کالیگرافی چیست؟
کالیگرافی هنری است که به نوع خاصی از نوشتن اشاره دارد که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند و در واقع نوعی کمپوزسیون خط ( ترکیب بندی) است. ابزار لازم برای نگارش نوعی قلم خاص است که جوهر را درخود نگه می دارد و کالیگرافیست به هر صورت که می خواهد آن را بر روی کاغذ پخش و طرح مورد نظر را اجرا میکند. کالیگرافی همچنین به نقاشی خط و سایه زدن نیز شناخته می شود ،که معمولا در کالیگرافی فارسی از فونت های قدیمی و اصیل ایرانی مانند نستعلیق و ثلث استفاده می شود زیرا این فونت ها اگرسایه به آنها اضافه شود بسیار زیبا می شوند. البته نقاشی خط قابل اجرا برروی هر فونتی می باشد. در کل اگر بخواهیم تعریف ساده ای برای این هنر بیان کنیم می توان گفت کالیگرافی همان خوشنویسی در کشور خودمان است.
تعریف دیگری که می توان برای این هنر بیان کرد این است که کالیگرافی اصطلاحی غربی ست که در توصیف هنر خوشنویسی به کار می رود که خط نقاشی گونه ای متفاوت از آن است و همچنین تایپوگرافی هم مجزا از کالیگرافی شناخته می شود.
تاریخچه کالیگرافی
واژه ی کالیگرافی (Calligraphy) که ریشه یونانی دارد به معنای هنر زیبانویسی بوده و از دو بخش کالوس (kallos) به معنای زیبا و گرافاین (graphein) به مفهوم نوشتن برگرفته شده است. دانش درست نویسی شکل کلمات را با کالیگرافی معرفی میکنند.
قدمت کالیگرافی به بیشتر از ۳ هزار سال قبل مربوط میشود و اولین کالیگرافی جهان به اعتقاد بسیاری از کارشناسان متعلق به چینی ها میباشد. به اعتقاد برخی دیگر از کارشناسان رومی ها این سبک نوشتاری را اختراع کرده اند. با وجود این اختلاف نظرها، همه افراد بر سر این موضوع اتفاق نظر دارند کالیگرافی در اواسط قرن پانزدهم و پس از اینکه صنعت چاپ به اروپا وارد شد، مورد استفاده قرار گرفت.
در حقیقت از همان ابتدا، تفاوت هایی در بین دست نوشته های معمولی و سبک های نوشتاری خاص مانند تایپوگرافی و کالیگرافی ایجاد شد. در ایران نیز از قبل از دوران صفویه پدیده نقاشی شکل گرفت ولی کالیگرافی از دوران میرزا غلامرضا امیرخانیِ خوشنویس و با آموزش خط نستعلیق به دانش آموزان ایجاد شد.
انواع کالیگرافی
هنر خوشنویسی مدرن یا همان کالیگرافی در دو بخش مدرن و سنتی تعریف می گردد. با گذشت زمان، کالیگرافی عربی از شکل کلاسیک به مدرن تغییر پیدا کرد که این نه تنها یک تغییر موفقیت آمیز است، بلکه یک موفقیت در هنر خوشنویس جهان نیز به شمار می رود. در ادامه با هر کدام از آن ها آشنا می شوید:
کالیگرافی مدرن
بخش مدرن نقطه مقابل کالیکرافی سنتی می باشد.کالیگرافی سنتی دارای پیشینه چند صد ساله می باشد که برای اجرای آن بیشتر از قلم و مرکب استفاده می شده است و دارای اصول و قوانین خاص خود می باشد، اما کالیگرافی مدرن مقید به اصول سنتی نمی باشد یعنی اگر شما طرفدار کالیکرافی مدرن هستید می توانید در خوشنویسی اصول سنتی را نادیده بگیرید ، مثلا نیاز به اجرای حرکات پیچیده و فراز و فرودهای تند و دقیق در نوشتن حروف نمی باشد. همچنین برای اجرای نقاشی خط مدرن نیاز به استعداد خاصی نیست و تنها کافیست یک خودکار در دست بگیرید و سبک خود را برروی کاغذ پیاده کنید. در صورتی که در گذشته عنوان می شده است که همه توانایی یادگیری کالیگرافی را ندارند و باید استعداد خاصی وجود داشته باشد.
