سازمان نظام روانشناسی و مشاوره یکی از سازمان‌های غیردولتی و مستقل در ایران است که به منظور تلاش برای ارتقای سطح دانش روانشناسی و مشاوره، حمایت از حقوق مراجعان به روانشناسان و مشاوران و حمایت از حقوق صنفی روانشناسان و مشاوران تشکیل شده است. ریاست این سازمان را عباسعلی اللهیاری بر عهده دارد که از سوی ریاست جمهوری منصوب می گردد.
از مهم ترین وظایف سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، صدور شماره نظام و پروانه کار برای اعضای سازمان روانشناسان و مشاوران، نظارت بر کیفیت کار تخصصی، پیشنهاد تعیین یا تجدید نظر در تعرفه خدمات روانشناسی و مشاوره به هیأت دولت جهت تصویب و انتشار آثار و برگزاری همایش‌های تخصصی می باشد.
کلیه افرادی که دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد معتبر از سوی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی در یکی از رشته‌های مرتبط با روانشناسی و مشاوره باشند، می توانند به عضویت سازمان درآیند.
برای گرفتن شماره نظام و پروانه کار روان شناسی و مشاوره لازم است در آزمون علمی حرفه ای سازمان نظام روانشناسی شرکت کنید. این آزمون دو بار در سال (یکبار در نیمه اول سال و یکبار در نیمه دوم سال) برگزار می شود.
مواد این آزمون برای کلیه گرایش های رشته های روان شناسی و مشاوره شامل دروس زیر می باشد :
- روانشناسی رشد و یادگیری
- آسیب شناسی روانی کودک و بزرگسال
- نظریه‌های مشاوره و روان درمانی
- تهیه و کاربرد آزمون‌های روان شناختی
- اخلاق حرفه‌ای
شرایط ثبت نام در آزمون علمی حرفه ای سازمان نظام روانشناسی به قرار زیر است :
- متقاضیان می بایست دارای کارشناسی غیر مرتبط (غیر از روان شناسی و مشاوره) باشند
- متقاضیان می بایست دارای شماره عضویت سازمان باشند
- متقاضیان می بایست جهت عضویت در سازمان ، حداقل گواهی موقت دانشگاه الزامی در اختیار داشته باشند
- عضویت در سازمان با حداقل مدرک کارشناسی ارشد امکان پذیر است.
متقاضيان دريافت پروانه حرفه ای از كميسيون روانشناسی بایستی درباره قلمرو تخصصی و حرفه ای گرایش های مختلف روانشناسی و مواردی که در جلسه مصاحبه مورد پرسش قرار می گیرد، اطلاعات کافی داشته باشند. با توجه به اینکه جلسات مصاحبه كميسيون روانشناسی در گرایش های مختلف روانشناسی با یکدیگر متفاوت هستند، در ادامه درباره دستورالعمل مصاحبه و ارزیابی برخی از گرایش روانشناسی توضیحات کوتاهی داده شده که دانستن آنها بسیار مفید خواهد بود.
1. دستورالعمل مصاحبه و ارزیابی روانشناسی عمومی
دانش و مهارت در حوزه های :
- آسيب شناسی شامل علامت شناسی ملاک های تشخيصی بر مبناي DSM5 تشخيص افتراقی
- ارزيابی شامل مصاحبه ، آزمون ها ، فرمول بندی تشخیصی ، تشخیص
- درمان شامل يک رويكرد درمانی خاص، فنون و مهارت های حرفه ای، مشاوره و درمان
- اخلاق حرفه ای
- نداشتن مشکلات جدی روان (به تشخیص کمیسیون)
2. دستورالعمل مصاحبه و ارزیابی روان شناسی بالینی
- داشتن حداقل کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی (زمان فارغ التحصیلی حداقل 9 ماه قبل از مصاحبه)
- گذراندن دوره های عملی مورد پذیرش کمیسیون در ارتباط با فعالیت های بالینی زیر نظر روان شناس بالینی
- آشنایی نظری و عملی، حداقل با دو رویکرد درمانی
- آشنایی نظری و عملی با آزمون های روانی و شناختی مرتبط با روان شناسی بالینی
- توانایی ارائه دانش و مهارت های بالینی در جریان مصاحبه
- نداشتن مشکلات روانی جدی (با تشخیص اعضای کمیسیون)
- توانایی تشخیص علائم و اختلالات روانی
تبصره 1- برای دارندگان کارشناسی ارشد که در زمان مصاحبه دانشجوی دکتری باشند بعد از گذراندن امتحان جامع گواهی کار صادر می شود و برای دانشجویان قبل از امتحان جامع هیچگونه گواهی صادر نخواهد شد.
