به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از شرق، محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، در نشستی با عنوان «جریان شناسی تفکر مدیریتی در خدمت تحقق بیانیه گام دوم انقلاب» در دیدار با جمعی از دانشگاهیان استان تهران به تندی به سیاست های دولت سازندگی و حتی رویکرد شخص اکبر هاشمی رفسنجانی حمله کرده است. او که سال ها در مجمع تشخیص مصلحت نظام با هاشمی همکاری کرده، اکنون و خاصه بعد از فوت او به حملات سلسله وارش ادامه می دهد.
انتقادهای مکرر
رضایی در این نشست گفته است: «پس از پایان جنگ و رحلت امام برخی نهادهای مردمی- انقلابی یا در نهادهای رسمی ادغام شدند یا قالب رسمی به خود گرفتند، ولی در نحوه حکم روایی کشور اختلاف پیش آمد. جمعی از یاران امام معتقد بودند که اتکا به مردم و مدیریت انقلابی یک وضعیت گذرا و موقتی بوده و حال باید شرایط را اصطلاحا عادی سازی کرد. این عده به حکمروایی محفلی- وارداتی کشیده شدند، ولی رهبر انقلاب الگوی حکم روایی مردمی- تحولگرا را در پیش گرفتند.
در اواخر دهه1360 و اوایل دهه1370 درحالی که انتظار می رفت اندیشه حکم روایی مردمی و نظام تحولگرا، در همه نهادهای رسمی مبنای کار قرار گیرد چنین نشد و بنابراین برای بار دوم دوگانگی اندیشه ای در اداره کشور به وجود آمد که به مدت 30 سال ادامه یافت... در اواخر دهه1360 و اوایل دهه1370 اندیشه حکم روایی محفلی با ادبیات جدید و متفاوت با اندیشه حکم روایی مردمی در دهه اول انقلاب، در حوزه فرهنگ و اقتصاد آغاز به کار کرد. محور آن، شعار عادی سازی روابط سیاسی، فرهنگی و بین المللی بود؛ درست به موازات اندیشه مدیریت مردمی و تحولگرا. این اندیشه حکم روایی، با شعار کار و کار و بازسازی در داخل و ورود سرمایه و تکنولوژی از خارج، اداره دولت و مجلس را برعهده گرفت».
او انتقادهای خود را این گونه ادامه داد: «در این مقطع، اولین چالش ها در فرهنگ آغاز شد. ابتدا تلاش کردند حساب چهره های شاخص مدیریت مردمی-انقلابی را از اندیشه مدیریت مردمی و تحولگرا جدا کنند. قرار شده بود افراد شاخص مدیریت مردمی-انقلابی و خانواده های شهدا، محترم باشند ولی اندیشه مدیریتی شهدا و تفکر تحولگرایی اصیل و بومی برخاسته از انقلاب، به موزه تاریخ سپرده شود. ترویج پوشش های نامناسب، تبلیغ مصرف گرایی و رواج رشوه خواری، اولین آثار اندیشه ای بود که اخراج مردم از صحنه مدیریت اجرائی کشور و فاصله گذاری با مردم در عرصه سیاست گذاری و برنامه ریزی را با شعار عادی سازی به جلو می برد؛ به گونه ای که مقام معظم رهبری چندبار نهیب زدند و خطر تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی و قتل عام فرهنگی را یادآور شدند. درواقع در دولت آقای هاشمی، چالش بین دو اندیشه مدیریت مردمی و محفلی که از 1360 تا 1368 فروکش کرده و ترمیم شده بود، مجددا آشکار شد... تعبیر آیت الله هاشمی رفسنجانی که در نماز جمعه 18 آبان 1368 گفتند: اظهار فقر و بیچارگی کافی است. این رفتارهای درویش مسلکانه وجهه جمهوری اسلامی را نزد جهانیان تخریب کرده است. زمان آن رسیده که مسئولان ما به مانور تجمل روی آورند. از امروز به خاطر اسلام و انقلاب مسئولان وظیفه دارند مرتب و باوقار باشند. هرچند ما فقیر باشیم و اقتصادمان بسامان نباشد اما برای آنکه در دیدگان سایر ملل مسلمان و غیرمسلمان ملتی مفلوک جلوه نکنیم لازم است تا جلوه هایی از تجمل در چهره کشور و مسئولان حاکمیتی رؤیت شود، تا حدی به طور نمادین نشان دهنده این