تقریبا یک درصد از نوزادان در سراسر جهان با ناهنجاری های قلبی متولد می شوند و با توجه به نتایج تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، ناهنجاری قلبی را می توان از جمله نقص های شایع به هنگام تولد معرفی کرد. این یک مشکل جدی است که تعداد زیادی از نوزادان را درگیر خود کرده است، علم می تواند کمک بسیاری به کاهش این درصد کند. به منظور کاستن از درصد ابتلا به این مشکل و ایجاد یک سیر نزولی در پیشرفت آن بایستی علائم و آزمایش های قبل از بارداری جدی گرفته شوند و وضعیت مادر در دوران بارداری به طور مرتب چک شود تا در صورت بروز هر گونه مشکل، تشخیص سریع تر صورت پذیرد و اقدامات مناسبی به عمل آید.
اکو قلب جنین یکی از مهمترین آزمایش های دوران بارداری به منظور تشخیص و درمان بیماری های مادرزادی قلبی است. همان طور که اشاره شد، نارسایی های مادرزادی قلب یکی از دلایل اصلی مرگ و میر نوزادان به هنگام تولد است. قلب یکی از ارگان های پیچیده و بسیار مهم در بدن هر فرد است و به همین خاطر در هفته های اول بارداری، بسیار شایع است که در تشکیل آن مشکلاتی پیش آید و در نهایت ارتباط غیر عادی بین قسمت های چپ و راست قلب شکل می گیرد و در نهایت دریچه های قلب نیز دچار تغییر شکل می شوند.
در این مطلب قصد داریم با بررسی مسائلی همچون تعریف و نحوه انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین، موارد لزوم و تشخیص آن، بهترین زمان انجام تست وهمچنین بررسی محدودیت ها و خطرات انجام آن، به آشنایی بیشتر شما عزیزان به این تست کمک کنیم. لازم به ذکر است که نباید از تجویز این تست برای خود توسط پزشک، احساس نگرانی کنید، چرا که در اغلب موارد نتیجه این تست سلامت کارکرد قلب جنین می باشد.
اکو قلب جنین چیست؟
اکو قلب جنین یا همان اکوکاردیوگرافی جنین یک آزمایش تصویری فرا صوتی و غیر تهاجمی مانند سونوگرافی است که توسط پزشک متخصص قلب اطفال صورت می گیرد. در این آزمایش در واقع وضعیت قلبی جنین توسط پزشک مورد ارزیابی قرار می گیرد. انجام این تست معمولا در سه ماهه دوم بارداری صورت می گیرد و در صورتی که پزشک تشخیص دهد، می تواند در مراحل بعدی نیز انجام پذیرد. در انجام این آزمایش از امواج صوتی در محدوده فرا صوت استفاده می شود که در نهایت این امواج می توانند یک اکو کاردیو گرام یا یک تصویر از وضعیت قلب ایجاد کنند.
مرکز قلب امید ( omidecho.com ) یکی از پیشرفته ترین و به روزترین مراکز قلب کودک و جنین در سراسر کشور است. انجام اکو قلب جنین در این مرکز توسط پزشکان فوق تخصص قلب کودکان انجام شده و علاوه از انجام اکو قلب از نظرات و تشخیص پزشکان مرکز نیز بهرهمند خواهید شد.
نحوه انجام اکو قلب جنین
انجام این تست نیازی به آمادگی خاصی ندارد و انجام آن حدود 30 دقیقه و نهایتا دو ساعت زمان می برد. در انجام آن نیازی به پر بودن مثانه نمی باشد. نحوه انجام این آزمایش، استفاده از امواج صوتی برای ایجاد یک تصویر از قلب جنین است که می تواند مشکلات و ناهنجاری های قلب جنین را بررسی کند و هر نوع اختلال از جمله تغییر ریتم قلب را ارزیابی می کند.
