آبشار سنگان، بلندترین آبشار استان تهران و جزو چند آبشار مرتفع کشور اولین اثر طبیعی استان تهران در شهریور ۹۸ در فهرست میراث ملی ایران ثبت گردید که در طول سال گردشگران و زیادی از جمله داخلی و خارجی جذب میکند و یکی از مسیر های مورد علاقه کوهنوردان تیم های طبیعتگردی میباشد آبشاری است در انتهای روستای سنگان، در فاصلهٔ حدود ۲۰ کیلومتری شمال غرب تهران و در دامنه های قلهٔ پهنه حصار. نحوه رسیدن به این آبشار، تهران، میدان کوهسار، جاده سولقان، حدود ۵۰۰ متر بعد از سولقان، دست چپ خروجی سنگان، در مسیر از کنار سنگان پایین، سنگان باغدره عبور و به سنگان بالا میرسید در جنب امامزاده قاسم (از نوادگان امام چهارم) مسیر پیاده روی شروع می شود.
این آبشار، در زمستان با یخ زدن، شکلی بسیار زیبا به خود می گیرد.
خوشبختانه در ابتدای مسیر و در روستا امامزاده، رستوران، دکه جهت خرید خوراکی، سرویس بهداشتی، سکو جهت نشستن، آب خوردن و … وجود دارد و می توانید از تمامی این امکانات استفاده کنید. اما در طول مسیر رسیدن به آبشار تقریباً امکانات خاصی جهت استفاده مراجعه کنندگان تعبیه نشده است و باید تمامی وسایل مورد نیاز را از قبل تهیه کرده و همراه خود داشته باشید.
چرا بازدید از آبشار سنگان را پیشنهاد می کنیم؟
اما ممکن است از خودتان بپرسید، آبشار سنگان چه ویژگی هایی دارد که طرفداران زیادی را در طول سال و حتی در روز زمستان به سمت خود می کشاند؟ این آبشار پر از زیبایی و جذابیت است. به طور کلی آبشار همیشه طرفداران خاص خود را دارد اما آبشار سنگان شرایط خاصی برای بازدید از آن وجود دارد که دیدن آن را حتی یک بار هم که شده پیشنهاد می کنیم. برخی از ویژگی های خاص آبشار سنگان سولقان به صورت زیر هستند:
- دسترسی راحت برای رسیدن به آبشار
- جاذبه های گردشگری مختلفی اطراف آن
- امکان کوهنوردی و صخره نوردی در نزدیکی آبشار
- وجود غارهای متعدد
- طبیعت زیبا و چشم نواز منطقه
روستای سنگان
روستای سنگان از توابع بخش کن و روستای سولقان است که در جاده امامزاده داود قرار دارد. این روستا بعد از روستای کشار نزدیکترین روستا به سولقان محسوب می شود و در کمترین فاصله می توان خود را به این روستای زیبا رساند. خروجی روستای سنگان ، اولین خروجی روستاهای سولقان است و تمامی روستاها اعم از روستای رندان و روستای کیگا بعد از خروجی سنگان قرار دارند. ارتفاع روستای سنگان از سطح دریا 2100 متر است که این ارتفاع در بخش های مختلف سنگان با یکدیگر تفاوت دارد. روستای سنگان یکی از روستاهای زیبای اطراف تهران است که هنوز ریشه های سنت های قدرتمند اجتماعی و کوچه باغ های زیبا را می توان در این منطقه دید. البته با ساخت و سازهای چند ساله اخیر بخش هایی از این کوچه باغات مبدل به آپارتمان شده است. اما هنوز نیز میتوان در بخش هایی از این روستای زیبا در کوچه باغ های قدیمی و با سایه های درختان و گلهای رنگارنگ آن قدم زد. روستای سنگان دو اثر ثبت شده ملی را در فهرست آثار ملی ایران دارد.