کالیگرافی کلاسیک
ایننوع کالیگرافی با دست خط غیرکلاسیک و تایپوگرافی متفاوت بوده ولی در برگیرنده هر دوی آنها میتواند باشد.
فرق کالیگرافی و تایپو گرافی
در برخی آثار تایپوگرافی از تکنیک ها و یا ابزار کالیگرافی استفاده می شود.اما کالیگرافی نوعی نقاشی است که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند و در واقع نوعی کمپوزسیون خط است.در کالیگرافی، هنرمند اشکالی بوجود می آورد که زیباست.
سبک های کالیگرافی
کالیگرافی دارای انواع گوناگونی است. هر یک از سبک های نوشتاری مورد استفاده در کالیگرافی، به نقطه ی خاصی از دنیا تعلق دارند. در ادامه چند مورد از مشهورترین سبک های کالیگرافی را برایتان معرفی خواهیم کرد:
- خوش نویسی غربی: در خوش نویسی یا کالیگرافی به سبک غربی، معمولا از قلم شیب برای نوشتن کلمات استفاده می شود. سری قلم شیب بسته به نوع خط انتخابی متفاوت است. خط کارولینگین (Carolingian)، خط انگلیسی، خط ایتالیک (Italic) و خط رومی (Roman) از انواع خطوط مورداستفاده در این سبک از خوش نویسی هستند.
- خوش نویسی اسلامی (عربی): خوش نویسی اسلامی که با نام خوش نویسی عربی نیز شناخته می شود، متفاوت ترین نوع کالیگرافی است. این سبک از کالیگرافی که با هنر اسلامی منطبق است، نوعی حالت معنوی در کلمات ایجاد می کنند. مسلمانان از این کالیگرافی برای نوشتن قرآن کمک گرفته اند. از معروف ترین خطوط این سبک می توان به خط کوفی و خط نسخ اشاره کرد.
- خوش نویسی شرقی: ابزار خوش نویسی به سبک شرقی، به «چهار گنجینه ی یادگیری» معروف هستند. این چهار گنجینه عبارتنداز قلم مو، جوهر، کاغذ و جوهردان. تنوع خطوط در کالیگرافی شرقی به نوع و اندازه ی قلم مو بستگی دارد.
- خط کایشو (Kaishu) یکی از خطوط سنتی مورد استفاده در این سبک است که در عین سادگی و خوانایی، زیبایی بسیار چشم گیری دارد. کالیگرافی شرقی، تاکید بسیاری بر ظاهر حروف دارد و به نظر می رسد که همین موضوع به نوشته های شرقی جان بخشیده است.
کاربرد کالیگرافی
استفاده از کالیگرافی در زندگی روزمره، باعث می شود ارزش کارتان افزایش پیدا کند و از سوی اطرافیان بیشتر مورد توجه قرار گیرد. خوش نویسی شما را حرفه ای تر نشان خواهد داد و احترام بیشتری را به سوی تان روانه خواهد کرد.
این روزها تقریبا می توان در هر نقطه ای از شهر اثری از کالیگرافی مشاهده کرد. کلاس های خوش نویسی جزو کلاس هایی هستند که همیشه مورداستقبال قرار می گیرند. اما برای اینکه بیشتر با کاربرد کالیگرافی در دنیای امروز آشنا شوید موارد زیر را مطالعه کنید:
- بیان هرچه بهتر خود: هیچ چیزی به اندازه ی استفاده از خط خوب نمی تواند روی سایرین تاثیر بگذارد. هنگامی که از کالیگرافی در کارهای گوناگونی همچون نوشتن رزومه ی کاری یا سایر مواردی که در آن نیاز به ابراز خودتان دارید، استفاده می کنید، توجه بیشتری دریافت می کنید.خط خوب شما این پیغام را به اطرافیان تان ارسال می کند که شما فردی منظم و قابل اعتماد هستید. بنابراین احتمال اینکه به واسطه ی استفاده از کالیگرافی شغل رویاهایتان را به دست آورید بسیار بالاست.
