یکی از مهم ترین حقوق قانون و شرعی که پس از جاری شدن خطبه عقد به زن تعلق میگیرد، مهریه می باشد. براساس ماده 1082 قانون مدنی از زمان برقراری خطبه عقد مهریه به صورت کامل و بدون هیچ قید و شرطی به زن تعلق می گیرد و می تواند هرگونه تصرفی در آن بکند.
نوع و میزان مهریه طبق عواملی چون فرهنگ ، رسوم و رسومات خانواده و در نهایت براساس توافق طرفین به صورت تعدادی سکه، مقداری وجه نقد و یا املاکی چون زمین، خانه و یا ماشین تعیین می شود.
در صورتیکه مهریه خانمی به صورت وجه نقد رایج مملکت یعنی ریال تعیین شود، با گذشت هرسالی که پرداخت نشود، مبلغ مهریه به نرخ روز محاسبه میشود یا به عبارت دیگر به آن دیرکرد یا تاخیر تادیه تعلق می گیرد.
نکته حائز اهمیت در این زمینه این است که این قانون و این فرمول تنها در رابطه با مهریه های ریالی کاربرد دارد. چراکه به علت وجود تورم و شرایط بد اقتصادی شاهد بی ارزش شدن ریال در طی هر ساله هستیم، بنابراین همه بدهی های ریالی (مهریه یکی از ارجح ترین بدهی هایی است که بر گردن مرد است) باید به نرخ روز حساب شوند که فرد طلبکار از لحاظ مالی متضرر نشود.
اموالی چون سکه و ملک یا وجوه نقدی مانند دلار و سایر ارزهای خارجی، طی زمان ارزش خود را حفظ میکنند و قیمتشان بالا میرود. به همین دلیل قانون محاسبه مهریه به نرخ روز قوه قضاییه شامل آنها نمی شود.
برای بدست آوردن ارزش مهریه ریالی به نرخ روز میتوان از ابراز محاسبه آنلاینی که در این زمینه وجود دارد استفاده کرد و یا از طریق فرمول به شکل زیر آن را محاسبه کرد:
بنابراین برای تبدیل مهریه به نرخ روز به اعداد شاخص قیمت سالانه که توسط بانک مرکزی در پایان هرسال به صورت سالانه و ماهانه اعلام میشود نیازمندید.
همانطور که گفتیم مهریه یکی از مهم ترین بدهی هایی است که بر ذمه مرد می باشد. بنابراین بعد از فوت شوهر، زن نیز مانند سایر طلبکاران می تواند مهریه خود را از ماترکه شوهر طلب کند. در صورتیکه مهریه زن به صورت وجه نقد باشد، میتواند نرخ روز مهریه را مطالبه کند.
با این تفاوت که در صورت مطالبه مهریه به نرخ روز بعد از فوت شوهر، عدد شاخص سال فوت مرد ملاک تعیین نرخ جدید مهریه می باشد و نه سال مطالبه آن.
به عنوان مثال اگر مردی سال 1380 فوت کرده باشد و همسر او در سال 1402 مهریه خود را از ورثه طلب کند، برای قرار دادن در فرمول فوق عدد شاخص سال 1380 در صورت کسر قرار می گیرد و نه شاخص سال 1401 .
