در سالهای اخیر سازوکارها و ابزارهای مالی در اقتصاد و بهویژه بازار سرمایه پیچیدهتر شدهاند. برای بسیاری از فعالان و یا افراد عادی، اصطلاحاتی مثل «قرارداد آتی»، «گواهی سپرده» یا «تالار معامله» نامفهوم و گاهی گیجکنندهاند. بازار کالا همان جایی است که هم کالاهای واقعی (مثل نفت، طلا، گندم) و هم قراردادهای استاندارد مرتبط با آنها معامله میشود؛ بازاری که هم نقش مؤثر در اقتصاد واقعی دارد و هم ابزارهای مالی متنوعی برای سرمایهگذاری و مدیریت ریسک ارائه میکند. در این مقاله با زبان ساده و شفاف، قدمبهقدم توضیح میدهیم بورس کالا چیست، چه انواع معاملاتی در آن انجام میشود، تالارهای معاملاتی چه کارکردی دارند و چه نکات عملی و ریسکهایی را باید پیش از ورود به معامله در نظر گرفت. محتوای مقاله بر مبنای منابع معتبر داخلی و بینالمللی تنظیم شده است تا هم دقیق و هم قابلفهم برای عموم باشد.
بورس کالا (Comodity Exchange) نهادی رسمی است که قوانین و رویههای معامله قراردادهای استاندارد کالایی و محصولات سرمایهگذاری مرتبط را تعیین و اجرا میکند. گاهی منظور از «بورس کالا» خودِ این نهاد است و گاهی منظور محل فیزیکی یا سامانهای است که معاملات در آن انجام میشود. اندازه بازار کالا بسیار بزرگ است. ارزش اسمی آن در سال 2024 حدود 131 تریلیون دلار برآورد شده است.
بیشتر معاملهگران در بورس کالا کالای فیزیکی را تحویل نمیگیرند. آنها معمولاً قراردادهای آتی را معامله میکنند؛ یعنی قراردادی که در آن طرفین توافق میکنند مقدار مشخصی کالا را با قیمتی که حالا مشخص میکنند، در تاریخ مشخصی در آینده بخرند یا بفروشند (فارغ از اینکه قیمت آن کالا در لحظه سررسید چقدر باشد. از میان قراردادهای آتی، نفت خام یکی از پرمعاملهترینهاست.)
امروزه بورسها معمولاً بر اساس نوع کالا تقسیمبندی میشوند؛ مثلاً بورسهای فلزات، حاملهای انرژی و محصولات کشاورزی.
بورس کالا قوانین و سازوکار معاملات قراردادهای کالایی استاندارد را تعیین و ناظر بر اجرای آنهاست.
«بورس کالا» همچنین میتواند به محل یا سامانه معاملات اشاره کند.
دو بورس شناختهشده در آمریکا: گروه Chicago Mercantile Exchange (CME) و New York Mercantile Exchange (NYMEX).
دو بورس کالا که در ایران مطرحاند عبارتاند از بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران
اکثر معاملهگران تحویل فیزیکی کالا انجام نمیدهند و بهجای آن قراردادهای آتی را معامله میکنند: تعهد به خرید یا فروش در تاریخ معین.
بیشتر معاملات امروز بهصورت الکترونیکی انجام میشود و تالارهای معاملاتی سنتی دیگر فعال نیستند.
در آمریکا، بازار کالایی در قرن نوزدهم با معامله محصولات کشاورزی مثل ذرت، گاو، گندم و خوک شکل گرفت. شیکاگو بهخاطر نزدیکی به مناطق کشاورزی و دسترسی ریلی، به یک مرکز مهم برای این معاملات تبدیل شد. امروز بازارهای کالایی انواع گوناگونی از ابزارهای سرمایهگذاری را معامله میکنند و گروهی از بازیگران ،از تولیدکنندهها تا سفتهبازها، در آن فعالاند.
بورسهای بزرگ امروزی عمدتاً بهصورت الکترونیک کار میکنند و تالارهای فیزیکی را کنار گذاشتهاند. یکی از استثناها در اروپا، بورس فلزات لندن (LME) است که همچنان مرکز معاملات فلزات صنعتی و تالار فیزیکی مهمی دارد.
