آشنایی با رشته سم شناسی (توکسیکولوژی) و بازار کار آن

معرفی رشته سم شناسی (توکسیکولوژی) Master of Toxicology

سم‌شناسی (توکسیکولوژی) شاخه‌ای از علوم شیمی، زیست‌شناسی، پزشکی و بهداشت است. که درباره تاثیرات زیان آور عوامل شیمیایی و فیزیکی بر روی سیستمهای زنده بحث می‌کند. به عبارت دیگر علمی است که راجع به سموم تولید شده بوسیله گیاهان ، جانوران و باکتریهای پاتوژن بحث می‌کند. این کلمه از ریشه یونانی کلمه Lagos و taxicon  گرفته شده که به معنای مطالعه تاثیرات منفی مواد شیمیایی روی ارگانیسم های زنده است. یک تعریف مشخص تر از سم شناسی عبارت است از مطالعه ی اثرات سوء مواد شیمیایی یا  فیزیکی بر روی ارگانیسم ها می باشد. اثرات سوء ممکن است دراشکال زیادی اتفاق بیفتد، از مرگ فوری گرفته تا تغییرات کوچکی که پس از ماه ها یا سال ها تشخیص داده می شوند. مشخص شده است كه بسياري از تغییرات قابل مشاهده مختلف در ساختمان یا فعالیت های بدن نتیجه تغییرات غیرقابل شناسایی شده قبلی در بدن مي باشد. در عین حال سم‌شناسی را علم شناخت سموم و نحوه مبارزه با آن‌ها نیز تعریف کرده‌اند. سمومی که از مسیرهای مختلف وارد بدن موجود زنده می‌شود می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در عملکرد زیستی ارگان یا بافت هدف در موجود زنده شود. که این تغییرات در علم سم شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در سم شناسی علوم بیوشیمی و فارماکولوژی (داروسازی) کاربرد فراوان دارد.

هدف و رسالت رشته

مأموريت اصلي رشته ارشد سم شناسی تربيت دانش آموختگاني است كه مي‌توانند در نظام هاي بهداشتي، پژوهشي و خدماتي مربوط به سموم انجام وظيفه كنند. با تربيت اين نيروها، تشخيص و اندازه گيري سموم و داروها در مايعات بيولوژيك و غير بيولوژيك، و امور مربوط به سم‌شناسي قانوني و پيشگيري از مسموميتها زير نظر متخصصين سم شناسي مقدور خواهد بود.

زمینه های فعالیت در بازار کار

در زمينه پژوهشي :

- تحقیق وتوسعه درزمینه درصد سمیت مواد خوراکی و دارویی

در زمينه آموزشي :  

- در بخش‌ آموزش‌ فارغ‌ التحصیلان‌ در دانشکده‌های داروسازی
- طراحي و تدوين روشهاي بهينه جهت آموزش دانشجويان و انجام نوآوري ها و خلاقيت هاي لازم در اين رابطه

در زمینه خدماتی:

- در آزمایشگاه های تخصصی سم شناسی و تعیین غلظت خونی داروها در بیمارستان ها
-ارائه مشاوره به محققان، مراکز و مراجع مرتبط
- آزمایشگاه های تخصصی کنترل کیفی کارخانه های تولید غذا و دارو
- تشخیص و شناسایی سموم در مراکز قانونی از قبیل پزشکی قانونی

معرفی دروس امتحانی

زیست شناسی عمومی    ضریب 2
شیمی آلی و عمومی       ضریب 2
بیوشیمی عمومی           ضریب 2
سم شناسی                   ضریب 1
دارو شناسی                  ضریب 1
زبان                            ضریب 2

عنوان رشته هایی که میتوانند در کنکور این رشته شرکت کنند

کارشناسی حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین، شیمی، فارماکولوژی میکروب شناسی، علوم آزمایشگاهی، علوم بیولوژی (جانوری، سلولی مولکولی، گیاهی، میکروبیولوژی و ژنتیک)، بیوشیمی، شیمی مواد غذایی، بهداشت عمومی، بهداشت حرفه ای، بهداشت محیط، تغذیه، گیاه پزشکی، علوم و صنایع غذایی، فیزیولوژی، ایمنی شناسی، پرستاری، سم شناسی، داروشناسی، بیهوشی، میکروبیولوژی، زیست شناسی، علوم دارویی، ویروس شناسی، انگل شناسی، گیاهان دارویی، بهداشت و بازرسی گوشت، دکترای عمومی پزشکی، دکترای عمومی دامپزشکی، دکترای عمومی داروسازی

آینده تحصیلی

این رشته در 2 مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در ایران پذیرش دارد.
فارغ التحصیلان این رشته گزینه های انتخابی بسیارمتنوعی برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری دارند،
وزارت علوم: دکترای زیست شناسی (کلیه گرایش ها)
وزارت بهداشت: دکترای رشته های نانو فناوری دارویی، سم شناسی، بهداشت حرفه ای، توکسین های میکروبی، علوم اعصاب، مطالعات اعتیاد، نانو فناوری پزشکی، علوم سلولی کاربردی، انفورماتیک پزشکی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، سلامت در بلایا و فوریتها (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، سلامت و رفاه اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، اپیدمیولوژی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، مددکاری اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی به شرط داشتن کارشناسی مددکاری)، گفتار درمانی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد به شرط داشتن کارشناسی گفتار درمانی)