به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی ساعدنیوز به نقل از فارس، در آن سوی کبیر کوه در دامنه یکی از پشته‌های کوه شاه نخجیر، گورستانی خود نمایی می‌کند که طول و عرض تقریبی آن 350متر است و در 17 بهمن 1379 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
دورترین نقطه‌ها همیشه از مهمترین مکان‌ها برای آرامش روح و روان بوده است؛ حال یکی از این دورترین نقطه‌ها مکانی است که چشم هر بیننده‌ای را خیره و ذهن بازدید کنندگان را با وقایع تاریخی درگیر و به ویژگی‌های آن می‌افزاید.
گورستانی که همه چیز آن عجیب است
گورستان کان گنبد ( کان به زبان کوردی یعنی خانه و گنبد یعنی گنج پنهان شده) در 30 کیلومتری جنوب شرقی ایلام و در مسیر راه ایلام به ارکواز ملکشاهی قرار دارد؛ در میان خاک‌های گور تعداد زیادی مهره، عقیق، یک حلقه فلزی و یک قطعه صرف به طول 8 سانتی‌متر با مقطعی چهار گوشی به دست آمده است.
اینجا جایی است که تمام حالات وصف شده را با خود به همراه دارد گورستانی که همه چیز آن عجیب است از بقای 4 جسد یافت شده که به هم ریخته‌اند و هیچ گونه انسجامی بین استخوان‌های بدن اجساد وجود ندارد تا پیدا کردن خنجر، عقیق و شمشیر که ذهن باستان شناسان را نیز درگیر خود کرده است.
به راستی آیا جسدهای واقع در گورستان در آن برهه از تاریخ طلسم شده‌اند و سرگردان یا گورستان کان گنبد رمزی شگفت انگیزتر دارد؟ حقیقت و راز این گورستان را چه کسی می‌تواند آشکار کند؟تاریخ یا گذشتگان؟
وجود گنجی قدیمی مربوط به پادشاه در گورستان
مرادی یکی از بازدید کنندگان این گورستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: گورستان کان گنبد حکایت از گذشتگان قدیم دارد؛ گفته‌اند که گنجی قدیمی مربوط به پادشاه در آن بوده و به همین دلیل آن را گورستان کان گنبد نامیده‌اند.
وی افزود: کان به زبان کردی به معنی هانه یعنی خانه است و گنبد نیز به معنای گنج پنهان شده در کان است؛ پادشاه که در آن زمان حکومت را بر دست داشت گنج ارزشمند خود را پنهان کرد تا هیچکس دستش به آن نرسد و اکنون به عنوان آثار تاریخی گرانبها در کشور ثبت شده و هنوز هم آن گنج وجود دارد.
این بازدید کننده ادامه داد: افراد زیادی در زمان قدیم برای به دست آوردن این گنج تلاش، جنگ و ستیز انجام داده‌اند تا به گنج پادشاه در کان گنبد برسند اما حرص و طمع آن‌ها باعث شد در مبارزه شکست بخورند و بمیرند؛ در نهایت آثار باستانی از جمله خنجر و عقیق به جا مانده از آن‌ها هم اکنون توسط سازمان میراث فرهنگی مشاهده شده است.
گورستان کان گنبد یکی از آثار ارزشمند میراث فرهنگی
محمدجواد خانزادی کارشناس میراث فرهنگی گفت: این گورستان ترکیبی از خاک و صخره است و گورها عمدتا در بالا و دامنه آن مشاهده می‌شوند نتایج بررسی کاوش‌های باستان شناسان در محوطه این گورستان نشان می‌دهد که آثار آن به دوره تاریخی( 2600-2500 ق.م) و یا( 4600-4500 ق.م) تعلق دارد.
وی افزود: این گور 150 سانتی متر طول، 125 سانتی متر عرض و 56 سانتی متر عمق دارد و دیواری به ضخامت 23 تا 30 سانتی متر در جهت شمالی- جنوبی با 10 درجه انحراف غربی در میانه گود جاده قدیم، قرار دارد.
این کارشناس فرهنگی، تصریح کرد: دیوارهای آن از سنگ‌های کوهستان و با بدنه صاف ساخته شده است که با بررسی‌هایی که توسط بازرسین صورت گرفته؛ اشیای ارزشمندی نظیر خنجر و انگشتر یافت شده؛ باید گفت این گورستان یکی از آثار ملی ارزشمند سازمان میراث فرهنگی است.
گورستان متعلق به دوره مفرغ عصر آهن است
گورستان کان گنبد متشکل از تعدادی قبور، دو طبقه پیش از تاریخ بوده که هر کدام از قبور بیان کننده نوع مذهب و اعتقاد مردم این مناطق بر اساس نوع تدفین مردگان خود در پیش از تاریخ بوده است.
اشیا به دست آمده از گورستان شامل سفال و اشیا فلزی بوده است که آخرین کاوش گورستان کان گنبد در سال (1365ه. ش) به وسیله هیات مرکز باستان شناسی ایران به سرپرستی میرعابدین کابلی انجام شده است.
تعداد گور متعلق به دوره مفرغ عصر آهن است این گورستان برای گذشتگان خود دارای تاریخ و فرهنگ خاصی است که امروز این گورستان در 3 کیلومتری جنوب شرقی و در مسیر ایلام به ارکواز ملکشاهی است.
گفتنی است؛ با توجه به قدمت و فرهنگی که گورستان کان گنبد به استان ایلام بخشیده است، بزرگان این منطقه می‌گویند گنج با ارزش این منطقه همان فرهنگ و اصالتی است که به تمامی مردم تعلق دارد و این منطقه روایتگر اصالت ایلامیان باستان شده است.
