حتما شما هم تا به حال نام روکش طلا یا آبکاری طلا را شنیده اید. در این مطلب از بلاگ گالری طلا پرسته قصد داریم آبکاری طلا یا روکش طلا را بیشتر به شما معرفی کنیم.انگشتر طلا تماما از طلای خالص تهیه نشده است، بلکه از فلزی دیگر ساخته و سپس با طلا روکش می شوند.روکش کردن یا آبکاری طلا اغلب برای این است که قیمت خرید مصنوعات طلا کاهش پیدا کند. یعنی مثلا یک انگشتر نقره را با آب طلا روکش می کنند تا شبیه طلا بشود. در این حالت، بهای آن کاهش می یابد اما ظاهرش کاملا شبیه طلای زرد است.البته روکش طلا یا آبکاری طلا، علاوه بر زیبایی و زینت بخشی به زیورآلات، خواص دیگری هم دارد. به طور مثال، بهترین مقاومت در برابر خوردگی را در مقایسه با سایر پوشش های فلزی فراهم می کند.محصولاتی که با آب طلا روکش یا آبکاری طلا شده اند (مانند انگشتر طلا) درخشندگی خاصی دارند و بعضا هم کاملا شبیه طلای واقعی به نظر می رسند.روکش آب طلا، در واقع ترکیب طلا و یک فلز دیگر است که به صورت لایه ای با ضخامت استاندارد روی نقره یا فلزات دیگر کشیده می شود.
در برخی موارد به جای آب طلا از روکش رودیوم استفاده می شود که زیبایی و جلای زیادی دارد. به این کار هم روکش آب طلا سفید گفته می شود. همچنین گفتنی است، طلای سفید همان طلای زرد است که یک لایه فلز سفید همچون نیکل، پالادیم یا پلاتین روی آن کشیده شده است. طلای سفید همیشه یک روکش رودیوم دارد تا علاوه بر حفظ سفیدی، براق و درخشان هم بماند.
فایده آب طلا در این است که از اکسید شدن فلزی همچون نقره (که فلز پایه انواع زیورآلات روکش شده است) جلوگیری می کنند و درخشش آن را نیز افزایش می دهد.اگر قصد دارید طلا را هر روز و همه جا دست کنید، بهتر است طلای کامل بخرید. اما اگر هر چند وقت یکبار انگشتر را استفاده می کنید اگر روکش باشد هم مشکلی ایجاد نخواهد کرد.البته اگر به نیکل حساسیت دارید مطمئن شوید که فلز اصلی انگشتر از نیکل نباشد که مشکلی برای پوست شما ایجاد نشود.
بد نیست بدانید در صنعت جواهر سازی، اغلب از روکش طلای ۲۴ عیار روی مصنوعات استفاده می شود تا درخشندگی رنگ آن حفظ شود. همچنین، حروف “GP” روی کد طلا نشان دهنده این است که آن قطعه از جنس طلا نیست و فقط روکش طلا دارد.
برخی مواقع برای کاهش قیمت زیورآلات، روی آهن روکش طلا می کشند و به عنوان طلا به مشتری عرضه می کنند. برای اینکه از طلا بودن محصولی که خریداری کرده اید مطمئن شوید، فقط کافیست خاصیت آهنربایی آن را امتحان کنید. طلا و نقره نباید به آهنربا بچسبند. اگر زیورآلاتی که خریده اید به آهنربا چسبید، سریعا آن را به فروشنده پس دهید.
آبکاری:
روکش کردن یک قطعه طلا بوسیله طلا به روش الکترولیز را آبکاری می گویند. آبکاری به منظور زینت و یا حفظ قطعه از عوامل جوی می باشد که در ده مرحله انجام می گیرد.
آماده سازی زیر کار:
براق کردن و تمیز کردن زیرکار در آبکاری طلا الزامی می باشد که این عمل معمولاً بوسیله دینام انجام میگیرد. بر روی دینام فرچههای موئی و نمدی یا پنبهای قرار داده و برای از بین بردن خط های نسبتاً عمیق با فرچه موئی همراه با روغن معروف به پنزا (PENZA) استفاده میگردد. و برای براق کردن روی کار از روغن پولیش مخصوص طلا همراه با فرچه موئی استفاده می کنند. در کارگاههای طلاسازی برای براق نمودن از دستگاه ساچمه زن استفاده می گردد که به نسبت فرچه سیمی برای پرداخت در مورد وزن طلا از کسری کمتری برخوردار می باشد.