امّا در خود ایران در راستای اجرای اهداف برنامههای سوم و چهارم توسعه که شورای عالی بورس را مکلف به راهاندازی و گسترش بورسهای کالایی کرده بود، نخستین بورسهای کالایی ایران راهاندازی شدند: بورس فلزات در شهریور 1382 و بورس کالای کشاورزی در شهریور 1383.
با استناد به قانون بازار اوراق بهادار و تصویب شورای عالی بورس، در آذر 1385 شرکت «بورس کالای ایران» از ادغام بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد. پس از پذیرهنویسی و برگزاری مجمع عمومی، این شرکت از مهر 1386 فعالیت رسمی خود را تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. ساختار سازمانی بورس کالای ایران اکنون شامل مجمع عمومی، هیئت مدیره، مدیرعامل و بازرس/حسابرسان است.
پذیرش و معامله در بورس کالا مزایای متعددی دارد که از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
انجام معاملات بهشیوهای سازمانیافته، قابلنظارت و رقابتی؛
امکان پوشش، توزیع و انتقال ریسک؛
تضمین کمیت، کیفیت، مبلغ و مدت معاملات؛
کشف قیمت از طریق فرآیند حراج؛
الزام به استانداردسازی کالاها؛
دسترسی به ابزارهای مالی متنوع و فرصتهای تأمین مالی مبتنی بر آنها؛
شفافیت در فرآیندهای معاملاتی؛ و برخورداری از معافیتها یا تسهیلات مالیاتی بسته به نوع معامله و بازاری که در آن انجام میشود.
بازار فیزیکی (Physical Market)
هدف: مبادلهٔ واقعی کالا با تحویل فیزیکی یا تسویهٔ نزدیک.
زیرمجموعهها: بازار اصلی، رینگ داخلی، رینگ صادراتی، مزایده، مناقصه، املاک، و گاه بازار فرعی که قوانین پذیرش سادهتری دارد.
چرا جداست: این بازار محلِ تحویل کالا و معاملات سنتیِ عرضه/تقاضاست.
بازار مشتقه (Derivatives Market)
هدف: پوشش ریسک قیمت و سفتهبازی با ابزارهای مالی مبتنی بر کالا.
شامل: قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله (و در مفهوم کلیتر میتواند سوآپها یا دیگر مشتقات را نیز شامل شود).
بازار مالی (Financial Market در چارچوب بورس کالا)
هدف: تأمین مالی و ابزارهای مبتنی بر کالای بدون الزام به تحویل فیزیکی.
شامل: اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی (warehouse receipt)، اوراق خرید دین کالایی و صندوقهای کالایی. این بازار ابزار نقدشوندگی و تأمین مالی را فراهم میکند.
بازار فرعی (Secondary / Sub Market)
هدف و ماهیت: ساختاری مشابه بازار فیزیکی دارد اما با ضوابط پذیرش سادهتر تا کالاها/عرضهکنندگان بیشتری امکان حضور در بورس را پیدا کنند؛ همچنین محلی برای کالاهایی است که شرایط بازار فیزیکی را از دست میدهند.
کالا یعنی محصولات و مواد مختلف پایهای که بهراحتی با محصولات همنوع خودش قابل تعویض است و معمولاً در تولید کالاها و خدمات بهکار میرود. خیلی از چیزهایی که هر روز استفاده میکنیم مثل پنبه در لباس، چوب در ساخت خانه یا فلز در دستگاههای الکترونیکی از دسته کالاها هستند.
چند نمونه از پرمعاملهترین کالاها در بازار:
نفت خام: یکی از مهمترین کالاهاست. نفت خام مادهای طبیعی است که برای تولید بنزین و محصولات پتروشیمی بهکار میرود. در بازار آمریکا قیمت نفت معمولا بر اساس قرارداد آتی NYMEX گزارش میشود. اندازه قرارداد معمولاً هزار بشکه است و قیمت بر حسب دلار به ازای هر بشکه اعلام میشود. آخرین روز معاملاتی برای نفت معمولاً چند روز قبل از ماه تحویل است.