این دو اثر آبشار سنگان و چنار هزار ساله سنگان است. از نظر ثبت آثار ملی نیز روستای سنگان یکی از غنی ترین روستاها است ، چرا که کمتر روستایی را در اطراف تهران می توان دید که دارای دو اثر ثبت ملی باشد. آبشار سنگان به دلیل ارتفاع بسیار بلند که بلندترین آبشار تهران شناخته می شود و چنار هزار ساله سنگان نیز به دلیل زیبایی و قدمت درخت چنار توانسته اند در فهرست آثار ملی قدم بگذارند.
جاذبه های سنگان
جاذبه های سنگان به چندین بخش تقسیم می شود. جاذبه های تاریخی ، جاذبه های طبیعی و جاذبه های مذهبی جزو جاذبه های گردشگری سنگان هستند. جاذبه های طبیعی سنگان شامل طبیعت و کوچه باغهای زیبای سنگان ، رودخانه سنگان ، آبشار سنگان ، باغات سنگان ، چنار هزار ساله امامزاده قاسم ، مسیر کوهنوردی به آبشار سنگان ، مسیر کوهنوردی به قله پهنه حصار و کوچه باغهای روستا است. جاذبه های مذهبی این روستا شامل چهار امامزاده است. امامزاده قاسم ، امامزاده عقیل ، امامزاده علاءالدین و امامزاده عماد الدین امامزاده های چهار گانه روستا هستند. جاذبه های تاریخی سنگان نیز شامل تکیه قدیمی در سنگان وسط یا میان محله است که دارای قدمتی نزدیک به ۱۵۰ سال است.
مسیر کوهنوردی به آبشار سنگان
مسیر کوهنوردی به آبشار سنگان ، یکی از مشهورترین و زیباترین مسیرهای کوهنوردی منطقه سولقان است. گردشگران و کوهنوردان بسیار زیادی به این مسیر علاقه داشته و هر هفته برای کوهنوردی و گشت و گذار پای در این مسیر می گذارند. مسیر کوهنوردی آبشار سنگان جاذبه های بسیار زیادی را برای گردشگران دارد. باغات زیبای منطقه ، رودخانه زیبای سنگان و طبیعت بی نظیر منطقه از جاذبه های این مسیر است. مسیر کوهنوردی از حاشیه امامزاده قاسم آغاز می شود. فاصله روستای سنگان تا آبشار سنگان در حدود 5 کیلومتر است که این فاصله در حدود 2 تا 3 ساعت پیاده روی نیمه سنگین زمان خواهد برد. در طی مسیر باید از یال کوه ها خود را به منطقه دودران برسانید. در این محدوده جاده آسفالته و باشیب کم است و هر فردی با هر توانی می تواند در حدود 1 ساعت خود را به این منطقه برساند. دو دران به معنی جایی است که دو دره در کنار یکدیگر وجود دارد و محلی ها این نام را بر روی دودران گداشته اند. در این منطقه اولین تابلوی آبشار خود نمایی می کند. آبشار از این قسمت حدود 2 الی 3 کیلومتر با دودران فاصله دارد.
فاصله بین دودران تا آبشار سنگان دارای شیب سنگین تری است. از منطقه دودران طبیعت زیبای آبشار سنگان بیشتر خودنمایی می کند. ادامه مسیر بیشتر از کنار باغات و رودخانه عبور کرده و دارای زیبایی چشم نوازی است. در این مسیر و بعد از طی کردن عرض رودخانه باید از یک یال سنگین عبور کنید که این سینه کش کوه با شیب بسیار زیادی همراه بوده و تقریبا در حدود 45 دقیقه تا 1 ساعت از شما زمان خواهد برد. بعد از طی کردن این شیب سنگین آبشار زیبای سنگان خود نمایی خود را آغاز می کند. آبشار سنگان در حدود 30 الی 40 متر ارتفاع داشته و جزو زیباترین آبشارهای تهران است. دبی این آبشار در فصل تابستان به دلیل آبیاری باغات بسیار کم بوده ، اما در زمستان با دبی و حجم مناسب دارای زیبایی چشم نوازی است. آبشار نگان به خصوص در فصل زمستان زیبایی خیره کننده ای دارد. ارتفاع یخ و قندیل های این آبشار تا 15 متر نیز می رسد و از زیباترین آبشارهای یخی تهران است.
