زمانی که بیماری قلبی دارید باردار شدن می تواند نگران کننده باشد و برای برخی از زنان خطر قلبی آن ها ممکن است آنقدر بزرگ به نظر برسد که مدت هاست ایده تلاش برای باردار شدن را کنار گذاشته اند. خوشبختانه ما همچنان در مورد بیماری قلبی و بارداری چیز های زیادی یاد می گیریم. قلب و زایمان یک رشته رو به رشد است و مانند بسیاری از زمینه های پزشکی ما شاهد افزایش تصاعدی در تحقیقات و دانش خود بوده ایم. امروزه اطلاعات بسیار بیشتری در اختیار داریم تا به ما در تعیین خطر بارداری با بیماری های قلبی مختلف و اقداماتی که می توانیم برای ایمن سازی آن ها تا حد امکان انجام دهیم کمک کند.
در بررسی باردارى براى بیماران قلبى باید چند موضوع را مد نظر گرفت تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفتند. بیماران قلبی یا افراد مستعد بیماری قلبی باید حتما با مشاوره و تحت نظر پزشک برای بارداری اقدام کنند. موضوعات تحت بررسی پزشک عبارت اند از :
- وضعیت سلامتی و آمادگی جسمانی بیمار قلبی
- داروها و روش های پیشگیری از بارداری در بیماران قلبی
- خطرات بیماری قلبی مادر بر جنین
- اثرات داروهای بیمار بر جنین
- ریسک حمله قلبی در هنگام بارداری برای بیماران قلبی
بارداری چه تاثیری بر قلب دارد؟
بارداری قلب و سیستم گردش خون را تحت فشار قرار می دهد. در دوران بارداری، حجم خون 30 تا 50 درصد برای تغذیه جنین در حال رشد افزایش می یابد، قلب شما هر دقیقه خون بیشتری پمپ می کند و ضربان قلب بیشتر می شود. درد زایمان فشار بیشتری بر قلب وارد خواهند نمود. هنگام درد، به ویژه وقتی مادر زور می زند، تغییرات ناگهانی در جریان و فشار خون رخ می دهد. چند هفته بعد از زایمان طول می کشد تا فشار وارد بر قلب به سطح قبل از بارداری بازگردد.
تأثیر بیماری قلبی مادر بر جنین
بارداری باعث به وجود آمدن تغییراتى در عملکرد سیستم قلبی عروقی مى شود. نتیجه نهایی تمامى این تغییرات افزایش کار قلب است. مطالبه باردارى براى کسانى که به بیمارى هاى قلبى مبتلا هستند، باعث بروز استرس و فشار بر روى قلب مى شود. به همین علت جنین در معرض خطرات محدودیت رشد داخل رحمی، خطر هیپوکسی، و تاثیرات داروهاى خوراکى ضد انعقادى و دیگر داروهایى که براى تقویت سیستم قلبى عروقى به بیمار داده مى شود، قرار می گیرد
در چه شرایطی باید از بارداری خودداری کرد؟
برخی بیماری های قلبی، بارداری را برای مادر و جنین خطرناک می کنند. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نارسایی شدید قلب
- فشار خون بالای شریان ریوی
- ضعف یا بزرگی آئورت
- کاردیومیوپاتی ناشی از بارداری یا زایمان
- تنگی دریچه قلب
- تعویض دریچه قلب
- انواع پیچیده بیماری های قلبی مادرزادی
- کم بودن مقدار اکسیژن در خون
تمامی این موارد خطرات همراه با بارداری را بیشتر کرده و باید قبل از قطع مصرف دارو های ضد بارداری، با پزشک خود مشورت شود. پزشک نحوه کاهش خطر عوارض بارداری را برای بیمار توضیح داده و در طول این مدت او را پایش می کند.
خطرات بارداری با وجود بیماری قلبی
خطرات احتمالی به ماهیت و شدت بیماری قلبی مربوط می شوند، به عنوان مثال:
- مسائل مربوط به ضرباهنگ (ریتم) قلبی: اختلالات جزئی در ریتم قلب در دوران بارداری متداول است و معمولاً جای نگرانی ندارد. اگر نامنظمی ضرباهنگ قلب (آریتمی) دارید، همانند دوران قبل از بارداری، باید تحت درمان قرار گرفته و در صورت نیاز دارو مصرف کنید.
- مسائل مربوط به دریچه قلب: استفاده از دریچه مصنوعی قلب، وجود زخم یا مالفورماسیون (ناهنجاری ساختاری) قلب یا دریچه قلب می تواند خطر عوارض بارداری را افزایش دهد. اگر دریچه های قلب مادر به درستی کار نکند، به سختی قادر به تحمل جریان خون افزایش یافته در دوران بارداری خواهد بود.
- نارسایی قلبی مزمن: با افزایش حجم خون، نارسایی قلبی مزمن بدتر خواهد شد.
- بیماریهای مادرزادی قلبی: اگر شما با بیماری قلبی متولد شده باشید، احتمال ابتلا به نواقص قلبی برای فرزندتان بیشتر خواهد بود. شما نیز بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس و مشکلات قلبی هستید که در خلال بارداری ممکن است رخ دهد.
چه موقع بارداری با وجود بیماری قلبی بیش از حد خطرناک است؟
متأسفانه بارداری در برخی از انواع بیماری های قلبی، بیش از حد خطرناک است و موجب آسیب به مادر و جنین خواهد شد.به عقیده پزشکان، اگر مادر مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی باشد، به طوریکه قلب در وضعیت عادی و غیربارداری نیز به خوبی کار نکند، هرگز قادر به تحمل فشار مضاعف در دوران بارداری نخواهد بود و لذا باید از این امر اجتناب کند.
بیماریهایی مانند ضعف شدید عضله قلب موسوم به كارديوميوپاتی شديد، انسدادهای شدید بطن چپ قلب، پرفشاری ريوی، تنگی شدید دریچه ای، ضرباهنگ نامنظم، بیماری اتساع آئورت يا بيماری های بافت همبند مانند سندرم مارفان که یک اختلال ژنتیکی است و اعضایی همچون دستگاه اسکلتی بدن، قلب، چشمها و ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد، خطرات فراوانی در بارداری خواهد داشت.
بارداری ناخواسته با وجود بیماری قلبی
اگر بیمار مبتلا به بیماری قلبی به طور ناخواسته باردار شود، باید در اسرع وقت به پزشک متخصص قلب مراجعه کند. پزشک زنان و زایمان نیز باید از میان افرادی انتخاب شود که تجربه کار با بیماران قلبی و بارداری های پرخطر را داشته باشند. مراکز درمانی وجود دارد که در آن بیمار توسط متخصص قلب و بارداریهای پرخطر تحت معاینه قرار گرفته و مشاوره با نظر هر دو پزشک پس از ارزیابی وضعیت بیمار ارائه می گردد، بنابراین در انتخاب مرکز درمانی این نکته را در نظر داشته باشید که پزشک معالج قلب و زنان در تعامل با یکدیگر مناسب ترین تصمیم را اتخاذ نمایند.