طلا: طلا یکی از پرمعاملهترین فلزات گرانبهاست. اگرچه میتوان طلای فیزیکی خرید، اما بیشتر معاملات در قالب قراردادهای آتی انجام میشود. قراردادهای طلا معمولا 100 انس تراوی هستند و قیمت به دلار به ازای هر انس اعلام میشود. روز پایانی معامله برای هر قرارداد طلا معمولاً چند روز کاری قبل از ماه تحویل است.
چوب : دو گروه اصلی برای مصرفکننده نهایی دارد: چوب نرم که در ساختمانسازی استفاده میشود، و چوب سخت که در کفپوش، مبلمان و کابینت کاربرد دارد. اندازه قرارداد چوب معمولاً 27,500 board-feet است و قیمت بر حسب دلار برای هر واحد اعلام میشود.
گاز طبیعی: برای گرمایش خانهها، تولید برق و مصارف صنعتی استفاده میشود. قراردادهای گاز معمولاً بر پایه واحد mmBtu (میلیون واحد حرارتی بریتانیایی) معامله میشوند و قیمت بر حسب دلار به ازای هر mmBtu است.
پنبه: پرمصرفترین فیبر جهان است که به نخ و منسوج تبدیل میشود. قراردادهای پنبه معمولاً برای 50,000 پوند تنظیم میشوند و قیمت به دلار به ازای هر پوند اعلام میشود.
علاوه بر اینها، کالاهای دیگری مثل نقره، پلاتین، برنج، شکر، آب پرتقال، دام، ذرت، مس، کاکائو، سویابین و قهوه هم در بورسها معامله میشوند.
کالاهای قابل معامله در بورس کالا در بخش محصولات صنعتی و معدنی شامل 8 گروه اصلی می باشد.
این گروه، دارای سه زیر گروه اصلی می باشد.
مقاطع طولی شامل: تیرآهن، میلگرد، ناودانی، نبشی، سیم فولادی، میلگردهای صنعتی و ریل راه آهن
مقاطع تخت شامل: ورق گرم، ورق سرد، ورق گالوانیزه، ورق قلع اندود و ورق رنگی
شمش ها شامل: اسلب بلوم و بیلت
این گروه دارای سه زیر گروه اصلی می باشد.
شمش ها شامل: شمش آلومینیوم، اسلب آلومینیوم، بیلت آلومینیوم و تی بار آلومینیوم
مقاطع شامل: مفتول و ورق
هیدروکسید آلومینیوم: شامل هیدروکسید آلومینیوم
این گروه دارای شش زیر گروه اصلی است.
کاتد مس، شامل: کاتد مس
اسلب مس، شامل: اسلب مس
مفتول مس، شامل: مفتول مس
بیلت مس، شامل: بیلت مس
ورق مس، شامل: ورق مس
مس کم عیار، شامل: مس سرباره گرانوله، مس سرباره کنورتور، مس سرباره ریورب، اکسید مس، مس کم عیار
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
شمش روی، شامل: شمش روی
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
شمش سرب، شامل: شمش سرب
این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
طلا، شامل: طلا
بخش دیگر کالاهای قابل معامله در بورس کالا، گروه صنعتی و معدنی است. این گروه شامل 7 زیر گروه اصلی است.
کک، شامل: کک
سولفور مولیبدن، شامل: سولفور مولیبدن
خاک سرب و روی، شامل: خاک روی
کنستانتره فلزات گرانبها، شامل: کنستانتره فلزات گرانبها
سیمان، شامل: سیمان
فرآورده های سنگ آهن، شامل: دانه بندی، کنسانتره گندله، آهن اسفنجی و کلوخه سنگ آهن
کنتور، شامل: کنتور برق
هشتمین گروه از محصولات صنعتی و معدنی که بخشی از کالاهای قابل معامله در بورس کالا است، گروه چدن نام دارد. این گروه شامل یک زیر گروه اصلی است.
چدن، شامل: شمش چدن
نکته: کل کالاهای پذیرفته شده در بخش صنعتی و معدنی بورس کالا، شامل 23 زیر گروه اصلی و 46 زیر گروه فرعی است.
