ای که چون خورشید بودی با شکوه/ در سوگ امیرهوشنگ ابتهاج

  چهارشنبه، 19 مرداد 1401   زمان مطالعه 4 دقیقه
ای که چون خورشید بودی با شکوه/ در سوگ امیرهوشنگ ابتهاج
ای که چون خورشید بودی با شکوه/ در غروب تو چه غمناک است کوه؛ غمی سنگین بر دل دوستداران ادب فارسی در گرماگرم تابستان داغ نشست. سایه رفت! تابستان داغ بدون سایه بس جانفرساست. باشد که در خُنکای میراث ادبی اش این غم بزرگ را تاب آوریم.

یلدا ابتهاج فرزند هوشنگ ابتهاج بامداد چهارشنبه در صفحه شخصی اینستاگرام خود اعلام کرد که "سایه ما با هفت هزار سالگان سر به سر شد.» وی اواخر تیر به دلیل نارسایی کلیوی در بیمارستانی در شهر کلن آلمان بستری و تحت درمان بود.

امیر هوشنگ ابتهاج روز یکشنبه ۶ اسفند ۱۳۰۶ شمسی در رشت متولد شد. پدرش «آقاخان ابتهاج» از مردان سرشناس و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود. پدربزرگ او یعنی «ابراهیم ابتهاج الملک» گرگانی و مادربزرگش اهل رشت بود.منزل شخصی سایه در سال ۱۳۸۷ با نام خانه ارغوان به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسیده است. دلیل این نام گذاری وجود درخت ارغوان معروفی در حیاط این خانه است که سایه شعر معروف ارغوان خود را برای آن درخت گفته است.

او هم مانند دیگران شاعران معاصر نیما همچون شهریار در ابتدا سعی کرد تا راه نیما را دنبال کند؛ اما پس از مدتی راه خود را از شعر نیمایی جدا کرد و تنها به سرودن غزل پرداخت. دوره تحصیلات دبستان را در رشت و دبیرستان را در تهران گذراند و در همین دوران در سال ۱۳۲۵ اولین دفتر شعر خود را با نام نخستین نغمه ها منتشرکرد که سبکی کلاسیک دارد. از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ شمسی سرپرست برنامه گل ها در رادیوی ایران (پس از کناره گیری داوود پیرنیا) و پایه گذار برنامه موسیقایی گلچین هفته بود.

از مهم ترین آثار او تصحیح غزل های حافظ با عنوان «حافظ به سعی سایه» است که نخستین بار در سال ۱۳۷۲ به چاپ رسید او سال های زیادی را صرف پژوهش و حافظ شناسی کرده که این کتاب حاصل تلاش بی وقفه و عشق او به لسان الغیب غزلسرای بزرگ بوده است که در مقدمه آن را به همسرش پیشکش کرده است.

دکتر علی عباسعلی زاده حافظ پژوه و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فسا در یادداشتی اختصاصی برای ساعدنیوز به مناسبت درگذشت امیرهوشنگ ابتهاج از هنر شاعری سایه گفته است:

تصویر

امروز 19 مرداد 1401، سایه – شاعر درخشان و بزرگ ایران زمین-از دنیا رفت. اگر چه او پرکشید و این آشیانه را خالی گذاشت، اما حقیقتا سایه ­ی اشعار او همچون سایه­ ی شعر حافظ بر سر شعر پارسی پایدار خواهد بود. اگر صادقانه داوری کنیم، می بینیم که شعر سایه همچون شعر حافظ مقبول طبع اهل زمانه افتاد و به دل مردمان روزگار نشست، همه می دانیم که رسیدن به چنین جایگاهی کار مردان مرد است، کاری است کارستان، که کمتر نصیب کسی خواهد شد، اگر انصاف دهیم می بینیم که نه تنها شعر او بلکه کلام و گفتار او نیز در فضای مجازی دست به دست می شود و مردم با عشق به یکدیگر نشان می دهند؛ فضای صادقانه ی گفتارش، لحن و آهنگ صمیمانه صدایش، حکایت از تجربه ای دیرینه دارد که شنونده را مجذوب کلام و گفتارش می کند. اگر بخواهم بی پرده صحبت کنم باید بگویم همین "صدق عاطفی" اش رمز دلنشین شدن شعرهایش هست، خودش بارها گفته بود که هر چه گفته و سروده از باور خودش گفته و با صداقت گفته است و هیچ چیزی را به خودش نبسته و ادایی در نیاورده است و این تنها چیزی است که به خاطر آن به خوش می بالد

