اهمیت خون بند ناف نوزاد 

بند ناف همان چیزی است که کودک را به جفت متصل می‌کند. جفت مسئول رساندن غذا و اکسیژن در رحم به جنین است. بند ناف نوزاد پس از تولد در مدت کوتاهی بسته خواهد شد که پزشک سریعا آن را می‌بُرد. در گذشته پس از بریده شدن بندناف آن را دور می‌انداختند، اما اکنون خون بند ناف نوزاد پس از زایمان ذخیره خواهد شد. خون بند ناف حاوی مقدار غنی از سلول‌های بنیادی است. این سلول‌ها بسیار ارزشمند هستند، زیرا می‌توانند در درمان بیماری‌های تهدیدکننده زندگی فرد کمک بزرگی کنند.

به خونی که پس از تولد کودک درون بندناف او باقی می‌ماند، خون بندناف نوزاد یا Cord blood می‌گویند. این خون با خون‌های معمولی تفاوت چندانی ندارد و از گلبول‌های سفید، قرمز، پلاسما و پلاکت تشکیل شده است. اما به‌دلیل غنی بودن از سلول‌های بنیادی موجود در مغز استخوان تقویت کننده سیستم ایمنی هستند. سلول‌های بنیادی توانایی بالغ شدن دارند که امکان درمان بیماری با خون بند ناف نوزاد را افزایش می‌دهند.

خون بند ناف حاوی حدود 80 تا 200 میلی‌لیتر سلول بنیادی است که هنگام زایمان کمتر از 5 دقیقه برای جمع‌آوری آن زمان وجود دارد. سلول‌های بنیادی خون بندناف نوزاد به‌دلیل این‌که جوان‌تر هستند و کمتر در معرض بیماری یا عوامل محیطی قرار گرفته‌اند، نسبت به سلول بنیادی بزرگسالان مناسب‌تر خواهند بود. در واقع با ذخیره خون بندناف نوزاد، منبع غنی از سلول‌های بنیادی در اختیار شماست که می‌تواند به درمان بیش از 80 نوع بیماری مختلف کمک کند.

چنان‌چه تصمیم گرفتید خون بندناف نوزادتان را ذخیره کنید باید قبل از زایمان به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک متخصص زنان بلافاصله پس از بسته شدن بند ناف و بریدن آن، خون را جمع‌آوری می‌کند. برای این کار از یک سوزن مخصوص استفاده می‌کنند تا خون مربوطه از بند ناف خارج شود.
در زایمان طبیعی، خون‌گیری داخل رحمـی اسـت و بـه علت انقباضات رحم جهت بیرون راندن جفت به خارج رحم، این انقباضات به مانند یک پمپ طبیعی عمل کرده و باعث تخلیه تقریبا کامل خون جفت می‌شود. در این‌گونه موارد، احتمال مخلوط شدن خون جنین با خون مادر بسیار کم است، البته در زایمان طبیعی میزان آلودگی نسبت به زایمان سزارین کمی بیشتر است، زیرا بندناف از کانال زایمان خارج می‌شود لذا در زایمان طبیعی خون‌گیر باید شرایـط سترونـی را کـاملا رعایت کند تا احتمال آلودگی به حداقل برسد. اما در زایمان سزارین، خونگیری می‌تواند داخل رحمی (قبل از جداشدن جفت از دیواره رحم) یا خارج رحمی باشد. یعنی پس از جدا شدن جفت از دیواره رحم و خروج از بدن مادر خونگیری انجام شود. در این‌گونه موارد خونگیری داخل رحمی نسبت به خارج رحمی ارجح است؛ زیرا هنوز ارتباط جفت و رحم مادر برقرار است و خون بیشتری جمع‌آوری می‌شود.
سپس برای ذخیره خون بند ناف نوزاد آن را درون کیسه مخصوصی می‌ریزند. این فرایند مشکلی برای مادر و نوزاد ایجاد نمی‌کند و کاملا بی‌خطر است. سپس خون بند ناف را به بانک خون بند ناف می‌فرستند. در آن‌جا خون مورد نظر از لحاظ انواع بیماری‌ها، اختلالات ژنتیکی و سایر موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورتی که مشکل خاصی وجود نداشته باشد برای ذخیره خون بندناف نوزاد شما آن را به صورت برودتی منجمد می‌کنند تا در زمان مطابقت مورد استفاده قرار بگیرد.
خون جفت باید در مدت 3 تا 5 دقیقه جمع‌آوری شود، زیرا پس از این مدت زمان، احتمال لخته شدن خون در جفت و بندناف افزایش پیدا می‌کند. میزان خون بندناف جمع‌آوری شده تقریبا 50 تا 150 میلی‌لیتر است که این میزان بستگی به نوع خونگیری، نوع زایمان، حجم و وزن جفت و دیگر شرایط ناشناخته دارد.