غار بیوک آقا
غار بیوک آقا یکی از جاذبه های آبشار سنگان است. غار بیوک آقا غاری دست ساز است که در حدود ۵۰ سال قبل توسط شخصی به نام آقا بیوک در کنار آبشار حفر شد و تا امروز جزو جاذبه های زیبای آبشار سنگان باشد. روایتی بسیار جالب در مورد کندن این غار توسط آقا بیوک نقل است. آقا بیوک که فردی ترک زبان بوده ، در مورد مشقات کندن کوه و ایجاد این غار عنوان کرده که برای کندن غار تعداد ۷۵ عدد قلم فولادی را مصرف کرده و این قلم های فولادی در زمان کندن کوه از بین رفته اند. در محلی که آقا بیوک ، اقدام به کندن کوه کرده است ، سنگ کوه ، یکپارچه و بسیار سخت بوده و به همین دلیل قلم های فولادی یکی پس از دیگری در زمان کندن و خرد کردن سنگ ها از بین رفته و تمام می شدند. از دلایل کندن آقا این غار در آن جای سخت و سنگی یکپارچه زیاد نمی دانیم. شاید که بیوک آقا خواسته باشد که خاطره ای از فرهاد را و اینبار در سنگان زنده کند. هر چه باشد امروز غار بیوک آقا یا غار آقا بیوک یکی از جاذبه های زیبا در کنار آبشار سنگان است.
مسیر سنگان به پهنه حصار
اگر قصد ماجراجویی بیشتری در سنگان دارید ، صعود به قله پهنه حصار در مقابل شما است ، اما باید بدانید که از این قسمت به بعد برای صعود آماتوری مناسب نیست. صعود به قله پهنه حصار نزدیک به 2 الی 3 ساعت زمان خواهد برد. قله پهنه حصار دارای مسیرهای متعددی است. مسیر روستای خور به پهنه حصار ، مسیر واریش به پهنه حصار و مسیر سنگان به پهنه حصار از جمله مسیرهای مورد علاقه کوهنوردان است و در این میان مسیر آبشار سنگان به پهنه حصار جزو زیباترین و جذابترین مسیرهای صعود به پهنه حصار است. صعود به پهنه حصار در شیبی سنگین تر از صعود به آبشار سنگان است و برای این صعود باید حرفه ای تر و با لوازم کوهنوردی کامل رفت و به خصوص در فصل زمستان صعود به پهنه حصار برای کوهنوردان آماتور به هیچ عنوان پیشنهاد نمی گردد. صعود به پهنه حصار دارای الزامات خاص خود است و از برگترین این الزامات همراه بودن با یک بلد و یا مربی است.
قله پهنه حصار
پهنه حصار با نام یک قله شهرت دارد ، اما این قله در واقع ، یک پهنه و دشت سرسبز و زیبا است. پهنه حصار پهنه سبزی است که در آن امامزاده ای به نام امامزاده بی بی قمر مدفون بوده و در کنار مرقد امامزاده بی بی قمر ، اطاقکی برای استراحت کوهنوردان ساخته شده است . امامزاده بی بی قمر و جان پناه آن به معنای واقعی استراحت گاه و جان پناهی بسیار دلچسب برای کوهنوردان است. در گذشته مرسوم بود که اهالی روستاهای سنگان ، خور و واریش بعد از اتمام و جمع آوری محصولات خود ، سفری چند روزه را به پهنه حصار داشتند و خاطرات شیرین این اقامت ها برای اهالی این روستاها هنوز باقی است. قله پهنه حصار به پهنه سار نیز شهرت دارد و در زبان محلی به این منطقه پهنه سار گفته می شود. این دشت یکی از بکرترین و زیباترین مناطق البرز در حوالی تهران است و دارای طبیعتی بسیار زیبا است.
