پرورش گل نسترن
نحوه مراقبت و نگهداری گل نسترن در منزل
گل نسترن گیاه حساسی نیست و در صورت وجود نور کافی در منزل، به راحتی می توان آن را در محیط آپارتمان و درگلدان یا باغچه بالکن پرورش داد. شرایط محیطی مورد نیاز برای پرورش گل نسترن و نگهداری از آن به شرح زیر است:
خاک
نسترن ها به نوع خاک چندان حساس نیستند و در بیشتر انواع خاک رشد می کنند. با این وجود بهترین خاک برای کاشت و پرورش گل نسترن در گلدان، خاک رسی سیلتی با زهکش مناسب و مواد غذایی کافی است. خاک های آهکی و خاک شنی تنها انواعی از خاک هستند که نسترن به هیچ عنوان در آن ها قادر به رشد نیست.
نور
نسترن نیز مانند گل رز به شدت نورپسند است و بهترین رشد را در محیط های آفتابگیر و مناطق نیمه سایه جنگلی دارد. در محیط منزل بهترین مکان برای قرار دادن گلدان نسترن در برابر پنجره های آفتابگیر و جنوبی آپارتمان است. توجه داشته باشید گل نسترن در محیط سایه به خوبی رشد نمی کند، بنابراین از پرورش گل نسترن در محیط های با نور کم خودداری کنید.
آبیاری
گل نسترن نیاز به آبیاری متوسط دارد و بهترین زمان برای آبیاری این گیاه هنگامی است که خاک سطحی خشک شده باشد (لازم است در فاصله بین دو آبیاری خاک خشک شود). توصیه می شود آبیاری را صبح زود و به صورت عمیق برای گیاه انجام دهید و دقت کنید که خاک گلدان به خوبی زهکش شده باشد.
دما
نسترن ها که در حقیقت همان رز های وحشی هستند، شرایط سخت و نامساعد محیط را به خوبی تحمل می کنند. گل نسترن قادر به تحمل آب و هوای سرد با درجه حرارت تا ۱۰- درجه سانتی گراد است و همچنین می تواند باد های قوی را تحمل کند. با این وجود مناسب ترین دما برای پرورش گل نسترن در منزل دمای بین ۲۰ تا ۲۴ درجه سانتیگراد است.
کوددهی
اضافه کردن کود حیوانی پوسیده دوبار در سال (اوایل بهار و اوایل پاییز)، به رشد بهتر گیاه کمک می کند. همچنین اضافه کردن انواع کود ازته و فسفاته موجود در بازار و کودهاى داراى آهن، نیز به پرورش گل نسترن و رشد و گلدهى بیشتر آن کمک میکند.
هرس
گل نسترن بر خلاف رز، به هرس چندانى احتیاج ندارد. با این حال برای رشد بهتر گیاه توصیه می کنیم در فصول گرم پاجوش ها را حذف کنید و اگر شاخ و برگ های اضافی گیاه زیاد است، در اواخر زمستان قبل از بیدار شدن گیاه از خواب زمستانه هرس را انجام دهید. بهترین زمان هرس گل نسترن در اواخر زمستان و پس از ریزش برگ هاست و لازم است شاخه های ضعیف، درهم رفته و مزاحم و نیز بیمار و شکسته شده، هرس شوند.
نحوه کاشت و روش تکثیر گل نسترن
اصولا در باغبانی از گل نسترن به عنوان پایه برای پیوند با گونه های دیگر رز استفاده می شود و از این طریق به راحتی می توان انواع گل رز را پرورش داد. گیاه نسترن از طریق کاشت بذر، خوابانیدن و قلمه زدن تکثیر می شود که در ادامه به طور مختصر شرح داده شده است:
۱. تکثیر و کاشت نسترن از طریق بذر
یکی از روش های تکثیر گل نسترن، کاشت از طریق بذر است. بذر نسترن حدود دو سال بعد از کاشت جوانه می زند و برای سبز شدن نیاز به گذراندن یک دوره گرما پس از یک دوره سرما دارد.
خراش دهی بذر به افزایش سرعت جوانه زنی بذر کمک می کند. همچنین قرار دادن بذر ها به مدت ۲ تا ۳ هفته در مخلوط پیت با دمای ۲۷ تا ۳۲ درجه سانتیگراد و سپس قرار دادن بذر به مدت ۴ ماه در دمای ۳ درجه سانتیگراد نیز به جوانه زدن سریع تر بذر نسترن کمک می کند.