رویکرد بود. در سال1372 که چشم انداز این رویکرد در حکم روایی، برایم مشخص شد، در نامه ای به محضر مقام معظم رهبری نوشتم که امروز همراهم آورده ام و از روی متن برای شما قرائت می کنم: جنابعالی مطلع هستید که اینجانب چه میزان از آقای هاشمی دفاع کرده ام... من به روشنی می بینم که تکنوکرات ها که از اساس مخالف روحانیت و ایشان هستند چگونه دارند با ده ها اقدام بی صدا ریشه حاکمیت سیاسی روحانیت را در این کشور تضعیف می کنند و با بی وفایی کامل نسبت به آقای هاشمی و روحانیت به آن سویی که خودشان می خواهند، نظام را می کشانند. برای آنها ظاهرا مهم نیست که امثال آقای هاشمی شکست بخورند. برای آنها این مهم است که وضع فعلی را یک قدم به سوی غرب زدگی ببرند و آن را به دست کسانی بسپارند که از دست روحانیت و سربازان وفادار آن که سپاه و بسیج باشد، زخم اساسی خورده و به جان همه ما تشنه اند. من به عنوان یک سرباز روحانیت دست جنابعالی را می بوسم که آقای هاشمی را از این خطر بزرگ نجات دهید. انقلاب اسلامی و امام راحلمان و حوزه بزرگ شیعه برای امثال آقای هاشمی بهای بزرگ پرداخته اند و زحمت طاقت فرسایی کشیده اند. خدا را شاهد می گیرم که من به آقای هاشمی علاقه مند هستم و آرزو می کنم که ایشان با سربلندی این سه سال باقی مانده ریاست جمهوری را طی کند».
البته چنین سخنانی برای بار اول نیست که از رضایی شنیده می شود. او در اردیبهشت همین امسال هم باز به هاشمی حمله کرده بود و در پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع در دومین سالگرد خروج آمریکا از برجام گفته بود: «در دولت آقایان هاشمی، خاتمی و روحانی، نوعی چشم داشت به دولت های غربی -که برآیندش همین اندیشه برجامی است- دیده می شود.
درواقع انتظار گشایش در روابط اقتصادی با اروپا و آمریکا برای ورود تکنولوژی و سرمایه را بیش ازحد مورد تأکید قرار دادند. این گرایش در دولت آقایان هاشمی و خاتمی تحت عنوان تنش زدایی و در دولت آقای روحانی تحت عنوان کلید باعث شد که ماه ها و سال ها تلاش هایی به صورت آشکار و پنهان ادامه یابد و سرنوشت کشور به این مسئله گره زده شود... در تفکر راهبردی اصیل انقلاب در دهه۱۳۶۰، شئون سیاسی و دفاعی با شئون اقتصادی و فرهنگی به صورت یکپارچه درآمده بود و یک هماهنگی و هم راستایی بین این بخش ها برقرار بود. هم زمان با تشکیل دولت آقای هاشمی و بعد از آن، مسیر سیاسی و دفاعی به همان شکل اصیل ادامه یافت ولی مسیر اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی از آن جدا شد و فاصله گرفت و دچار زاویه شد. زاویه یافتن مسیر اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، باعث نوعی دوگانگی اعتقادی و ارزشی با مسیر اصلی انقلاب شد و یک دوگانگی در حاکمیت به وجود آورد؛ حاکمیت سیاسی که عمدتا ارزشی و انقلابی باقی مانده بود و حاکمیت اقتصادی که تکنوکراتی و لیبرالی شده بود... طرفداران و هواداران و مخالفان و منتقدان برجام، در یک سؤال مشترک هستند و آن این است که ادامه اندیشه برجامی فارغ از نتایج و محتوای برجام آیا قابل تکرار است؟ و آیا نباید در این اندیشه تغییری به وجود آورد. حال که سه تلاش آقایان هاشمی، خاتمی و روحانی در مذاکره با هدف گشایش روابط اقتصادی با اروپا و آمریکا شکست خورده است، به نظر می رسد باید این اندیشه را کنار گذاریم و وقت کارآفرینان، صنعتگران، بازرگانان و کارگران ایرانی را بیش از این تلف نکنیم و بیش از این از فرصت های درون زای اقتصاد خود غفلت نکنیم».