به این بیتش نگاه کنید:

تو آب گوارایی جوشیده ز خارایی

ای چشمه مکن تلخی گر زهر چشانندت

سایه مصداق همین چشمه بود، اگر چه زهرها چشید و تلخی ها دید اما آب گوارایی بود که زندگی بخش بود و درخت امید را سیراب می کرد، به قول مولانا:

مه فشاند نور و سگ عوعو کند

هر کسی بر طینت خود می تند

طینت و خاک وجود سایه با عشق و امید سرشته شده بود، عشق و امید را صادقانه گسترش داد، بدون هیچ چشمداشتی.

چقدر این مثنوی سایه را دوست دارم:

روزگارا قصد ايمانم مكن
زآنچه می گويم پشيمانم مكن
كبريای خوبی از خوبان مگير
فضلِ محبوبی ز محبوبان مگير
گم مكن از راه پيشاهنگ را
دور دار از نامِ مردان ننگ را
گر بدی گيرد جهان را سربسر
از دلم اميد خوبی را مبر
چون ترازويم به سنجش آوری
سنگ سودم را منه در داوری
چون كه هنگام نثار آيد مرا
حبّ ذاتم را مكن فرمانروا
گر دروغی بر من آرد كاستی
كج مكن راه مرا از راستی
پاي اگر فرسودم و جان كاستم
آنچنان رفتم كه خود می خواستم
هر چه گفتم جملگی از عشق خاست
جز حديث عشق گفتن دل نخواست
حشمت اين عشق از فرزانگی ست
عشقِ بی فرزانگی ديوانگی ست
دل چو با عشق و خرد همره شود
دستِ نوميدی ازو كوته شود
گر درين راه طلب دستم تهی ست
عشقِ من پيشِ خرد شرمنده نيست
روی اگر با خونِ دل آراستم
رونقِ بازارِ او مي خواستم
ره سپردم در نشيب و در فراز
پای هِشتم بر سرِ آز و نياز
سر به سودايی نياوردم فرود
گرچه دستِ آرزو كوته نبود
آن قَدَر از خواهشِ دل سوختم
تا چنين بي خواهشی آموختم
هر چه با من بود و از من بود نيست
دست و دل تنگ است و آغوشم تهيست
صبرِ تلخم گر بر و باری نداد
هرگزم اندوهِ نوميدی مباد
پاره پاره از تنِ خود می بُرم
آبي از خونِ دلِ خود می خورم
من درين بازی چه بردم؟ باختم
داشتم لعلِ دلی، انداختم
باختم، اما همین بُرد من است
بازيی زين دست در خوردِ من است
زندگانی چيست؟ پُر بالا و پست
راست همچون سرگذشتِ يوسف است


