نزاع چیست؟
نزاع در لغت به معنای خصومت و دشمنی دو نفر با هم با زبان یا استعمال اسلحه و همچنین به زد و خورد فیزیکی میان دو یا چند نفر گفته می شود که باعث آثار و عوارض جسمی یا روانی می شود که در اکثر موارد جمعیت مردان به نسبت به زنان در این جرم بیشتر است .احساس محرومیت و پایین بودن صبر و تحمل افراد و ناتوانی در مدیریت خشم از دلایل مهم شیوع نزاع می باشد.
دلایل شیوع نزاع و خشونت در جامعه چیست؟
- آموزش مهارت های زندگی و کنترل خشم باعث می شود افراد از نزاع در امان باشند و هر چه این آموزش ها در رسانه ها بیشتر باشد جامعه از این فعل مجرمانه بیشتر مصونیت دارد .
- برنامه های نابهنجار ماهواره ایی و دسترسی آسان به مشروبات الکلی و سایر قرص های روان گردان باعث تشدید نزاع های خیابانی میگردد.
- پخش فیلم ها و سریال هایی که روحیه جنگجویی کودکان و نوجوانان را بر می انگیزد و آن را به عنوان یک منزلت اجتماعی تلقی میکند.
- محرومیت نسبی در بروز نزاع بسیار موثر است و افراد با دیدن زندگی تجملاتی در فیلم ها فقر را در زندگی خود حس کرده و این امر خود می تواند دلیل بر ایجاد نزاع است.
- انجام بازی های خشونت آمیز رایانه ایی در تشدید نزاع موثر است و به این دلیل که در این سن نوجوانان و جوانان دارای انرژی زیادی هستند باید این هیجانات به صورت درستی مدیریت شود.
به چه جرمی نزاع دسته جمعی گفته می شود؟
از جمله جرایمی که بر علیه اشخاص صورت می پذیرد منازعه است که لازم به ذکر است که این جرم غیر قابل گذشت است. هرگاه سه نفر در یک منازعه حضور داشته باشند و مرتکب جنایتی بگردند و یکی از نتایج بیان شده در ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی را به وجود بیاورند به مجازات تعیین شده و مقرر در قانون محکوم می گردند در این موارد به دلیل این که موضوع از درجه اهمیت بالایی برخورداراست. وجود یک وکیل به جهت پیگیری موضوع در مرجع قضایی بسیار نیاز است. در خصوص منازعه با همدیگر شرایط و ویژگی خاصی است که موجبات تعزیر را برای کسانی که در آن شرکت کرده اند به وجود خواهد آورد. به طور کلی منازعه در زمانی اتفاق می افتد که تمام حاضران در نزاع دسته جمعی مرتکب زد و خورد می گردند. در صورتی که گروهی مضروب واقع شده باشند و عکس العملی از خود نشان نداده باشند و به وسیله یک وکیل در دادگاه طرح دعوا کرده باشند دادگاه آن ها را مشمول شرکت در نزاع دسته جمعی نمی داند. درمورد مجازات هر کدام از حاضران در نزاع دسته جمعی، باید به پیامدهایی که از عمل آن ها حاصل می گردد، عنایت داشته باشیم و بر این مبنا مجازات نیز متفاوت است.
شرایط تحقق جرم:
آنچه در جرم منازعه مهم است، اثبات اصل مداخله در نزاع است؛ فارغ از اینکه مداخله وی منجر به نتیجه خاص شده یا نشده باشد.لازم به ذکر است که اگر یکی از شرکت کنندگان در نزاع، دارای علل رافع مسئولیت کیفری باشد، این موضوع تاثیری در کاهش تعداد منازعین و خروج امر از شمول ماده ۶۱۵ ندارد.آنچه که در مورد احتساب فرد برخوردار از یکی از عوامل رافع مسئولیت در تعیین تعداد منازعه کنندگان گفته شد، در علل موجهه جرم صادق نیست. بنابراین هر گاه یکی از سه نفر در حال دفاع مشروع باشد، علاوه بر اینکه عمل خود وی به موجب تبصره یک ماده ۶۱۵، مشمول این ماده نخواهد بود، عمل دو نفر دیگر را نیز به دلیل نرسیدن به حد نصاب (سه نفر) نمی توان جرم منازعه دانست.در صورت عدم تحقق این نتایج، حتی اگر منازعه به نتایجی مثل هتک حیثیت یا اخلال در آسایش عمومی منتهی شود، مورد مشمول ماده ۶۱۵ نخواهد شد اما ممکن است تحت شمول مواد دیگری از قبیل مواد ۶۱۷ و ۶۱۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی شود.
طریقه تقدیم شکواییه و هزینه دادرسی:
برعکس اقامه دعوای حقوقی که نیاز به تقدیم دادخواست در برگه چاپی مخصوص دارد، در شکواییه نیاز به برگه خاصی نیست و شکایت را حتی می توان در کاغذ معمولی نوشت، لذا در تنظیم آن باید موارد زیر را درج کرد:
- نام، نام خانوادگی، نام پدر و نشانی دقیق شاکی
- موضوع شکایت با ذکر تاریخ و محل وقوع جرم (تاریخ اعلام شکوائیه به دادسرا باید قید شود)
- ذکر ضرر وزیان مالی که به مدعی وارد شده و قابل مطالبه می باشد.
