روز نهم ماه که روز عرفه است و از اعیاد بزرگ؛ از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که هرکه در روز عرفه پیش از آن که متوجه دعا شود دو رکعت نماز به جا آورد و نزد خدا در زیر آسمان اعتراف کند به گناهان خود و اقرار کند به خطاهاى خود، فایز گردد به ثواب اهل عرفات و گناهان گذشته و آینده اش آمرزیده شود و شیخ مفید این نماز را بعد از نماز عصر ذکر کرده است و گفته است که این نماز مخصوص جمعى است که در اطراف باشند و در عرفات حاضر نباشند.آنگاه به اعمال و دعاهای عرفه که از ائمه طاهره روایت شده است مشغول گردد و آن اعمال و ادعیه بیشتر از آن است که به طور کامل در این مختصر ذکر شود ولی به اندازه ای که این کتاب گنجایش آن را داشته باشد نقل می کنیم.
فضیلت روز عَرَفه
روز عرفه از روزهاى با فضیلت است. اشتغال به دعا پس از نماز ظهر و عصر و نیز اجتماع مردم جهت دعا در این روز استحباب دارد.
زیارت امام حسین در روز عَرَفه
از دیگر اعمال مستحب روز عرفه، زیارت امام حسین علیه السّلام.
طریقه خواندن نماز روز عرفه چگونه است؟
شیخ کفعمی در کتاب «مصباح» فرموده: برای کسی که از دعا خواندن ضعف پیدا نکند روزه ی روز عرفه مستحب است و پیش از زوال [رسیدن آفتاب به وقت شرعی ظهر] غسل استحباب دارد و همچنین زیارت امام حسین (علیه السلام) در روز و شب عرفه مستحبّ است؛
و چون وقت زوال رسید، زیر آسمان رود و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو بجا آورد و چون از نماز ظهر و عصر فارغ شود، دو رکعت نماز بخواند، در رکعت اول پس از سوره «حمد» سوره «توحید» و در رکعت دوم بعد از «حمد» سوره «کافرون» بخواند، پس از آن چهار رکعت نماز بجا آورد؛ در هر رکعت پس از سوره «حمد» «پنجاه مرتبه» سوره «توحید» بخواند.
فقیر می گوید: این نماز همان «نماز حضرت امیرالمؤمنین» است. سپس شیخ کفعمی فرموده است: این تسبیحات را که از حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) روایت شده است و سید ابن طاووس در «اقبال» ذکر فرموده را بعد از نماز بخوان:
سُبْحانَ الَّذِى فِى السَّماءِ عَرْشُهُ سُبْحانَ الَّذِى فِى الْأَرْضِ حُکْمُهُ
سُبْحانَ الَّذِى فِى الْقُبُورِ قَضاؤُهُ
سُبْحانَ الَّذِى فِى الْبَحْرِ سَبِیلُهُ سُبْحانَ الَّذِى فِى النَّارِ سُلْطانُهُ
سُبْحانَ الَّذِى فِى الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ سُبْحانَ الَّذِى فِى الْقِیامَةِ عَدْلُهُ
سُبْحانَ الَّذِى رَفَعَ السَّماءَ سُبْحانَ الَّذِى بَسَطَ الْأَرْضَ
سُبْحانَ الَّذِى لَامَلْجَأَ وَلَا مَنْجٰا مِنْهُ إِلّا إِلَیْهِ.
منزّه است خدایی که عرشش در آسمان است، منزّه است خدایی که حکمش در زمین است، منزّه است خدایی که فرمانش در گورهاست، منزّه است خدایی که راهش در دریاست، منزّه است خدایی که سلطنتش در آتش است.
منزّه است خدایی که رحمتش در بهشت است، منزّه است خدایی که عدالتش در قیامت است، منزّه است خدایی که آسمان را برافراشت، منزّه است خدایی که زمین را بگسترد، منزّه است خدایی که پناهگاه و نجاتی از او جز به سوی او نیست.
سپس «صد مرتبه» بگو:
سُبْحانَ اللّٰهِ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ وَلَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ أَکْبَرُ
منزّه است خدا و سپاس از آن خداست و معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ تر است.
و سوره «توحید» را «صد مرتبه» و «آیت الکرسی» را «صد مرتبه» بخوان و «صد مرتبه» بر محمّد و آل محمّد صلوات فرست و «ده مرتبه» بگو:
لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَحْدَهُ لَاشَرِیکَ لَهُ ، لَهُ الْمُلْکُ ، وَلَهُ الْحَمْدُ ،
یُحْیِى وَیُمِیتُ ، وَیُمِیتُ وَیُحْیِى ، وَهُوَ حَیٌّ لَایَمُوتُ ،
بِیَدِهِ الْخَیْرُ ، وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ.
معبودی جز خدا نیست، یگانه و بی شریک است، فرمانروایی و سپاس از آن اوست، زنده می کند و می میراند و می میراند و زنده می سازد و او زنده پاینده است، خیر تنها به دست اوست و او بر هر چیز تواناست و «ده مرتبه»:
أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ الَّذِى لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ وَأَ تُوبُ إِلَیْهِ.
آمرزش می جویم از خدایی که معبودی جز او نیست، زنده و به خود پاینده است و به سوی او بازمی گردم و «ده مرتبه»:
یَا اللَّهُ
اى خدا
یَا رَحْمَنُ
ای مهربان
یَا رَحِیمُ
اى بخشنده
یَا بَدِیعَ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ یَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِکْرامِ.
