مهندسی مواد و متالوژی چیست؟
مهندسی مواد را به این صورت تعریف می کنند :
"شناخت خواص، توزیع و نحوه استخراج و كاربرد مواد گوناگون در صنایع به همراه تولید مواد مركب و الكترو سرامیکها و حفاظت و شكل‌دهی آنها محدوده مهم، وسیع و پر كاربردی از دستاوردهای دانش بشری را شامل می‌گردد كه هم اكنون به عنوان دانش مهندسی مواد شناخته میشود".
فارغ‌التحصیلان متالورژی استخراجی می‌توانند جذب مراکزی شوند که به فرآیند استخراج و تولید مواد اولیه فلزی (آهنی و غیرآهنی) از کانه‌های مربوط می‌پردازند. استخدام مهندس مواد می تواند در صنایع تولید فولاد، ذوب‌آهن، صنایع خودروسازی، صنایع هوا- فضا، صنایع نظامی و صنعت نفت و پتروشیمی، کارخانجات تولید قطعات فلزی ( مانند صنایع ریخته‌گری، صنایع متالورژی پودر، صنایع فولادسازی، صنایع دفاع، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، تراکتورسازی، خودروسازی و ساخت قطعات مختلف وسایل خانگی از جمله یخچال، کولر، ماشین‌لباسشویی، تلویزیون و ضبط صوت)، صنایع ساختمان‌سازی، معادن و صنعت سیمان صورت گیرد. با کسب تجربه بیشتر مهندس مواد می تواند در رده های بالاتر مانند مدیریت پروژه، متخصص گروه خاصی از مواد، کار در حوزه تحقیقات و مشاوره استخدام شود.
بازار کار گرایش های مختلف کارشناسی ارشد مهندسی مواد و متالوژی
کارشناسی ارشد جوشکاری:
دانش آموختگان کارشناسی ارشد جوشکاری، در زمینه های زیر توانائی کسب می کنند:
- طراحی و ارائه روش های اتصالات مواد (جوشکاری لوله های صنعتی، جوشکاری در زیر آب و ...)
- بررسی علل تخریب در اتصالات و ارائه روش های مناسب برای جلوگیری از آنها
- آزمایش های کنترل کیفی بر مبنای استانداردهای بین المللی
- تحقیقات در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی در رابطه با فنون اتصالات و کنترل کیفی آنها.
کارشناسی ارشد شناسایی و انتخاب مواد مهندسی:
دانشجویان این گرایش در زمینه های زیر توانائی کسب می کنند:
- مطالعه دروس تخصصی مواد به صورت پیشرفته و استفاده از آنها در طراحی و ارائه روش های ساخت .
- بررسی علل تخریب فلزات و ارائه روش های مناسب برای جلوگیری از آن
- همکاری در زمینه طراحی، تأسیس و گسترش مراکز صنعتی و آموزش کشور
کارشناسی ارشد حفاظت و خوردگی مواد:
دانشجویان گرایش حفاظت و خوردگی مواد در مقطع کارشناسی ارشد، در زمینه های زیر توانائی کسب می کنند:
- استفاده پوشش های مختلف بر روی فلزات
- اصلاح و بهبود خواص آلیاژها در صنعت از نظر خوردگی
- تولید مواد کاهش دهنده خوردگی، مواد آبکاری، پوشش ها و بهبود کیفیت آنها.
- حفاظت فلزات و آلیاژها از لحاظ خوردگی در محیط های مورد استفاده
کارشناسی ارشد شکل دادن فلزات:
دانشجویان کارشناسی ارشد شکل دادن فلزات در زمینه های زیر توانائی کسب می کنند:
- بررسی اثر پارامترهای مختلف بر فرآیندهای شکل دهی گرم و سرد فلزات
- تحلیل قابلیت شکل پذیری و کارپذیری سرد و گرم فلزات و آلیاژها
- تحلیل و طراحی فرآیندهای شکل دادن از قبیل، نورد، اکستروژن، شکل دادن ورق و جز آن
- پژوهش درباره روش های سریع شکل دهی، سوپر پلاستیک
کارشناسی ارشد استخراج فلزات:
دانشجویان گرایش استخراج فلزات در زمینه های زیر توانائی کسب می کنند:
- شبیه سازی فرآیندهای متالورژی استخراجی
- تکنولوژی فرآیندهای تهیه و تصفیه فلزات (تئوری فرآیندهای پیرومتالورژی و... )
مهندس متالورژی استخراجی می‌تواند جذب مراکزی شود که به فرآیند استخراج و تولید مواد اولیه فلزی (آهنی و غیرآهنی) از کانی‌های مربوط می‌پردازد . برای مثال می‌تواند در صنایع آهنی و غیرآهنی مانند ذوب آهن اصفهان، مجتمع مس سرچشمه و آلومینیم اراک استخدام شود.