3. دستورالعمل مصاحبه و ارزیابی روانشناسی شغلی
متقاضیان محترم دریافت پروانه مشاوره شغلی لازم است دروس نظریه های مشاوره و روان درمانی، نظریه ها و روش-های مشاوره شغلی، روش ها و فنون مشاوره، آزمون های مشاوره شغلی، اخلاق در مشاوره را مطالعه نمایند و با بانک های اطلاعات شغلی و فرایند جستجوی شغل آشنا باشند.
حیطه هایی که مشاوران شغلی پس از اخذ پروانه از کمیسیون شغلی مجاز هستند در آن به ارایه خدمات راهنمایی و مشاوره شغلی بپردازند :
- هدایت تحصیلی – شغلی
- راهنمایی و مشاوره شغلی
- مشاوره کاریابی و کارآفرینی
- مشاوره شغلی معلولین
- مشاوره در آسیب های رفتار شغلی
- راهنمایی برای شرکت در مصاحبه های شغلی
- کوچینگ شغلی
- فرایند استخدام و جایابی شغلی
- بهداشت کار
همچنین همکاری با مراکز اشتغال سازمان های مختلف (مثل کمیته امداد، مراکز فنی حرفه ای، مراکز صنعتی و سازمانی، بهزیستی و در زمینه مصاحبه گزینش شغلی و جایگزینی شغلی و موارد مرتبط شغلی)
4. دستورالعمل مصاحبه و ارزیابی روانشناسی تحصیلی
صلاحیت ها و شایستگی های مشاور تحصیلی عبارتند از دانش، توانایی ها، مهارتها و نگرش هایی است که تضمین کننده این است که مشاوران تحصیلی آمادگی این را دارند که به هدف ها و خواسته های جدی و دقیق حرفه تحقق بخشیده و نیازهای دانش آموزان از دوره پیش دبستانی تا پایان دوره متوسطه و دانشجویان درزمینه های مرتبط با پیشرفت تحصیلی، برنامه ریزی شغلی و رشد و تحول شخصی و اجتماعی را برآورده سازند.
فهرست صلاحیتهای مورد ارزیابی عبارتند از:
- توانایی برقراری ارتباط شامل مهارت برقراری ارتباط، بیان و مهارتهای ابراز کلامی، برقراری تماس چشمی، مهارتهای گوش دادن، توجه و حضور و آراستگی ظاهر.
- دانش تخصص شامل توانایی پاسخگویی به سوالات درحوزه های نظریه های مشاوره وروان درمانی، اصول و روشهای مشاوره تحصیلی و شغلی، الگوها و روشهای خدمات مشورتی درامور تحصیلی، روشها و وفنون مشاوره(فردی ، گروهی و خانوادگی)، سنجش و ارزیابی در مشاوره تحصیلی، روان شناسی رشد، آسیب شناسی و اختلالات رفتاری، شناخت ساختار و سازمان نظام آموزشی دردوره های مختلف تحصیلی و روان شناسی یادگیری
- توانایی تشخیص، صورت بندی و حل مشکلات دانش آموزان، دانشجویان و مراجعان درزمینه های الف. رشد تحصیلی شامل مهارت درارزیابی استعدادها، رغبتها، مهارت درحل مشکلات انتخاب رشته، طرحریزی تحصیلی و مهارت در حل سایر مشکلات این حوزه . ب. رشد شغلی شامل مهارت در انتخاب و تصمیم گیری شغلی، مهارت در برنامه ریزی شغلی و مهارت در حل سایر مشکلات شغلی این حوزه ج. رشد شخصی و اجتماعی شامل حل مشکلات رفتاری ، هیجانی و اجتماعی مرتبط با این حوزه
- نگرش متقاضی به انجام فعالیت در حوزه مشاوره تحصیلی شامل نگرش مثبت به قابلیتهای دانش آموزان در یادگیری و پیشرفت تحصیلی، نگرشهای رشدی، تحولی و نگرشهای پیشگیرانه و مشارکتی
- سوابق شغلی، آموزشی و شرکت دردوره های بازآموزی مرتبط با حوزه مشاوره تحصیل