انجام این آزمایش بین سی دقیقه تا یکساعت زمان می برد و با قرار دادن دستگاه بر روی شکم انجام می شود. پس از آن که اسکن به اتمام رسید، نتیجه آن توسط متخصص برای شما شرح داده می شود. از جمله مواردی که در آزمایش اکو قلب جنین مورد بررسی قرار می گیرد ، جریان خونی سرخرگ ها و سیاهرگ ها است که با بررسی آن می توان به مشکلاتی همچون وجود حفره در قلب، باز و بسته شدن ناقص دریچه های قلبی و تنگ شدن سرخرگ ها پی برد.
با این حال در اغلب موارد انجام تست اکوکاردیوگرافی جنین، سلامت قلب جنین را تایید می نماید. وجود حفره های کوچک نگران کننده نمی باشد و عموماً به طور خود به خودی بهبود می یابد و نیازی به درمان های خاصی ندارد.
بیماری های قابل تشخیص در اکوکاردیوگرافی قلب جنین
از جمله مواردی که در آزمایش اکو کاردیو گرافی قلب جنین مورد بررسی قرار میگیرند، بررسی اندازه غیر عادی قلب و بررسی ارتباط غیر عادی بین بطن چپ و راست است. بعد از بررسی موارد ذکر شده پزشک فوق تخصص قلب کودکان اقدامات بعدی لازم به شما اعلام میشود. لازم به ذکر است که اکثر بیماری های مرتبط با سوراخ قلب کودکان پس از تولد و در دوران نوزادی مشخص میشوند. برای اطلاعات بیشتر در مورد بیماری های مادرزادی قلب مانند بیماری سوراخ بین دهلیزی ASD، بیماری نقص دیواره بین بطنی VSD و بیماری مجرای شریانی باز PDA میتوانید به سایت omidecho.com مراجعه نمایید.
اکوی قلب جنین برای چه کسانی لازم است ؟
انجام تست اکوکاردیوگرافی قلب جنین معمولا در افرادی که دارای زمینه های ارثی نارسایی و مشکلات قلبی می باشند و حتی افرادی که سابقه ناهنجاری های غیر قلبی را نیز در نزدیکان خود دارند، انجام می گیرد. همچنین مادرانی که به بیماری های متابولیکی از جمله دیابت، فنیل کتونوری و یا لوپوس مبتلا می باشند، نیازمند انجام این تست در دوران بارداری هستند. از موارد دیگری که در صورت مشاهده، پزشک انجام تست اکو قلب جنین را تجویز می کند، می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- مشاهده ضربان غیر عادی قلب جنین در آزمایش ها
- مشاهده ناهنجاری های ژنتیکی همچون عقب ماندگی ذهنی و یا سایر ناهنجاری های مغزی و یا کلیوی
- در صورت مصرف الکل یا مواد مخدر توسط مادر در دوران بارداری
- در صورت بارداری با استفاده از روش های لقاح مصنوعی و آمینو سنتز غیر عادی که می تواند احتمال ابتلا به ناهنجاری های قلبی را افزایش دهد.
- در صورت بالا بودن عدد NT در غربال گری سه ماهه اول
- مادران با سابقه مصرف دارو های اعصاب همچون لیتیوم وداروهای پوستی همچون داروهای مخصوص اکنه
- در صورت تشخیص بارداری دو قلویی و شک به سندروم انتقال خون دو قولوها
- سابقه فشار خون بالا در خانواده و نزدیکان
علاوه بر مواردی که ذکر شد، ممکن است به دلایل دیگری نیز، پزشک متخصص انجام تست اکوی قلب جنین را تجویز کند و تنها با مراجعه حضوری و بررسی های مرتب و به موقع می توان از خطرات موجود جلوگیری کرد.
خطرات آزمایش اکوی قلب جنین
تست اکوکاردیوگرافی قلب جنین یک روش کاملا ایمن و بی خطر است و تنها با استفاده از امواج فراصوتی انجام می گیرد. این تست هیچ خطری را برای جنین به دنبال نخواهد داشت و مشابه یک سونوگرافی ساده می باشد. با این حال انجام این آزمایش نیز محدودیت های خود را دارد و استفاده عادی از آن برای تمامی مادران توصیه نمی شود. لازم به ذکر مجدد است که انجام این آزمایش هیچ عارضه احتمالی برای مادر و جنین به همراه نخواهد داشت.