- کسب درآمد: یکی از ویژگی های جالب کالیگرافی این است که شما می توانید استعداد خود را در این زمینه تبدیل به پول کنید. کسب وکارهای بسیاری هستند که به هنر شما نیاز دارند و از آن برای انجام طراحی های مرتبط با کسب وکارشان کمک می گیرند. از سوی دیگر، بسیاری از افراد نیز تمایل دارند این هنر را یاد بگیرند؛ پس به یک معلم خطاطی مجرب نیاز دارند.
- متمایزسازی کسب وکار: همانطور که در بخش قبل به آن اشاره کردیم بسیاری از کسب وکارها به کالیگرافی نیاز دارند. کالیگرافی به کسب وکارها کمک می کند که در بین رقبای خود متمایز شوند. بسیاری از کسب وکارها برای طراحی لوگو، کارت های هدیه و خوش آمدگویی و حتی دکوراسیون فروشگاه شان از کالیگرافی استفاده می کنند.
- ایجاد حس خاص بودن در افراد: ما در عصر ارتباطات زندگی می کنیم و داشتن روابط اجتماعی حرف اول را می زند. هنگامی برای نوشتن مطلبی هر چند کوچک وقت صرف می کنیم و آن را با حروف زیبا می آراییم، این پیام را به مخاطب خود منتق می کنیم که فردی ارزشمند و خاص است. حتی خارج از فضای مجازی، نوشتن نامه ای که با خط خوش نوشته شده باشد، باعث می شود تا مخاطبین ما خود را متمایز از سایرین در نظر بگیرند.
- برقراری تعادل روحی: این روزها در بیشتر کشورهای دنیا، نوعی گرایش فکری نسبت به کار ایجاد شده است که باعث می شود بیشتر افراد تمامی وقت و انرژی خود را به کار کردن اختصاص دهند.افرادی که دارای چنین طرز فکری هستند، مدام به دنبال دریافت سهم بیشتری از زندگی هستند و نمی توانند به خودشان استراحت دهند. بسیاری از روان شناسان برای متعادل سازی سبک زندگی این افراد، تمرین کالیگرافی را پیشنهاد می دهند. کالیگرافی با ایجاد حس آرامش و تمرکز باعث پرت شدن حواس افراد از افکار استرس زا می شود.
کالیگرافی در برندسازی
این روز ها کسب وکارهای بیشتری به استفاده از کالیگرافی در هویت برند خود روی آورده اند. کلیگرافی ورای زیبایی این پیام را به مصرف کنندگان منتقل می کند که کسب وکار شما تمایل دارد وقت و انرژی بیشتری برای مشتریانش صرف کند.
با وجود اینکه طراحی کالیگرافی لوگوی برند یا کارت ویزیت کسب وکار، وقت زیادی از شما می گیرد، اما خطوط خلق شده توسط انسان آن هم در دنیای ماشینی امروز ارزش زیادی برای مشتریان تان خلق خواهد کرد.
گاهی استفاده از کالیگرافی در طراحی لوگو، بهتر از هر طرح و نقش دیگری هدف و پیام برند را منتقل می کند. برای مثال برای کسب وکاری با سبک کلاسیک، چه چیزی بهتر از خوش نویسی نام برند به خط کلاسیک، حس و حال فضای این کسب وکار راه به مخاطب منقل خواهد کرد؟
استفاده از کالیگرافی برای کسب وکارهایی که به فروش محصولات دست ساز مشغولند، ایده ای فوق العاده است. وجود دست خط زیبای صاحب کسب وکار روی محصولات، ماهیت دست ساز بودن آن ها را چندین برابر به مخاطبین نشان خواهد داد.
انواع خط در خوشنویسی کدامند؟