برخی از خانواده‌ها به شکل خصوصی برای نگهداری از خون بندناف نوزاد خود اقدام می‌کنند. آن‌ها هر نوع هزینه‌ای که لازم باشد را با رضایت کامل پرداخت خواهند کرد، زیرا اصلی‌ترین علت نگهداری از خون بند ناف نوزاد خود را نوعی بیمه و سرمایه گذاری برای کودک خود در آینده می‌دانند.
همچنین در صورت بروز بیماری برای سایر اعضای خانواده که با پیوند استخوان در ارتباط است، می‌توانید از خون بند ناف استفاده کنید. نگهداری از این خون به دو شکل انجام می‌شود:

1. بانک عمومی خون بند ناف: در این حالت خون بند ناف به مرکز اهدای سلول‌های بنیادی داده می‌شود تا از آن برای نجات جان فرد غریبه استفاده شود. این نوع بانک دولتی بوده و نیاز به پرداخت هزینه‌ای ندارد.

2. بانک خصوصی خون بند ناف: در این حالت خون بند ناف فقط برای خانواده و خود کودک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع بانک شامل پرداخت دو مرحله هزینه (هزینه جمع‌آوری اولیه و هزینه ذخیره‌سازی سالانه) است.

سلول‌های بنیادی که اصلی‌ترین علت نگهداری از خون بند ناف به‌شمار می‌آیند، به صورت بالقوه نجات دهنده هستند. در واقع شما با ذخیره خون بندناف نوزاد خود می‌توانید به افرادی که نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی دارند، کمک کنید. کاربرد سلول‌های بنیادی بند ناف نوزاد را باید کمک به ساخت سلول‌های جدید و سالم پس از پیوند دانست. بنابراین میتوان به درمان بیماری با خون بند ناف نوزاد امیدوار بود. این بیماری‌ها عبارتند از:

• سرطان‌ها شامل لوسمی و لنفوم

• بیماری‌های مربوط به مغز استخوان و نیازمند پیوند

• انواع کم‌خونی همچون سلول داسی شکل

• اختلالات سیستم ایمنی بدن

• دیابت تیپ 1 (وابسته به انسولین)

• بیماری پارکینسون

• لوپوس

سلول‌های بنیادی خون بند ناف به کمک ساخت سلول‌های جدید و سالم موجب درمان بیش از 80 نوع بیماری می‌شوند.

سلول‌های بنیادی خون بند ناف و مغز استخوان هر دو در جهت تولید سلول‌های خونی تلاش می‌کنند. برخی از پزشکان معتقدند سلول‌های بنیادی خون بند ناف نسبت به مغز استخوان توانایی بیشتری دارند. این در حالی است که تعداد دیگری از پزشکان تاثیر سلول‌های بنیادی خون بندناف نوزاد را بسیار ناچیز می‌دانند. در زیر به بررسی مزایا و معایب این موضوع می‌پردازیم.

• افراد بیشتری امکان دریافت سلول‌های بنیادی را از خون بند ناف دارند.

• احتمال این‌که بدن سلول‌های بنیادی خون بند ناف را رد کند بسیار کم است.

• سلول‌های بنیادی خون بند ناف موجب تقویت سیستم ایمنی در طول درمان بیماری سرطان می‌شوند.

• جمع‌آوری خون بندناف نوزاد هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد.

• امکان منجمد نگه داشتن خون بند ناف وجود دارد و این می‌تواند به همیشه در دسترس بودن سلول‌های بنیادی کمک کند.

• به صورت رایگان می‌توانید خون بند ناف نوزاد خود را به بانک عمومی اهدا کنید.

• جمع‌آوری خون بند ناف و اهدای آن به بانک عمومی می‌تواند جان بیماران زیادی را نجات دهد.

• ممکن است سلول بنیادی خون بند ناف برای بزرگسالان کافی نباشد و آن‌ها به چندین اهداکننده نیاز پیدا کنند.

• نگهداری از خون بندناف نوزاد در بانک خصوصی هزینه‌بردار است.

• تصمیم‌گیری در خصوص ذخیره خون بند ناف نوزاد باید قبل از زایمان انجام شود و در حین آن نمی‌توان نظر خود را تغییر داد.

• احتمال این وجود دارد که بانکداری خصوصی خون بند ناف از پیوند سلول بنیادی فرد غریبه موثرتر نباشد.

• احتمال این وجود دارد که هر بیمارستانی برای جمع‌آوری عمومی خون بند ناف اقدام نکند.

خون بند ناف نوزاد منبع غنی از سلول‌های بنیادی است که می‌توان آن را بلافاصله پس از زایمان جمع‌آوری کرد. شما می‌توانید خون بند ناف را به بانک عمومی برای درمان افراد غریبه اهدا کنید یا این‌که در بانک خصوصی مختص فرزند و خانواده خود نگه دارید.