محدودیت های اکو کاردیو گرافی قلب جنین
این آزمایش در واقع توانایی ارزیابی تمامی ناهنجاری های قلبی را ندارد و نمی تواند ناهنجاری های خفیف در دریچه ها را تشخیص دهد. همچنین امکان دارد نتایجی غیر قطعی را ایجاد کند و شما نیازمند تکرار تست و یا انجام آزمایش های دیگر می باشید.
بهترین زمان برای انجام اکو کاردیو گرافی قلب جنین
مناسب ترین زمان برای انجام این آزمایش، از 18 هفتگی تا 24 هفتگی در دوران بارداری است. توجه داشته باشید که در صورت بروز مشکل و تصمیم به سقط قانونی جنین، بهتر است قبل از 19 هفتگی مراجعه صورت پذیرد. چرا که پس از این مدت، سقط جنین بر اساس قوانین کشور ما غیر مجاز است.
لازم به ذکر است که در حال حاضر و با پیشرفت های وسیع علم، خوشبختانه بسیاری از نارسایی های قلبی قابل درمان می باشند. با این حال ممکن است در برخی موارد نارسایی های پیچیده قلبی وجود داشته باشد که در مراحل ابتدایی حاملگی و با اجازه پزشک قانونی، سقط جنین صورت می گیرد.
انواع اکو کاردیو گرافی قلب جنین
انجام این تست می تواند به صورت های زیر ممکن باشد :
اکو کاردیو گرافی ابدومینال یا شکمی ؛ این روش از طریق قرار دادن دستگاه بر روی شکم مادر انجام می شود.
اکو کاردیو گرافی واژینال ؛ انجام اکو کاردیو گرافی از طریق واژن صورت می گیرد.
اکو کاردیو گرافی دو بعدی ؛ این روش به منظور بررسی ساختار و عملکرد قلب جنین مورد استفاده قرار می گیرد که با ایجاد تصاویری مخروطی شکل از قلب، امکان بررسی ساختار قلب را برای پزشک فراهم می کند.
اکوکاردیو گرافی داپلر ؛ این روش نیز به منظور اندازه گیری جریان خون دریچه های قلب جنین انجام می شود. در واقع میزان پمپاژ خون با هر ضربان، نشان دهنده عملکرد قلب است. با استفاده از اکو، جریان خون غیر طبیعی نیز مشخص می شود.
کالر داپلر نوع پیشرفته تر اکو کاردیو گرافی قلب جنین است که می تواند جهت جریان خون جنین را نشان دهد.
بهترین مرکز برای انجام اکو قلب جنین در تهران
انجام این تست یک روش برای پیشگیری و کاهش درصد ناهنجاری های قلبی است. در صورتی که جنینی دچار مشکلات و ناهنجاری های قلبی باشد، بهتر است تشخیص سریع تر صورت گیرد، در بسیاری از موارد می توان این مشکلات را در دوران جنینی و پیش از تولد نوزاد رفع کرد. برای تشخیص و درمان دقیق عارضه های قلبی مادرزادی مراجعه به مرکز قلب جنین و کودک امید به شما پیشنهاد میشود. مرکز قلب امید (omidecho) توسط آقای دکتر حسن زمانی، آقای دکتر احمد وصال و آقای دکتر محمدرضا خلیلیان که همگی پزشکان فوق تخصص قلب اطفال هستند تاسیس شده است. البته در برخی موارد نیز ممکن است بعد از زایمان نیاز به انجام یکسری اقدامات به منظور رفع مشکل باشد. بنابراین توصیه می شود نوزاد خود را در یک بیمارستان تخصصی مجهز به بخش مراقبت های ویژه نوزادان به دنیا آورید.