دومین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، شامل فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی است. این بخش به دو گروه فرآورده های نفتی و گروه پتروشیمی تقسیم می شود.
این گروه شامل 6 زیر گروه اصلی می باشد.
وکیوم باتوم، شامل: وکیوم باتوم
سلاپس واکس، شامل: سلاپس واکس
لوب کات، شامل: لوب کات سبک و لوب کات سنگین
قیر، شامل: قیر صنعتی و قیر معدنی
روغن، شامل: روغن پایه، روغن موتور، پارافین و اسلگ واکس
عایق رطوبتی، شامل: عایق رطوبتی
در ادامه مقاله کالاهای قابل معامله در بورس کالا به گروه پتروشیمی که زیر مجموعه ی بخش فرآورده های نفتی و محصولاات پتروشیمی است، رسیدیم. این گروه شامل 2 زیر گروه اصلی می باشد.
پلیمر، شامل: پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک، پلی اتیلن ترفتالات، پلی استایرین، پلی پروپیلن، پلی کربنات، پلی بوتادین رابر، استایرن بوتادین رابر، پلی وینیل کلراید، اپوکسی رزین، اکریل نیتریل بوتادین استایرن و نخ پلی استر poy
شیمیایی، شامل: اتیلن گلایکول، استایرن منومر، الکیل بنزن خطی، الکیل بنزن سنگین، ارتوزایلن، پارازیلن، اسید نیتریک، اسیدکلریدریک، اسید سولفوریک، اسید ترفتالیک، اسید استیک، زایلن مخلوط، سود کاستیک، اوره، آمونیاک، بنزن، گوگرد، کربنات سدیم، جوش شیرین، وینیل استات، تولوئن دی ایزو سیانات، سولفات آمونیوم، متیل دی فنیل دی ایزوسیاناتMDI)، پتاس(کلرید پتاسیم)، 1و3 بوتادین، دی آمونیوم فسفات، آروماتیک سنگین، اتانول آمین، اکسو الکل، نیترات آمونیوم، اتیلن دی کلراید، آرگون، کریستال ملامین، سولفات سدیم، کود مایع ازته، تولوئن و اتیل بنزن.
نکته: محصولات پتروشیمی و شیمیایی شامل 8 زیر گروه اصلی و 60 زیر گروه فرعی می باشد.
سومین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، محصولات کشاورزی را دربر می گیرد. محصولات کشاورزی دارای 21 زیر گروه اصلی می باشد.
کنجاله و تفاله و کنسانتره ها، شامل: پلیت پنبه دانه، پلیت سویا، پلیت کلزا، پلیت آفتابگردان، پلیت گلرنگ، پلیت کنجد، پرک پنبه دانه، پرک سویا، پرک کلزا، پرک آفتابگردان، پرک گلرنگ و پرک کنجد
ذرت، شامل: علوفه ای، دانه ای، دانه ای دامی و بذری
شکر، شامل: تصفیه شده، سفید و خام
پسته، شامل: فندقی ناخندان، کله قوچی ناخندان، فندقی طبیعی خندان و کله قوچی خندان
پنبه، شامل: محلوج
زیره، شامل: زیره سبز
زعفران، شامل: رشته (پوشال) و رشته سربریده(سر گل)
عدس، شامل: ریز، متوسط و درشت
نخود، شامل: ریز، متوسط و درشت
جو، شامل: صنعتی، دامی و بدون پوشینه
برنج، شامل: طارم، هاشمی، خزر، فجر، ندا، وارداتی، سبوس و علی کاظمی
خرما، شامل: مضافتی، کبکاب، استمران و شاهانی
روغن، شامل: روغن خام آفتابگردان، روغن خام سویا، روغن خام کنجد و روغن خام کلزا
کشمش، شامل: سبز، طلائی، بی دانه و دانه دار
گندم، شامل: دامی، سبوس، دورم و خوراکی
چای، شامل: باروتی، قلمی، شکسته و ممتاز
مرغ منجمد، شامل: مرغ منجمد
دانه های روغنی، شامل: بادام زمینی، کنجد، گلرنگ، آفتابگردان، کلزا، سویا و پنبه
جوجه یکروزه، شامل: تخم گذار و گوشتی
تخم مرغ، شامل: تخم مرغ
آرد، شامل: آرد گندم
نکته: محصولات پتروشیمی، شامل 21 زیر گروه اصلی و 76 زیر گروه فرعی می باشد.
