمازگزار میتواند یک رکعت را به روش اول و رکعت دیگر را به روش دوم بهجا آورد.
4. روش چهارم: نمازگزار بخشی از یک سوره را پیش از رکوع اول میخواند و تکمیل آن را در قیامهای بعدی ادامه میدهد؛ مشروط بر آنکه تا پیش از رکوع پنجم سوره کامل شود و پیش از هر بخش جدید، سوره حمد دوباره قرائت گردد.
همزمان با ماهگرفتگی کلی شامگاه یکشنبه 16 شهریور 1404، بیش از 50 برنامه عمومی رصد ماهگرفتگی با تلسکوپ از سوی انجمنها و گروههای نجومی در نقاط مختلف کشور برگزار خواهد شد.
نام شهر | تجهیزات رصدی | آغاز و پایان رصد | نشانی محل برگزاری |
اراک | یک دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دو چشمی | 19 تا 1 بامداد دوشنبه | اراک، جاده روستایی رودباران (منطقه امن) |
اصفهان | 6 دستگاه تلسکوپ | 18:30 | اصفهان، خیابان سعادت آباد، جنب مجموعه ورزشی امین، مرکز نجوم ادیب |
اصفهان | 2 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دو چشمی | 18 تا 24 | اصفهان، خیابان لاله جنوبی، مرکز نجوم ایرسا |
اقلید | یک دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دو چشمی | 18 تا 23 | استان فارس، شهر اقلید، گردنه تیمارجان |
اهواز | 4 دستگاه تلسکوپ | 18 تا 00:30 بامداد | اهواز، کوروش، خیابان اصلی فاز 4، نبش 14، مرکز تخصصی نجوم اهواز |
ایلام | 2 دستگاه تلسکوپ | 20 تا 23 | ایلام، میدان امام حسین (ع)، جاده چغاسبز |
آبادان | 3 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دوچشمی | 19 تا 00:30 بامداد | خوزستان ، آبادان، پارک 17 هکتاری |
بجنورد | تلسکوپ دوربین دوچشمی | 19 تا 23 | خراسان شمالی، بجنورد، میدان خرمشهر، بعد از کارخانه ماکارانی، اداره کل کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان |
بندرعباس | 3 دستگاه تلسکوپ | 19 تا 24 | بندرعباس، خیابان اتوبوس رانی، بام مجتمع تجاری بندرعباس مال |
بوکان | 4 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دو چشمی | 20 تا 22 | بوکان، کمربندی،نساجی، جنب پارک موکریان، پژوهشسرای ابوریحان بیرونی |
بهاباد | 2 دستگاه تلسکوپ و تجهیزات عکاسی | 20 تا 23 | استان یزد، شهر بهاباد، پارک بانوان |
پاسارگاد (سعادت شهر) | تلسکوپ 11 اینچ | 19:30 تا 22:30 | سعادت شهر ، کیلومتر 7 جاده سعادت شهر به ارسنجان |
تبریز | تلسکوپ رصدخانه | 18 تا 5 بامداد دوشنبه | رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دانشگاه تبریز |
تبریز | 5 دستگاه تلسکوپ و دوربین دوچشمی | 16 تا 5 بامداد دوشنبه | رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دانشگاه تبریز، قله بیلیندی |
تبریز | 4 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دوچشمی | 19 تا 23:30 | تبریز، پارک شاه گولی، انتهای جاده سلامت، تپه پرچم |
تهران | 7 دستگاه تلسکوپ و 4 دستگاه دوربین دوچشمی | 18 تا 23 | منطقه فرهنگی گردشگری عباس آباد، بوستان آب و آتش، پل طبیعت |
تهران | 4 دستگاه تلسکوپ و 1 دوربین دو چشمی | 19 تا 22:30 | تهران، بام تهران (ولنجک) |
تهران | 3 دستگاه تلسکوپ | 18 تا 22 | تهران، خیابان ولیعصر، خیابان فلاحی (زعفرانیه)، پارک زعفرانیه، رصدخانه آموزشی زعفرانیه |
تهران | یک دستگاه تلسکوپ | 19:30 تا 23:30 | میدان فرهنگ، بام حق شناس |
تهران | بیش از 3 دستگاه تلسکوپ و | 19 تا 23 | دانشگاه علوم و تحقیقات، ساختمان کتابخانه |