برای کاشت بذر در اواخر فصل زمستان بذر های این گیاه را به مدت ۲۴ ساعت در آب ولرم خیس کنید، سپس بذر ها را در سینی نشا یا گلدان، در بستری حاوی ماسه و به عمق ۱ تا ۳ سانتیمتر بکارید و آبیاری کنید، طوری که سطح خاک مرطوب شود، هر روز گیاه را با آبپاش آبیاری کنید تا رطوبت خاک حفظ شود، بعد از گذشت مدتی گیاه جوانه می زند و شروع به رشد می کند. زمانی که گیاه به حد معینی از رشد رسید آن را به گلدان اصلی منتقل کنید.
۲. تکثیر و کاشت نسترن از طریق قلمه
ساده ترین روش تکثیر گل نسترن، قلمه زدن گیاه است. مراحل قلمه زدن گل نسترن به شرح زیر است:
قلمه نسترن را بهتر است از ساقه های یک ساله که گل داده اند، تهیه کنید و اغلب از ساقه های چوبی در فصل پاییز و از ساقه های علفی و نرم در فصل بهار برای گرفتن قلمه استفاده می شود.
طول قلمه بین ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر و ضخامت آن به اندازه یک مداد (حدود یک سانتیمتر) مناسب است. دقت کنید اگر برش خیلی نزدیک به گره بالایی ساقه صورت گیرد، ممکن است برای جوانه زنی مضر باشد و اگر قلمه ها بیش از معمول بلند باشند، ممکن است قسمتی از ساقه از بین برود.
پس از انتخاب شاخه مورد نظر، آن قسمت از شاخه که دارای برگ های هفت برگچه ای هستند (قسمت زیرین شاخه) را حذف و قسمت وسط شاخه که دارای برگ های پنج برگچه ای هستند را برای قلمه زنی انتخاب کنید.
ساقه را به صورت اوریب برش بزنید و یا اینکه حتما زخمی بر روی گیاه ایجاد کنید تا زمینه لازم برای ریشه زایی فراهم شود.
یک برگ پنج برگچه ای با جوانه سالم و متورم را به عنوان قسمت اصلی قلمه انتخاب و در صورت نیاز یک یا حداکثر سه برگچه آنرا به منظور کاهش عمل تعریق با قیچی ببرید.
قلمه را درون یک کیسه قرار داده و کمی آب داخل آن بریزید و تکان دهید تا گیاه در مدتی که از خاک دور است، آسیب ندیده و خشک نشود.
برای ریشه زایی بهتر و سریع تر می توانید قسمت برش خورده قلمه ها را داخل هورمون ریشه زایی قرار دهید.
قلمه ها را تا عمق ۵ سانتیمتر داخل بستر کاشت مناسب (ماسه) بکارید. توصیه می کنیم قلمه ها را به نحوی در خاک بگذارید که برگ ها از خاک دور باشند.
قلمه ها را به محیطی گرم و مرطوب انتقال دهید. برای ایجاد شرایط گلخانه ای می توانید روی گلدان را با پلاستیک شفاف بپوشانید و تا زمان ریشه دار شدن همواره بستر کاشت را مرطوب و نه خیس نگه دارید.
قلمه نسترن به ۷ تا ۸ هفته زمان نیاز دارد تا ریشه زایی زا تکمیل کند. بعد از آن (در حدود ۳ تا ۴ ماه بعد) می توانید گل را به گلدان اصلی انتقال دهید. در زمان انتقال مراقب باشید تا ریشه های گیاه آسیب نبیند.
امروزه مراکز فروش گل و گیاه انواع نسترن را داخل گلدان های پلاستیکى تولید کرده و براى کاشت مجدد و یا انتقال به گلدان بزرگتر آماده مى کنند و شما به راحتی می توانید قلمه آن را تهیه و در منزل نگهداری کنید.
۳. تکثیر و کاشت نسترن از طریق خوابانیدن
زمانی که فصل قلمه زدن نسترن نباشد، باغبان ها برای تکثیر؛ از روش خواباندن شاخه استفاده می کنند، چون شاخه های نسترن وحشی خیلی بلند و قوی است، برای این کار به خوبی می توان از آن استفاده کرد.