چهارمین دسته از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، کالاهای موجود در بازار مشتقه و مالی است. کالاهای پذیرفته شده در بازار مشتقه و مالی به دو دسته تقسیم می شود:
زعفران رشته ای بریده ممتاز (نگین)
زعفران رشته ای درجه یک (پوشال معمولی)
سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی(ره)
زیره سبز
پسته فندقی 30-32
کنجاله سویا
شمش طلای 10 اونسی
مفتول مس هشت میلیمتری
شمش طلای یک اونسی
علاوه بر کالاهای قابل معامله در بورس کالا، بخشی نیز در بازار مشتقه و مالی وجود دارد که اوراق بهادار مبتنی بر کالا را خرید و فروش می کنند. به این معنا که کالاهای قابل معامله در بورس کالا، در قالب اوراق بهادار بین خریدار و فروشنده انتقال پیدا می کند.
اوراق سلف موازی استاندارد سنگ آهن شرکت صنعتی و معدنی گل گهر
اوراق سلف موازی استاندارد پی وی سی شرکت پتروشیمی آبادان
اوراق سلف موازی استاندارد شرکت سنگ آهن دانه بندی شده
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان سپاهان
اوراق سلف موازی استاندارد کنسانتره سنگ آهن شرکت صنعتی و معدنی گل گهر
اوراق سلف موازی استاندارد تیرآهن14 شرکت ذوب آهن اصفهان
اوراق سلف موازی استاندارد اوره شرکت پتروشیمی پردیس غیرفعال
اوراق سلف موازی استاندارد اوره گرانول شرکت پتروشیمی شیراز
اوراق سلف موازی استاندارد گندم شرکت بازرگانی دولتی ایران
اوراق سلف موازی استاندارد پلی اتیل سنگین شرکت پتروشیمی ایلام
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان اصفهان
اوراق سلف موازی استاندارد مرغ منجمد شرکت گسترش و توسعه صنایع به پرور
اوراق سلف موازی استاندارد سراتو شرکت سایپا
اوراق سلف موازی استاندارد پلی استایرن شرکت پتروشیمی انتخاب
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان شرکت سیمان شرق
اوراق سلف موازی استاندارد سیمان تیپ 5 شرکت سیمان خوزستان
اوراق سلف موازی استاندارد شمش فولاد شرکت فولاد کاوه جنوب کیش
اوراق سلف موازی استاندارد کلاف گرم نوردیده st37-hb شرکت فولاد مبارکه اصفهان
پنجمین بخش از کالاهای قابل معامله در بورس کالا، کالای های پذیرفته شده در بازار فرعی را شامل می شود و لازم به ذکر است که کالاهای این بازار، شامل 9 گروه اصلی می باشد.
اولین گروه کالاهای بازار فرعی که بخشی از کالاهای قابل معامله در بورس کالا محسوب می شود، گروه کشاورزی است که خود آن شامل 16 زیر گروه اصلی است.
کودها، شامل: کود ارگانیک و کود سکوسترن آهن
گیاهان دارویی، شامل: خرفه و تخم گشنیز
محصولات پودری، شامل: پودر نارگیل و پودر چربی کلسیم دار
قند، شامل: قند
خوراک، شامل: خوراک دام، طیور و آبزیان، خوراک آزمایشگاهی، تفاله چغندرقند و ملاس چغندرقند
خشکبار، شامل: عناب، زرشک
فرآورده های لبنی، شامل: شیر خشک، شیر خام، کره لاکتیکی و پنیر UF
روغن، شامل: روغن کنجد تصفیه شده، روغن خوراکی و روغن پالم
دام، شامل: گوساله نر شیرخوار، دام زنده سبک و سنگین و دام سنگین(تلیسه)
ادویه جات، شامل: زردچوبه
مواد طبیعی، شامل: چیپس چوب
گوشت، شامل: گوشت منجمد
حبوبات، شامل: لپه و ماش
محصولات آلایشی، شامل: مواد ژنی
مرکبات، شامل: لیمو ترش، پرتغال، گریپ فروت، نارنگی و سیب درختی
کنسرو، شامل: ماهی تن، کنسرو مرغ و کنسرو گوجه فرنگی(رب)
گروه صنعتی شامل 18 زیر گروه اصلی می باشد.