تهران | 2 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دوچشمی | 19:30 تا 22:30 | خ اطاعتی جنوبی، خ مهدی سوم، کوچه رنجبر، دبستان تلاش |
تهران | تلسکوپ 8 اینچ دابسونی | 20 تا 22 | تهران، ضلع شمال غربی میدان هفت تیر، جنب ورودی مترو هفت تیر |
جم | تلسکوپ | 20 تا 23 | جم، شهرک توحید، فرهنگسرا |
جم | یک دستگاه تلسکوپ، یک دوربین دوچشمی و یک ویدئو پروژکتور | 17 تا 24 | استان بوشهر، شهرستان جم، روستای گردشگری مکو |
خرم آباد | 4 دستگاه تلسکوپ | 20 الی 23 | خرم آباد، قلعه فلک الافلاک، هماهنگی با کانون پرورش فکری |
خمینی شهر | 2 دستگاه تلسکوپ | 19 تا 23 | استان اصفهان، خمینی شهر، خیابان شریعتی، خیابان بوعلی، مرکز همیاران سلامت خانواده |
دلیجان | تلسکوپ و دوربین دوچشمی | 19 تا 23 | دلیجان، انتهای خیابان دانشگاه، پژوهسرای خوارزمی |
رفسنجان | 2 دستگاه تلسکوپ | 19 تا 23:30 | مجموعه ریاست جمهوری |
زاهدان | 2 دستگاه تلسکوپ | 19:30 تا 22:30 | زاهدان، مجتمع تفریحی گردشگری دشت عماد |
زنجان | 2 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دو چشمی | 19:30 تا 24 | زنجان، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه، پارکینگ جنب کتابخانه ترکمان |
ساری | 8 اینچ دابسونی | 20 تا 23 | ساری، انتهای شهبند، پارک کوشاسنگ |
ساری | 4 دستگاه تلسکوپ | 19 تا 22:30 | ساری، پارک ملل، ورودی اصلی |
سمنان | 3 دستگاه تلکسوپ | 19 تا 23 | سمنان، بالاتر از میدان امام رضا، رو به روی مرکز انتقال خون، مرکز 2 کانون پرورش فکری |
شاهین شهر | یک دستگاه تلسکوپ | 20 تا 23 | شاهین شهر، ابتدای بلوار طالقانی، فرهنگسرای اشراق |
شهرضا | 2 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دو چشمی | 18:30 تا 22:30 | استان اصفهان، شهرضا، دانشگاه آزاد شهرضا |
شهرکرد | 3 دستگاه تلسکوپ | 18 تا 24 | شهرکرد بوستان مادر ، جنب مقبره حاج صولت |
شهمیرزاد و مهدیشهر | 3 دستگاه تلسکوپ | 20 تا 22:30 | استان سمنان، شهمیرزاد: پارک پردیس ابتدای شهمیرزاد سمت راست،پنجمین جشنواره فرهنگی شهمیرزاد / |
شیراز | 4 دستگاه تلسکوپ و چند دوربین دوچشمی | 19 تا 24 | شیراز، تقاطع معلم، بوستان معلم، فرهنگسرای نجوم شیراز |
شیراز | تلسکوپ | 17 تا 24 | شیراز، جاده داریون، باغهای شهری خالد آباد |
عجبشیر | 2 دستگاه تلسکوپ | 19:30 تا 23:30 | عجبشیر، خیابان استاد شهریار، مدرسه نمونه دولتی تربیت |
کاشان | 2 دستگاه تلسکوپ | 16 تا 24 | روستای مرق |
گلبهار | 2 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دوچشمی | از 15 تا 3 بامداد روز بعد | استان خراسان رضوی، شهر گلبهار، موسسه آسمان نِگری سُها |
مریوان | 3 دستگاه تلسکوپ و یک دوربین دوچشمی | 17 تا 1 بامداد | مریوان پارک جنگلی امام - المان عینک |
مشهد | 8 تا 10 دستگاه تلسکوپ | 18:30 تا 24 | مشهد، بوستان کوهسنگی، محوطه گرادیانها، انجمن نجوم مشهد |
مشهد | یک دستگاه تلسکوپ | 19 تا 24 | خراسان رضوی، مشهد، جاده کلات، کیلومتر 30 جاده کلات، روستای ده سرخ |
مشهد | تلسکوپ | 18 تا 24 | مشهد، بوستان کوهسنگی، فرهنگسرای علوم و نجوم |
نجف آباد | دوربین دوچشمی و ابزار رصدی | 19 تا 23 | بلوار پارسال( دادگستری) منطقه جلال آباد |
نیشابور | 3 دستگاه تلسکوپ | 19 تا 23:30 | نیشابور، انتهای خیابان 15 خرداد، محوطه فرهنگسرای سیمرغ |
یاسوج | 3 دستگاه تلسکوپ و | 18 تا 22 | پارک ولایت، محل برگزاری نمایشگاه ها |
3 ماه پیش