ای پدیدآورنده ی آسمان ها و زمین، ای دارای شوکت و بخشش.
و «ده مرتبه»:
یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ
اى زنده، اى پاینده
«ده مرتبه»:
یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ
اى نعمت افزا، اى عطابخش.
و «ده مرتبه»:
یَا لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ
ای که خدایی جز تو نیست. اجابت فرما.
آنگاه بگو:
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ یَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَىَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ ،
یَا مَنْ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ ،
یَا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلىٰ وَبِالْأُفُقِ الْمُبِینِ ،
یَا مَنْ هُوَ الرَّحْمٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوىٰ ،
یَا مَنْ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ ،
أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ.
خدایا از تو درخواست می کنم، ای کسی که از رگ گردن به من نزدیکتر است، ای کسی که میان انسان و دلش پرده می شود، ای کسی که در چشم انداز برتر و افق آشکار است، ای کسی که بخشنده و بر حکومت هستی قرار دارد، ای کسی که چیزی مانندش نیست و او شنوا و بیناست، از تو درخواست می کنم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست.
حاجت خود را بخواه که به خواست خدا برآورده خواهد شد، آنگاه این صلوات را که از امام صادق(علیه السلام) روایت شده بخوان که هرکه بخواهد محمّد و آل محمّد(صلی الله علیه وآله) را در فرستادن صلوات بر ایشان مسرور نماید، بگوید:
اللّٰهُمَّ یَا أَجْوَدَ مَنْ أَعْطىٰ ، وَیَا خَیْرَ مَنْ سُئِلَ ، وَیَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ .
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الْأَوَّلِینَ ، وَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الْآخِرِینَ
، وَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الْمَلَاَ الْأَعْلىٰ ، وَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الْمُرْسَلِینَ .
اللّٰهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً وَآلَهُ الْوَسِیلَةَ وَالْفَضِیلَةَ وَالشَّرَفَ وَالرِّفْعَةَ وَالدَّرَجَةَ الْکَبِیرَةَ .
اللّٰهُمَّ إِنِّى آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَلَمْ أَرَهُ فَلا تَحْرِمْنِى فِى الْقِیامَةِ رُؤْیَتَهُ ،
وَارْزُقْنِى صُحْبَتَهُ ، وَتَوَفَّنِى عَلَىٰ مِلَّتِهِ ، وَاسْقِنِى مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِیّاً سائِغاً
هَنِیئاً لَاأَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَداً ، إِنَّکَ عَلَىٰ کُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ .
اللّٰهُمَّ إِنِّى آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَلَمْ أَرَهُ فَعَرِّفْنِى فِى الْجِنانِ وَجْهَهُ .
اللّٰهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّداً صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ مِنِّى تَحِیَّةً کَثِیرَةً وَسَلاماً.
خدایا ای بخشنده ترین کسی که عطا فرمود و ای بهترین کسی که درخواست شد و ای مهربان ترین کسی که از او مهربانی خواسته شد، خدا درود فرست بر محمّد و آلش در بین گذشتگان و بر محمّد و خاندانش در میان آیندگان و بر محمّد و خاندانش در میان فرشتگان و بر محمّد و خاندانش در میان رسولان.
خدایا عطا فرما به محمّد و خاندانش وسیله و فضیلت و شرف و بلندی مقام و درجه والا. خدایا ایمان آوردم به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) درحالی که او را ندیدم، پس مرا در قیامت از دیدارش محروم مساز و هم نشینی با او را نصیبم فرما و مرا بر دین او بمیران و از حوضش سیرابم کن
نوشیدنی بدون تشنگی، دلنشین و گوارا که پس از آن هرگز تشنه نشوم، همانا تو بر هر چیز توانایی. خدایا ایمان آوردم به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) درحالی که او را ندیدم، پس در بهشت چهره اش را به من بشناسان. خدایا به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) از سوی من تحیت و سلام بسیار برسان.
صدقه دادن در روز عَرَفه
و صدقه دادن که پاداشى مضاعف از دیگر ایّام دارد.
حاجت خواستن از غیر خدا در روز عَرَفه
حاجت خواستن از غیر خدا در روز عرفه مکروه است.
وقوف به عرفات در روز عَرَفه
از مناسک حج، وقوف به عرفات از ظهر روز نهم ذیحجه تا غروب آفتاب است.
جمع بین نماز ظهر و عصر در روز عَرَفه
جمع بین نماز ظهر و عصر در اول وقت براى کسى که در عرفات است، استحباب دارد. در این صورت، اذان نماز عصر ساقط خواهد بود؛ لیکن در اینکه سقوط آن به نحو رخصت است یا عزیمت، اختلاف مى باشد. بنابر قول به عزیمت، اذان نماز عصر مشروعیت ندارد، بلکه بدعت و حرام است.
قطع تلبیه در روز عَرَفه
مستحب است محرم پس از بستن احرام، تلبیه را تکرار کند، لیکن به تصریح برخى، بر کسى که احرام حج بسته، واجب است ظهر روز عرفه تلبیه را قطع کند.
وظیفه امیر الحاج در روز عَرَفه
مستحب است امیر الحاج در روز عرفه براى حاجیان سخنرانی کند و آنها را با اعمال و مناسک آشنا سازد.
بیتونه در منی در شب عرفه
بر حاجی مستحب است شب عرفه به منی رفته، تا طلوع فجر در آن جا بیتوته نماید و به طاعت الهی- از قبیل نماز، دعا و ذکر- مشغول گردد.
مشاغل حلال و حرام برای زنان کدام هستند ؟