بهترین زمان برای تکثیر به این روش اواخر زمستان و اوایل فصل بهار است، برای شروع شاخه سالم و آبداری را از گل نسترنی که گل دهی خوبی انجام داده انتخاب کنید و آن را درون گلدان کوچک بخوابانید. در این روش نوک شاخه بیرون از خاک قرار می گیرد. اگر قسمتی از شاخه که در زیر زمین قرار دارد زخمی شود، ریشه دهی آسانتر خواهد بود. قسمتی از شاخه که بیرون از خاک است تولید شاخه و قسمتی از شاخه که در زیر زمین است، تولید ریشه خواهد کرد. اجازه دهید تا ریشه دار شود و بتواند به عنوان گیاه مستقل به زندگی ادمه دهد سپس رابطه آن را با گیاه مادر قطع کنید.
بهترین زمان کاشت نسترن
بهترین زمان برای کاشت و قلمه زدن نسترن اواخر فصل بهار تا اوایل فصل تابستان به عنوان قلمه سبز یا نرم و در اواخر فصل گلدهی با سرد شدن هوا و ریزش برگ ها (اواخر پاییز) به صورت قلمه سخت یا چوبی است و بهترین زمان کاشت بذر نسترن اواسط شهریور است. نسترن در فصل بهار به گل می رود و گل ها تا اواسط پاییز روی گل قرار دارند.
بیماری ها و آفات نسترن
نسترن هم مانند سایر گیاهان می تواند مورد هجوم آفات و بیماری ها واقع شود. عموما آفات در بهار و بیماری ها در تابستان و پاییز شیوع می یابند. البته لازم به ذکر است قوی و سالم بودن گیاه و نگهداری خوب از آن می تواند تا حد زیادی از خطر حمله آفات و بیماری ها بکاهد ولی مصونیت صد در صد ایجاد نمی کند. مهمترین آفات و بیماری های نسترن عبارت اند از:
بیماری سفیدک
سفیدک جزو شایع ترین بیماری های گیاهان تیره گل رز و نسترن است. ظاهر آن همانند پودری خاکستری یا سفید رنگ است که ساقه ها و جوانه ها را می پوشاند. برگ های جوان در این بیماری حالت پیچیدگی پیدا کرده، به مرور خشک شده و می ریزند و جوانه های گل قبل از شکفتن چروکیده می شوند. زمان شیوع بیماری سفیدک، اغلب تابستان و اوایل پاییز است. شرایطی مانند آب و هوای مرطوب، تراکم بیش از حد گیاهان، کمبود نور خورشید، عدم تهویه به دلیل تراکم بیش از حد شاخساره ها، کمبود آب و خشکی ریشه ها، کمبود تغذیه و اختلاف دمای زیاد هوا در شب و روز (روز های بسیار گرم و شب های سرد)، این بیماری را تشدید می کند.
شته
شته ها یکی از مهمترین مشکلات گل های خانواده رز ازجمله گل نسترن هستند. شته ها با کمک اجزای دهانی سوراخ کننده – مکنده خود از شیره گیاه تغذیه می کنند و باعث از بین رفتن گل در مدت زمان کوتاهی می شوند. شته ها بر روی قسمت انتهایی برگ های جوان و غنچه های گل در حال رشد و توسعه و همچنین پشت برگ های گیاه جمع می شوند و بر اثر تغذیه آنان برگ ها به سمت پایین جمع و غنچه های گل بدشکل می شوند و حتی ممکن است غنچه ها قبل از شکوفا شدن، سقط شوند و از بین بروند. به کارگیری حشره کش های تماسی یا سیستمیک می تواند به کنترل این بیماری کمک کند.
کنه تار عنکبوتی
در هجوم کنه به گل های نسترن، اولین نشانه قهوه ای شدن و پیچیده شدن برگ ها به یکدیگر است. وجود استرس خشکی، گل نسترن را در برابر هجوم این آفت حساس تر می کند. برگ ها و شاخه های خزان کرده به همراه علف های هرز می توانند به عنوان میزبان این آفت عمل کنند و بنابراین به شکل مرتب باید جمع آوری و از بین برده شوند.
نسترن معطر و رونده گلی بسیار زیبا و با عطری بسیار دل انگیز است که توصیه می کنیم حتما در خانه تان این گل زیبا را داشته باشید. همچنین میوه نسترن خواص درمانی فراوانی دارد و با جمع آوری میوه های آن می توانید از خواص درمانی بی نظیر آن نیز بهره مند شوید.