تفاوت ROM و RAM‌ چیست؟

دو واژه RAM و ROM را بسیار شنیده ایم، اما برای بسیاری از ما این ابهام وجود دارد که هر یک از حافظه ها چه هستند؟ یا تفاوت RAM و ROM چیست؟ به طور کلی می تواند گفت RAM که مخفف random-access memory یک حافظه خواندنی و نوشتنی است که به طور همزمان می تواند اطلاعات را ذخیره و فراخوانی کند. در مقابل ROM یا Read-only memory یک حافظه فقط خواندنی است که اطلاعات مورد نیاز برای راه اندازی سیستم روی آن ذخیره می شود. اگر کاربرد و تفاوت ROM و RAM برای شما هم جذاب است، با ما همراه باشید در این مطلب به تفاوت ها و کاربردهای این دو نوع حافظه می پردازیم.

RAM چیست؟

هر رایانه دارای چند نوع فضای ذخیره سازی است که داده ها و کد های در حال اجرا را ذخیره می کنند. یک حافظه رم که یک حافظه با دسترسی تصادفی است، امکان خواندن و نوشتن اطلاعات به صورت همزمان را دارد. RAM یک حافظه موقت است، به این معنا که با قطع برق، اطلاعات روی آن از بین می رود. البته امروزه برخی از تولید کنندگان مشغول توسعه رم های دائمی هستند تا بتوانند اطلاعات را حفظ کنند.

در حال حاضر دو نوع RAM وجود دارد که در دنیا به طور گسترده ای به کار می روند، SRAM که مخفف (static RAM) و DRAM که مخفف (dynamic RAM) است. تولید SRAM ها هزینه بسیاری دارد، این رم ها با استفاده از یک سلول حافظه ترانزیستور قادر هستند اطلاعات بیشتری را ذخیره کنند. به علاوه این رم ها سرعت بیشتر و مصرف انرژی کمتری دارند. بنابراین در تولیدات مدرن رایانه ها به عنوان حافظه cache (حافظه نهان پردازنده) به کار می روند.

در مقابل DRAM با استفاده از یک جفت ترانزیستور و خازن مقدار کم تری از داده ها را می تواند ذخیره کند. از آنجا که تولید آن ارزانتر است، از آن ها به طور گسترده در رایانه ها استفاده می شود. هم SRAM و هم DRAM از نظر ماهیتی حافظه های موقت به شمار می آیند و در صورت قطع برق اطلاعات خود را از دست می دهند. این رم ها به صورت ویژه، مسئول تامین حافظه اصلی در سیستم هستند.

ROM چیست؟

حافظه های ROM به راحتی قابل اصلاح نیستند، بنابراین آن ها برای ذخیره داده هایی که برای مدت طولانی نیاز به اصلاح ندارند، مناسب هستند. اخیرا یک نسخه جدید از ROM وارد بازار شده که حاوی یک حافظه فقط خواندنی و قابل برنامه ریزی نیز است. این نوع حافظه EPROM نام دارد، این نام مخفف عبارت Erasable programmable read-only memory است. اگرچه این نوع حافظه را می توان مجددا برنامه ریزی کرد، اما این فرآیند زمانبر است.

هنگامی که یک رایانه روشن می شود، برای راه اندازی یا به اصطلاح بوت شدن به مقداری حافظه نیاز دارد. این حافظه ROM است. به بیان دیگر در رایانه ها برنامه های مورد نیاز پردازنده برای راه اندازی سیستم در ROM ذخیر می شود. ROM برنامه ریزی شده به صورت فیزیکی داده های مورد نیاز برای ذخیره سازی را کدگذاری می کند. آن ها مدار های یکپارچه ای هستند که تغییر محتوای شان غیرممکن است. البته همانطور که گفته شد دسته دیگری از رام شامل PROM، EPROM، EEPROM نیز وجود دارد که قابل اصلاح هستند.

یک مثال خوب از ROM بایوس رایانه است، که یک تراشه PROM است و برنامه نویسی لازم برای شروع مراحل اولیه راه اندازه رایانه را ذخیره می کند. استفاده از یک فضای ذخیره سازی غیرفرار، تنها روش ممکن برای شروع این فرایند برای رایانه ها است. ROM همچنین در کنسول های بازی مانند Nintendo، Gameboy ، Sega Genesis و غیره به کار رفته است

تفاوت ROM و RAM در چیست؟

عمده ترین تفاوت RAM و ROM این است که رام پس از قطع جریان انرژی نیز اطلاعات را حفظ می کند، اما رم این توانایی را ندارد. به عبارت دیگر ROM برای ذخیره سازی دائمی اطلاعات و RAM برای ذخیره سازی موقت است.

تراشه ROM یک وسیله ذخیره سازی غیر فرار است، یعنی برای حفظ اطلاعات ذخیره شده روی آن به منبع برق ثابت نیازی نیست. در مقابل یک تراشه RAM فرار است و هنگام قطع جریان برق هرگونه اطلاعاتی که روی آن ثبت شده است، از بین می رود.

همچنین رام در درجه اول، هنگام راه اندازی یک کامپیوتر مورد استفاده قرار می گیرد درحالی که رم تنها زمانی که سیستم عامل بارگیری شد در عملیات های عادی به کار می رود. تراشه RAM می تواند بسته به ظرفیتی که دارد از ۱ تا ۲۵۶ گیگابایت اطلاعات را ذخیره کند، اما تراشه ROM تنها می تواند چند مگابایت، معمولا بین ۴ تا ۸ مگابایت را در هر تراشه ذخیره می کند.

جدول مقایسه ROM و RAM

سخن آخر

با توجه به کاربردهای ROM و RAM، یک کامپیوتر به هر دو نوع حافظه نیاز دارد. در حقیقت الان که مشغول خواندن این مطلب هستید حافظه RAM مشغول کار است، اما زمانی که کامپیوتر شخصی خود را روشن می کنید، سیستم برای راه اندازی خود از حافظه ROM استفاده می کند.