رمضان ماهی پرفضیلت برای برپایی مراسمات جمعی در میان مردمان اهل سنت و شیعه کرمانشاه به حساب می آید. مشارکت اجتماعی در غباروبی مساجد و برگزاری مراسم آشتی کنان در آستانه فرارسیدن ماه مبارک رمضان، پهن شدن سفره های افطاری به همراه غذاهای متنوع محلی از حلیم و شیربرنج گرفته تا کوفته کرمانشاهی و آش محلی و ترخینه در کنار دورهمی های رمضانی، اتفاقات خوشایندی است که در خاطره پدر و مادربزرگ های این دیار نقش بسته است، غذاهای محلی که قدمت برخی از آنان همانند آش عباسعلی به ۲۰۰سال هم می رسد.
بیدار باش با شلیک توپ
در زمان های خیلی دور برای این که مردم استان خواب نمانند و بتوانند قبل از اذان صبح از خواب بیدار شوند و غذای مخصوص سحر را آماده و میل کنند، افرادی مسئولیت این کار را برعهده داشتند. براساس مستندات تاریخی در اغلب نقاط استان عده ای معروف به جارچی در کوچه ها راه می افتادند و با کوبیدن طبل مردم را بیدار می کردند. در شهر کرمانشاه و در دوره قاجار هم سلاح توپ را مجهز به گلوله مشقی می کردند و نیمه شب ها با شلیک آن، شهروندان را از نزدیک شدن به زمان اذان صبح خبردار می کردند. البته باید متذکر شد که رویت هلال ماه رمضان هم با شلیک همین توپ اعلام می شد. خواندن مناجات و سحری خوانی نیز از روش های بیدارکردن مومنان در این استان بود.
غذاهای ویژه رمضان
در ماه رمضان بازار غذاهای سنتی و محلی کرمانشاه به راه است و حلیم کرمانشاهی، آش عباسعلی، آش ترخینه، خورشت خلال، سیب پلو، خوراک چنگال، شیر برنج، کوفته، شله زرد و کله گنجشکی که همه با روغن اعلای حیوانی درست شده اند وشیرینی های محلی کرمانشاهی مثل کاک و نان برنجی هم پای ثابت سفره های رمضانی مردم این منطقه هستند که در کنار نان روغنی، زولبیا و بامیه، شیره انگور، حلوا و خرما قرار می گیرند. آش عباسعلی تاریخچه ای به اندازه ۲۰۰ سال دارد در آن زمان آشپز متدین و ماهری به نام عباس علی نذر می کند که هر شب در مسجد به مردم آشی ویژه بدهد تا آنها روزه خود را با آن آش افطار کنند. در این این آش از گوشت، نخود، لوبیا، عدس، پوره گندم، سبزیجات معطر، روغن کرمانشاهی و ادویه جات استفاده شده بود که مزه ای منحصر به فرد به آن می دادند. سال ها بعد، این آش پرملات به نام آشپز آن یعنی عباسعلی در کرمانشاه معروف می شود و به یکی از غذاهای مورد علاقه مردم تبدیل می شود. حالا، بعد از ۲۰۰ سال، یاد عباس علی متدین در هر ماه رمضان بر سر سفره های افطاری مردم زنده می شود و مردم با این عقیده که چنین آشی متبرک و خوش یمن است، آن را نذری می دهند.
خوراک چنگال هم یکی دیگر از خوردنی های پرطرفداری کرمانشاهی است که نوعی شیرینی محسوب می شود و این خوراک مخلوطی است از نان و روغن کرمانشاهی و شکر که به عقیده کرمانشاهی ها، روزه دار را تا افطار نگه می دارد و حلیم کرمانشاهی خوردنی خوشمزه تقریباً پای ثابت همه سفره های افطاری در کرمانشاه است. کرمانشاهی ها برای سفره افطاری تدارک ویژه ای می بینند و معمولاً هر شب در خانه های مردم این استان سفره های افطاری برای پذیرایی از میهمانان پهن می شود و همچنین آنها در برخی شب ها هم رسم «کاسه همسایه» را به جا می آورند. در این رسم برخی خانواده ها به میزان یک وعده کامل غذای افطاری خود را به همسایه خود می دهند و این رسم در طول ماه رمضان برقرار است.
چرخیدن جارچی در کوچه ها
در برخی از مناطق روستایی استان پس از رویت ماه و آغاز روز عید فطر، اهالی روستا به همسایگان خود سر زده و مهمان سفره آنان می شوند. در گذشته روستایی به نام دره لول (تپه فتحعلی خان) که اکنون انتهای کوچه ثبت ورودی شهرک بعثت شهر کرمانشاه است، وجود داشت که این مکان به دلیل قرار رفتن در ارتفاعات توسط ارتش برای اعلام زمان سحر و افطارروزه داران انتخاب شده بود. در این مکان توپ هایی با استفاده از باروت و پارچه های کهنه به دلیل داشتن صدایی رسا شلیک می شد و ساکنان شهر از زمان اوقات شرعی برای روزه داری مطلع می شدند.
کاسه همسایه
این رسم پسندیده که نوعی انفاق نیز به حساب می آمد در بین کرمانشاهیان رواج داشت و گاهی اوقات کاسه همسایه طعامی برای همسایه فقیر و بی بضاعت می شد که قادر پخت غذای مذکور نبود. البته این رسم هنوز هم در بسیاری از محلات قدیمی کرمانشاه رایج است اما در سایر نقاط تا حدی کمرنگ شده و کمتر کسی این رسم پسندیده را اجرا می کند. مردم کرمانشاه همچنین رسوم ای در شب های احیا برگزار می کردند و از مهمترین آنها عزاداری برای مولای متقیان علی علیه السلام در مساجد و تکایا بود. همچنین مردم کرمانشاه در قالب دسته جات عزاداری در هیئت ها که در نقاط مختلف شهر برپا می کردند به عزاداری برای مولای متقیان می پرداختند و همچنین شبهای قدر را تا اذان صبح احیا می گرفتند.
فطریه
مردم کرمانشاه در پایانی ترین روز ماه مبارک رمضان دوره سفره افطاری جمع می شوند و فطریه خانواده را که از سوی بزرگ خانواده پرداخت می شود، دست به دست می کنند و آن را زیر بالش خود قرار می دهند تا صبح روز عید و قبل از اقامه نماز عید فطر آن را به فرد مستمندی که می شناسند، بپردازند. از دیگر رسوم مردم کرد و استان کرمانشاه که شاید هنوز هم در برخی از روستاها رایج است، می توان به میهمانی روز عید فطر اشاره کرد. در روز عید فطر همه مردم غذای مناسب و متناسب با روز عید را فراهم می کنند تا میهمانانی که روز عید به منزلشان می آیند، از این غذا بخورند به این صورت است که هر کسی که به منزل دیگری می رود با صاحب خانه آماده می شوند در منزل نفر بعدی به ترتیب نفرات بعدی می روند تا عید فطر را به آنان تبریک و تهنیت بگویند.
سخن آخر
رویت هلال آغاز و پایان ماه در کرمانشاه در ارتفاعات انجام می شد و با سحری خوانی و بیدارباش سفره های سحری درخانه های کاه گلی انداخته می شد. این ماه به مردمان دیندار کرمانشاه فرصتی دوباره برای محکم شدن ارتباطات معنوی و نیز تحکیم پیوندهای خانوادگی و دوستانه می دهد و دلها را از کینه ها خالی می کند.
آداب غذا خوردن در فرانسه