شستشو با شوینده هائی که چربی را از بین می برند:
پودرهای شستشو همراه با آب داغ هر گونه چربی و کثافات را از روی محل کارپاک کرده و زمینه مساعدی فراهم می نماید.بعد از اتمام شستشو با چربی گیرها آنرا با آب شهر آب می کشیم.برای از بردن لک انگشت دست و سایر چربی هائی که در گوشه کار ممکن است باشد بوسیله وانی شامل 30 گرم سیانور پتاسیم یا سدیم (NACN یا KCN) در یک لیتر آب مقطر و در ولتاژی بین 12-10 ولت به مدت حداکثر یک دقیقه انجام میگردد. لازم به ذکر است که قطب منفی را به کاتد یا قطعه مورد نظر وصل می کنیم. شستشوی دوبار با آب شهر که باعث بهبود کیفیت کار خواهد شد.
لیزگیری:
عمل لیزگیری برای این منظور قطعه را دورانی شامل یک لیتر آب مقطر 100 یا یک استکان اسید سولفوریک غلیظ (H2SO4) قرار می دهند.شستشو با آب مقطر مرحله بعدی می باشد.خشک کردن که معمولاً از خاک اره استفاده می شود. خاک اره در کیفیت خشک شدن تأثیر بسزایی دارد و بهترین نوع خاک اره درخت شمشاد که گرم شده می باشد.
تشکیل دادن وان آبکاری:
استفاده از وانهای استیل بدون پوشش موجب تجزیه تدریجی سیانور شده و کیفیت الکترولیت را تغییر می دهد لذا ضروری است از وانهای شیشهای از نوع پیرکس- فایبر گلاس و یا وان فلزی با پوشش P.V.C استفاده نمود. در صورتی که غیر از وان استیل چیز دیگری در دسترس نباشد می توان از دو قطعه صفحه استیل که از وان عایق شده باشد استفاده نمود.
آبکاری رودیوم
ازمتداول ترین آبکاری هایی است که روی سطح جواهرات و زیورآلات انجام می شود.رودیوم یکی از فلزات با ارزش و کمیاب و گران بها می باشد.آبکاری باعث می شود که جواهرات زیبا باشند و بدرخشند .فلز رودیوم سفید رنگ و براق می باشد که این قابلیت منحصر به فرد باعث شده است کههمواره از فلز رودیوم استفاده زیادی در صنعت جواهرسازی شود،به طوری که حتی برای روکش سایر فلزات هم استفاده می شود.در گذشته برای اینکه جواهرات زیبا باشند و بدرخشند، از فلز نقره برای روکش جواهرات استفاده می شد.فلز نقره سفید و براق است اما با گذشت زمان کدر و تیره می شود بنابراینبا پیشرفت صنعت جواهرسازی از آبکاری رادیوم استفاده می شود که بیشتر آبکاری برای سطح جواهرات می باشدکه جواهرات بدرخشند، حتی برای زیورآلات نقره ای از آبکاری رودیوم استفاده می شود تا جواهرات نقره تیره و کدر نشوند.آبکای رودیوم بهتر از آبکاری نقره و آبکاری تیتان می باشد، عمر آبکاری رودیوم بیشتر است ودیرتر تغییر رنگ می دهد.البته باید به نکات نگهداری از زیورآلات آبکاری شده نیز توجه داشته باشید.همچنین یکی از مزیت های مهم آبکاری رودیوم این است که ضد آلرژی می باشد.فلز رودیوم از فلزات نرم و انعطاف پذیر می باشد که این قابلیت مهم به طراحان جواهرسازی کمک می کند کهبتوانند انواع مدل و طرح ها را روی زیورآلات انجام دهند.آبکاری یک فعالیت تخصصی می باشد که باید توسط افراد متخصص و جواهرفروشان باسابقه انجام شود.