- مشخصات و نشانی مشتکی عنه (متهم) یا مظنون
- ادله و اسامی و مشخصات و نشانی شهود و مطلعین
پس از درج موارد فوق و امضای شاکی، شکواییه به دادسرا یا دادگاه مربوطه ارائه می گردد. همچنین می توان از طریق درگاه خدمات قضایی اقدام نمود. قابل ذکر است دفاتر خدمات قضایی در پذیرش دادخواست یا شکوائیه تابع قواعد مربوط به صلاحیت مراجع قضایی نمی باشند و می توانند خدمات قضایی مربوط به خارج از حوزه قضایی محل استقرار خود را انجام دهند و در واقع ارائه این خدمات به منظور تسهیل امور مراجعین بوده است لیکن در ارسال شکوائیه یا دادخواست باید توجه داشته باشند که مرجع قضایی صلاحیتدار را انتخاب نمایند. پس از ثبت شکایت، مسؤلیت دفاتر مربوط به ثبت، احراز هویت و تصدیق مستندات و ضمائم و ارسال به واحد قضایی صالح به رسیدگی است که البته در مورد ارائه اطلاعات صحیح لازم است با مدارک و اسناد هویتی تطبیق داده شود.
اعلام شکایت:
در جرایم عمومی و غیر قابل گذشت، مرجع قضایی، با اعلام و گزارش ضابطین دادگستری تعقیب جرایم را دنبال می کند، ولی در جرایم قابل گذشت جهت شروع به رسیدگی، نیاز به شکایت شاکی می باشد. قابل ذکر است خبر از وقوع جرم را چنانچه خبر دهنده متضرر باشد شکایت و در غیر این صورت اعلام جرم مى گویند. تفاوت های اعلام جرم و شکایت عبارتند از:
- صرف شکایت براى شروع به تحقیقات کافی است، اما اعلام جرم زمانى باعث شروع تحقیقات می گردد که اعلام کننده شاهد عینى وقوع جرم بوده و جرم مربوط به نظم عمومى باشد.
- شکایت در همه جرایم باعث شروع به رسیدگی می گردد، ولی اعلام جرم در مورد جرایم قابل گذشت باعث شروع رسیدگی نمی گردد.
- شاکى و وکیل حق اعتراض نسبت به حکم صادره را دارند، اما اعلام کننده جرم نمی تواند به حکم اعتراض کند.
- گذشت شاکى میتواند از موارد سقوط یا تخفیف مجازات باشد، اما گذشت اعلام کننده تاثیرى در ماهیت امر نخواهد داشت.
بنابر موارد ذکر شده، منازعه از جرایم غیرقابل گذشت بوده و علاوه بر شکایت، با اعلام وقوع جرم منازعه نیز، مرجع قضایی موظف به رسیدگی است.
قانون نزاع دسته جمعی:
ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی –تعزیرات- مصوب ۱۳۷۵ (اصلاحی ۱۳۹۲):
هرگاه عده ای با یکدیگر منازعه نمایند هر یک از شرکت کنندگان در نزاع حسب مورد به مجازات زیر محکوم می شوند:
الف- در صورتی که نزاع منتهی به قتل و یا نقص عضو شود به حبس تعزیری درجه پنج {یعنی حبس بیش از ۲ تا ۵ سال}
ب- در صورتی که نزاع منتهی به ضرب و جرح شود به حبس تعزیری درجه شش {یعنی حبس بیش از ۶ماه تا دو سال}
تبصره ۱- در صورتی که اقدام شخص، دفاع مشروع تشخیص داده شود مشمول این ماده نخواهد بود.
تبصره ۲- مجازات های فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.
بنابراین اگر در دعوای دسته جمعی کسی کشته شود، هر یک از کسانی که در دعوا دخالت داشته اند به زندان بیش از دو سال تا پنج سال محکوم می شوند. البته اگر قاتل مشخص شود، فارغ از اینکه مشمول بند الف می شود، در صورت عدم گذشت اولیای دم، مجازات قصاص خواهد داشت. حتی اگر فوت بعد از جراحتی که در نزاع دسته جمعی وارد شده است رخ دهد، مشمول قسمت اول ماده ۶۱۵ خواهد بود (حکم شماره ۱۴۴ مورخ ۱۶/۶/۱۳۱۷ شعبه ۲ دیوان عالی کشور)
اگرنزاع ( دعوای) دسته جمعی منجر به ضرب و جرح کسی شود، هر یک از واردشوندگان در منازعه به زندان بیش از شش ماه تا دو سال محکوم خواهند شد. توضیح: نزاع هنگامی نزاع دسته جمعی محسوب می شود که مرتکبین سه نفر یا بیش از سه نفر باشند.
انواع مجازات در قانون مجازات اسلامی