کارشناسی ارشد سرامیک:
امروزه صنایع سرامیک برای رشد اکثر صنایع اهمیت بسیاری دارند. برای مثال صنایع متالورژی و سایر صنایعی که با درجه حرارت بالا سروکار دارند، مصرف‌کننده مواد دیرگداز هستند یا صنایع الکترونیک احتیاج به قطعات مختلف سرامیکی با خواص الکترونیکی و مغناطیسی مطلوب دارند. همچنین صنایع اتومبیل‌سازی، صنایع ساختمانی، صنایع تولید نیرو، مخابرات و بالاخره هر خانه و خط تولید هر کارخانه‌ای نیاز به فرآورده‌های سرامیکی دارد. در حال حاضر کشور ما کارخانه‌های عمده کاشی‌سازی، چینی‌سازی، تولیدکننده مواد نسوز، تولیدکننده سرامیک‌های الکتریکی، شیشه‌سازی، آجرسازی و سیمان دارد که مهندس سرامیک می‌تواند در آنها استخدام شده و به افزایش کارایی و راندمان کارخانه و همچنین بهبود کیفیت محصول آن کمک نماید.
کارشناسی ارشد ریخته گری :
دانشجویان کارشناسی ارشد ریخته گری، در زمینه های زیر توانائی کسب می کنند:
- طراحی قطعات ریخته گری و انتخاب مواد و روش ریخته گری مناسب برای تولید آنها
- بررسی علل ایجاد عیوب در قطعات ریخته گری و ارائه راه های مناسب برای رفع آنها
- طراحی و برنامه ریزی ذوب و ریخته گری آلیاژهای پیشرفته و جدید مهندسی
کارشناسی ارشد نانوفناوری- نانو مواد :
نانوفناوری با مهندسی مواد مرتبط و به آن وابسته است و در عین حال، زمینه های پژوهشی جدیدی در این رشته به وجود آورده است.
- در کارشناسی ارشد نانو مواد، ساختار مواد در ابعاد میکرومتر و نانومتر، در مهندسی مواد مطالعه می شوند.
- روشهای تولید ساختارها و مواد در صنایع مختلف مانند صنایع رنگ، سرامیک، فولاد و … در مهندسی مواد مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرند.
درآمد و حقوق مهندس مواد در ایران
مهندس مواد اگر در سازمان های دولتی استخدام شود، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند. اما اگر در بخش خصوصی فعالیت کند، با توجه به میزان مهارت، توانمندی ، تجربه و نوع توافق صورت گرفته با کارفرما، درآمدهای مختلفی خواهند داشت.
بر اساس آخرین آمار حقوق مهندس مواد که به عنوان کارشناس در حوزه های مختلف مشغول بکار است، طور متوسط بین ۱۰۰۰۰۰۰ تومان تا ۴۰۰۰۰۰۰ تومان می باشد .
درآمد مهندس مواد در برخی از کشورهای دنیا :
آمریکا : متوسط درآمد سالانه مهندس مواد ۸۳.۱۲۰ دلار در سال ۲۰۱۰ و مطابق با آخرین آمارها در سال ۲۰۱۳، نزدیک به ۸۵,۲۰۰ دلار بوده است.
استرالیا : متوسط درآمد سالانه مهندس مواد ۱۰۷.۴۰۰ دلار می باشد.
انگلستان : متوسط درآمد سالانه مهندس مواد برای افراد تازه کار بین ۳۰.۰۰۰ تا ۳۹.۰۰۰ دلار، برای افراد با تجربه بین ۴۰.۰۰۰ تا۶۰.۰۰۰ دلار و برای مهندسان ارشد ۶۸.۰۰۰ دلار می باشد.