رنگ، شامل: رنگ
تجهیزات، شامل: تجهیزات پالایشگاهی
لوازم طبی، شامل: شکم بند، قوزبند، قوزک بند و کمربند
الکترود، شامل: الکترود گرافیتی
قطعات، شامل: قطعات یدکی و ابزارآلات
کلینکر، شامل: کلینکر
تیشو، شامل: تیشو(از الیاف شیشه)
لنت ترمز، شامل: لنت ترمز
ظروف پلی پروپیلن، شامل: ظروف پلی پروپیلن
MDF، شامل: MDF خام
اکسید آلومینیوم، شامل: اکسید آلومینیوم
پشم شیشه، شامل: پشم شیشه
تایر، شامل: تایر خودرو
کاغذ، شامل: کاغذ بسته بندی
کائولن، شامل: کائولن
گندله، شامل: گندله آهن نیمه پخته و نرمه گندله
گلوله استاتیتی، شامل: گلوله استاتیتی (سرامیک بال)
گلوله آلومینایی، شامل: گلوله آلومینایی
گروه اموال غیر منقول شامل چهار زیر گروه اصلی می باشد.
زمین، شامل: زمین مسکونی
تجاری، شامل: مغازه
اداری،تجاری،مسکونی، شامل: آپارتمان
مسکونی، شامل: آپارتمان
گروه ضایعات و مستعمل شامل سه زیر گروه اصلی می باشد.
فلزی، شامل: فولادی، لوله فولادی، فلزی (ترکیبی)، براده آلومینوم، براده چدن و برنج
ماشین، شامل: ماشین آلات مستعمل
غیرفلزی، شامل: تراورس چوبی، تراورس بتونی، بشکه خالی فلزی، روغن کارکرده، ضایعات کارتن، بشکه خالی پلاستیکی، تخته پالت، ضایعات باطری، ضایعات پلاستیکی و ضایعات گندله
گروه فلزی شامل هفت زیر گروه اصلی می باشد.
نقره، شامل: شمش نقره
روی، شامل: کنسانتره روی و شمش زاماک
فولاد، شامل: ورق (تخت)، ورق سازه ای، لوله و پروفیل، قراضه و تسمه فولادی
مس، شامل: شمش مس، پودر مس، لوله مسی و مس بلیستر
پلاتین، شامل: شمش پلاتین
منیزیم، شامل: شمش منیزیم
آلومینیوم، شامل: پروفیل آلومینیوم، فویل آلومینومی آلیاژی
برنج، شامل: ورق برنجی
گروه شیمیایی شامل 25 زیر گروه می باشد.
کربن، شامل: کربن فعال
روغن، شامل: روغن آنتراسن و روغن لاستیک
قیر، شامل: قیر زغال سنگی
خارج از گونه، شامل: خارج از گونه
اسید ترفتالیک، شامل: اسید ترفتالیک
اسید سیتریک، شامل: اسید سیتریک
سولفونیک اسید، شامل: سولفونیک اسید
دوده، شامل: دوده صنعتی
آنیلین، شامل: آنیلین
گوگرد، شامل: گوگرد کلوخه
متیل استات، شامل: متیل استات
آب، شامل: آب DM
انیدرید فتالیک، شامل: انیدرید فتالیک
نرمال پارافین، شامل: نرمال پارافین
سدیم تری پلی فسفات، شامل: سدیم تری پلی فسفات
کربوکسی متیل سلولز، شامل: کربوکسی متیل سلولز
بوتادین، شامل: بوتادین
بوتن، شامل: بوتن 1
نمک، شامل: نمک تصفیه شده
دی اکتیل فتالات، شامل: دی اکتیل فتالات (DOP)
متیل اتیل کتون، شامل: متیل اتیل کتون (MEK)
مونوکلرواستیک اسید (MCA )، شامل: مونوکلرواستیک اسید (MCA)
هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)، شامل: هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)
هیپوکلریت کلسیم، شامل: هیپوکلریت کلسیم
ضایعات، شامل: ضایعات مواد شیمیایی
گروه معدنی شامل 5 زیر گروه می باشد.