دیدگاه ها
  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
پربازدید شدن نمای بیرونیِ منزل شخصی رهبر معظم انقلاب+عکس/ نمایی سیمانی با آیفونی قدیمی و درب خانه ای ساده و بدون زرق و برق (346 نظر) سه پرس کباب سفارش پسر کوچک رهبر معظم انقلاب برای خانواده شش نفره‌شان+عکس/ فرزندانی که در ساده زیستی راه پدر را ادامه میدهند (164 نظر) ساده زیستی مثال زدنی رهبر انقلاب ؛ از عینک شکسته و کفش قدیمی تا مبل ساده و عبای نخ کش شده +عکس (151 نظر) نوزاد بانمک و خوشگل المیرا شریفی مقدم مجری خوش اخلاق صداوسیما سر سفره ساده عید/ پروفیل یک مادر مهربون+عکس (54 نظر) پیام توئیتری علی دایی درباره حمایت از کاندیداهای ریاست جمهوری+عکس (36 نظر) خلاقیت پدر ایرانی در ثبت اولین عکس متفاوت از پسرش حماسه ساز+عکس/کل آتلیه های شهر زیر سوال رفت...🤣 (36 نظر) تدارکات ساده رهبر معظم انقلاب برای پذیرایی کردن از مهمانانش+عکس/از قند و چای گرفته تا بشقاب کوچک از شیرینی نارگیلی برای کسانی که قند دوست ندارند (33 نظر) خلاقیت بی نظیر راننده یزدی، با نوشته جالب پشت کامیون حماسه ساز شد/ آدم حَظ میکنه از این درک و فهم بالا... (21 نظر) تصویری از خانه ابدی همسر جوان نسرین مرادی، فریده سریال نون خ/ روحش شاد و یادش گرامی (18 نظر) نگاهی به سبک دکوراسیون و سلیقه ساده پسندِ خانه علیرضا زاکانی+عکس/ خانه ای با فرش ماشینی و لوازم در حد شهروند عادی (17 نظر) مراسم تشییع پدر محسن تنابنده، شوهر همای پایتخت با حضور چهره های سرشناس و بازیگران/ روحش شاد و یادش گرامی +عکس (15 نظر) تزیین ماشین مخصوص حاجی ها/ مُد جدید این روزهای کشورمان +عکس (14 نظر) (عکس) انگشتر بسیار زیبای رهبر انقلاب با طرحی دلربا و چهره شاداب و پرانرژی ایشان در 85 سالگی / پیر ما اشرف مخلوقات است ... (10 نظر) رستوران گردی دو نفره حامد آهنگی با مادر شاد و خوش پوشَش+عکس/ خلوت مادر و پسری به سبک مجری خوش خنده😍 (10 نظر) نگاهی به کیک تولد متفاوت و به شکل سالاد الویه حامد آهنگی در مراسم سورپرایز تولدش+ویدیو/ چه ذوقی میکنه آقای خوش خنده😍 (9 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
با این سبزیجات سالم و مقوی به جنگ چاقی شکم بروید/ با این خوشمزه ها زود لاغر میشی!
فال روزانه امروز دوشنبه 11 تیر ماه 1403
فال شمع روزانه امروز دوشنبه 11 تیر خرداد 1403
فال قهوه با نشان روز دوشنبه 11 تیر ماه 1403
فال حافظ با تفسیر امروز دوشنبه 11 تیر 1403 + فیلم
فال ابجد روزانه دوشنبه 11 تیر 1403
فال انبیاء روزانه دوشنبه 11 تیر ماه 1403
ماجرای دیده شدن بازیگر زن سلبریتی با برادر سعید جلیلی در ژاپن‎+عکس
نسبت فامیلی فاطمه گودرزی توران سریال لحظه گرگ و میش و حمید گودرزی نادر سریال دلدادگان/ گودرزی های سینمای ایران را بشناسید
روایت‌هایی تاریخی از قتل فجیع امیرکبیر در کاشان توسط ایرانی‌ها انگلیسی‌ها / جان کندن او چهار ساعت طول کشید ...
همدستی خانم وکیل و پرستار بیمارستان در قتل مرد ثروتمند / پای 24 میلیارد تومان وسط بود
وقتی گریه رضا شاه را خارجی‌ها درآوردند!
نکات مهم درباره نظافت ماشین ظرفشویی که باید بدانید
خواننده معروف لس آنجلسی به ایران بازگشت+عکس خواننده در فرودگاه
فرهنگ عجیب ازدواج زنان با درخت در هند!!
منتخب روز   
(عکس) استایل کُت و شلواری محمود احمدی نژاد در خیابان/ ذکر گفتن آقای سیاست مدار در حال پیاده روی بازی های مادرانه مینا مختاری همسر بهرام رادان با پسر تُپُل و مُپلش/ چه شیطون شده جان کوچولو ویدئویی از خانه ابدی آیت الله آل هاشم و گریه های جگر سوز پدر روحانی شهید/ روحش شاد و یادش گرامی مجید واشقانی پرسپولیس را با خاک یکسان کرد/ افشاگری آقای بازیگر از تاکتیک پرسپولیس برای قهرمانی در حضور پورعلی گنجی افشاگری عادل فردوسی پور از گول مالیدن سر خواهر برادر کوچکترش/ از شما خیلی خیلی بعید بود!! شعری که استاد شهریار با خواندن آن اشک ریخت و تا آخر به صورت گریان ادامه داد/ طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند سکانس غَش آور از سریال 3 در 4 با هنرنمایی علی صادقی/ ایشون اول نمک بودن بعدا دست و پا در آوردن! زنی که قهرمان زلزله کاشمر شد! / این است زن شجاع ایرانی ... حضور حمید نوری در منزل حسین امیرعبداللهیان برای عرض تسلیت به خانواده ایشان و قدردانی از تلاشهای وزیر شهید برای آزادی وی+عکس