راهنمای بازدید از روستا و آبشار سنگان
فاصله تهران تا سنگان با اتومبیل حدود یک ساعت است. شیب مسیر پس از عبور از باغ ها، به تدریج زیاد می شود و روی یال های متعددی امتداد می یابد که دیواره ای سنگی تمام این یال ها را به دو میان تقسیم می کند. این دیواره بلند باعث ایجاد آبشار معروف سنگان شده است که بر بالای این دره خودنمایی می کند. آبشار زیبای سنگان با بلندی حدود ۳۰ متر دارای محوطه ای مسطح و مناسب برای اتراق و استراحت است. در طرف چپ آبشار نیز با کمی فاصله غارهایی دیده می شوند. رودخانه فصلی سنگان به طول ۱۲ کیلومتر از دامنه های شرقی کوه کرکو، در ۳۵ کیلومتری شمال غربی تهران سرچشمه می گیرد و پس از سیراب کردن روستاهای سنگان بالا، سنگان پایین و ده باغ به رود کن یا سولقان می ر یزد.
وسایل مورد نیاز برای بازدید از آبشار سنگان شامل کوله سبک یک روزه، کفش مناسب مثل نیم بوت یا کفش ساق بلند، کلاه آفتابی، عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب، لیوان و ظروف غذای غیر یکبار مصرف (برای رعایت مقدماتی ترین اصول حفاظت محیط زیست)، لوازم بهداشتی شخصی، زیرانداز انفرادی، قمقمه آب و فلاسک چای انفرادی، دوربین عکاسی، سوت، غذای مناسب و هد لمپ با باطری مناسب می شود.
در فصل زمستان وسیله نقلیه خود را در جایی نزدیکی روستا پارک کنید و به هیچ وجه تا امامزاده را با ماشین نروید. به دلیل سرمای هوا جاده پرشیب امامزاده در بعدازظهر خیلی زود یخ می زند و با تاریک شدن هوا، بالا آمدن از آن تقریبا غیرممکن می شود.
آدرس دقیق آبشار سنگان
آبشار سنگان در انتهای روستای سنگان از توابع بخش کن در شمال غرب تهران و دامنه قله پهنه حصار قرار دارد. فاصله تهران تا روستای زیبای سنگان که پیشینه تاریخی هم دارد حدود ۲۰ کیلومتر است و برای طی کردن این مسیر باید حدود نیم ساعت در راه باشید.
اگر از سمت تهران راهی روستا و آبشار سنگان بشوید باید از طریق بلوار کوهسار وارد مسیر جاده تهران – سولقان – سنگان که درست در نزدیکی آزادراه تهران – شمال قرار دارد شده و راه را تا خود روستا ادامه دهید.
از ابتدای بلوار کوهسار تهران تا سولقان باید ۱۰ کیلومتر رانندگی کنید که احتمالا در بخش هایی از مسیر به ترافیک نیمه سنگین برخواهید خورد. بعد از سولقان باید مسیر جاده را تا ۷ کیلومتر به سمت شمال ادامه دهید تا خروجی روستای سنگان را در سمت چپ مشاهده کنید. اینجا روستای سنگان است و شما تنها چند کیلومتر با آبشار سنگان فاصله خواهید داشت.
روستای سنگان از چند محله کوچک و بزرگ تشکیل شده است که شما باید از جنوبی ترین آن ها یعنی سنگان پایین به سمت سنگان بالا بروید. از حوالی امامزاده به بعد باید ماشین ها را پارک کرده و استارت یک پیاده روی یا بهتر است بگوییم کوهنوردی در مسیری با شیب نسبتا زیاد و طبیعت سرسبز و زیبا که به آبشار منتهی می شود را بزنید.