کنسانتره، شامل: کنسانتره سرب و کنسانتره فسفات
فرو آلیاژها، شامل: فروسیلیکو منگنز، فروسیلیسیم و فروکروم پر کربن
آهک، شامل: آهک پخته
ماسه، شامل: ماسه ریخته گری
سنگ، شامل: سنگ کوپ مرمریت
این گروه شامل 8 زیر گروه اصلی می باشد.
پلی استر،شامل: ارتوفتالیک
لوله و مخازن، شامل: لوله پلی اتیلن تک جداره سنگین و مخازن پلی اتیلن فوم دار
PVC، شامل: پروفیل PVC
پلی اتیلن، شامل: پلی اتیلن واکس
ضایعات، شامل: ضایعات پلی اتیلن سبک
خارج از گونه، شامل: خارج از گونه
کائوچوی طبیعی، شامل: کائوچوی طبیعی
الیاف، شامل: الیاف استیپل اکریلیک و الیاف استیپل پلی استر
گروه فرآورده های نفتی شامل سه زیر گروه اصلی می باشد.
نوار پوشش، شامل: نوار پوشش لوله
بیتومن انامل، شامل: بیتومن انامل
ماستیک قیری، شامل: ماستیک قیری
گرفتن کد معاملاتی از کارگزار عضو بورس کالا : برای معامله در بورس کالای ایران باید ابتدا به یک کارگزار مراجعه و «کد کالایی» حوزه مربوطه را دریافت کنید.
کارگزاری های معتبر عبارتند از: 1. کارگزاری آگاه 2. کارگزاری مفید 3.کارگزاری فارابی
ثبت سفارش نزد کارگزار: شما به عنوان مشتری فرم سفارش پر میکنید (نوع قرارداد، نماد، حجم، قیمت پیشنهادی). کارگزار معمولاً نیاز به سپرده اولیه (وجه تضمین) دارد.
ارسال سفارش به سامانه معاملاتی تالار: کارگزار سفارش را وارد سامانه تحت قوانین بورس میکند؛ سفارشها در حراج یا رینگ رقابتی با سایر سفارشها منطبق میشوند.
انطباق سفارش و انجام معامله (Price discovery): قیمت از طریق حراج یا الگوریتم بازار تعیین میشود؛ بورس گزارش معاملات و قیمتهای پایانی را منتشر مینماید.
تسویه و پایاپای: پس از معامله، اتاق پایاپای وارد عمل میشود: وجوه و اسناد در چارچوب زمانبندیهای مشخص تسویه میشوند و در صورت نیاز مابهالتفاوتها محاسبه میشود. اتاق پایاپای همچنین در صورت نکول، مکانیزمهایی برای جبران دارد.
تحویل فیزیکی یا صدور گواهی سپرده : بسته به نوع قرارداد:
در معاملات فیزیکی معمولاً فروشنده موظف است کالا را به انبار مورد تأیید بورس تحویل دهد و خریدار کالا را دریافت کند.
در مواردی که گواهی سپرده صادر میشود، بهجای جابجایی فیزیکی فوری، قبض انبار و گواهی سپرده مبنای مالکیت و معامله ثانویه قرار میگیرد.
بازارهای کالا جایی است که کالاهای ملموس و قراردادهای مبتنی بر آنها معامله میشوند. کالاها میتوانند راهی برای تنوعبخشی به داراییها، پوشش در برابر تورم و کسب سود باشند؛ اما معاملهگران در صورت انتخاب این مسیر باید تحمل ریسک بالایی داشته باشند. مانند سایر فرصتهای معاملهای با ریسک بالا و پاداش احتمالی زیاد، پیش از افزودن این داراییها به پرتفوی خود مطمئن شوید که استراتژیهای مربوط به معامله کالاها و مشتقات آنها را میدانید و بهخوبی درک کردهاید.