درخواست پرحاشیه رضایی
البته اختلاف هایی که رضایی با هاشمی دارد، شاید فقط محدود به بحث هایی که مکررا بعد از فوت او مطرح می کند، نشود و معروف ترینِ آن، درخواست محسن رضایی درباره تجهیزات جنگی است. نامه ای که گفته می شود تأثیر مهمی در تصمیم امام برای پایان دادن به جنگ داشته است. هاشمی معتقد است خطاب اصلی آن نامه امام بوده و رضایی می گوید آن را به هاشمی نوشته است. نامه ای که در سال ٦٧ نوشته شد و پیروزی در جنگ و عملیات آفندی را منوط به دستیابی به سخت افزارهای نظامی گسترده دانسته بود. نامه را برای نخستین بار هاشمی رفسنجانی منتشر کرد و بعدا در مصاحبه ای روایت نوشته شدن آن را هم شرح داد: «آقای رضایی نیازهای ادامه جنگ را برای من برشمرد و من در جواب گفتم: به جای اینکه به من بگویید، به امام بنویسید، الان بعضی ها می گویند آقای هاشمی او را تحریک کرد که آن نامه را بنویسد. من گفتم: شما خواسته های خود را به امام بنویسید تا بدانند که شما چه می خواهید. اگر بتوانیم، تأمین می کنیم و اگر نتوانیم، باید تابع هر تصمیمی باشیم که ایشان می گیرند. واقعا من به ایشان نگفتم که چه بنویسد. گفتم: هرچه که نیازهای واقعی شما برای ادامه جنگ است، بنویسید تا همه مسئولان بدانند و اگر می توانند، تأمین کنند. به هرحال ایشان آن نامه را نوشت که خواندید». اما محسن رضایی در مهرماه ۹۳ درباره روایت خود از این نامه گفت: «آقای هاشمی پیش امام می آید و می گوید دو راه داریم؛ یا باید صلح کنیم یا جنگ و اگر جنگ کنیم باید خواسته فرماندهان را تأمین کنیم. امام راحل در آن جلسه می فرمایند از طریق مالیات، هزینه ها تأمین شود و در صورت نیاز ایشان فراخوان حضور نیروهای مردمی در جبهه را صادر می کنند. هاشمی پس از اطمینان از اینکه امام راحل از ادامه جنگ اطمینان دارند، در باختران از فرماندهان خواست احتیاجات را اعلام کنند و امکانات مورد نیاز به دولت و مجلس اعلام می شود. برآورد لازم انجام و دوم تیر ۶۷ نامه ای تهیه و به آقای هاشمی ارائه و ۲۷ روز پس از این نامه قطع نامه از سوی ایران امضا شد».
در بخشی از نامه معروف رضایی آمده بود: «بعد از پایان سال ۷۱ اگر ما دارای ۳۵۰ تیپ پیاده و دوهزارو ۵۰۰ تانک و سه هزار توپ و ۳۰۰ هواپیمای جنگی و ۳۰۰ هلیکوپتر باشیم و قدرت ساخت مقدار قابل توجهی از سلاح های لیزری و اتمی که از ضرورت های جنگ در آن موقع است، داشته باشیم می توان گفت به امید خدا بتوانیم عملیات آفندی داشته باشیم». این در حالی است که رضایی سال ٥٩، در آغاز جنگ و هنگامی که عضو شورای فرماندهی سپاه بود، گفته بود: «می خواهیم مستقل باشیم، نمی خواهیم سلاح های پیچیده بخریم و باید روی مردم تکیه کنیم». رضایی بعد از انتشار نامه گفت: «هاشمی چون از طرف امام مسئولیت داشت، همه جا عنوان می کند نامه را برای امام نوشتم» یا «من در هیچ نامه ای از امام تقاضای کمک نکردم. بحث کمبود امکانات و نیرو یک واقعیت بود؛ اما دوستان سیاسی پاتک می زدند می گفتند می خواهیم سپاه را گسترش بدهیم».
پاسخ امام
سال ٨٥ دفتر هاشمی نامه امام درباره پایان جنگ را منتشر کرد؛ در بخشی از این نامه که در پاسخ به نامه محسن رضایی نگاشته شده، آمده بود: «...صریحا اعتراف می کنند که ارتش اسلام به این زودی ها هیچ پیروزی به دست نخواهند آورد و نظر به اینکه مسئولان دلسوز نظامی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی از این پس جنگ را به هیچ وجه به صلاح کشور نمی دانند و با قاطعیت می گویند که یک دهم سلاح هایی را که استکبار شرق و غرب در اختیار صدام گذارده اند به هیچ وجه و با هیچ قیمتی نمی شود در جهان تهیه کرد و با توجه به نامه تکان دهنده فرمانده سپاه پاسداران که یکی از ده ها گزارش نظامی سیاسی است که بعد از شکست های اخیر به اینجانب رسیده و به اعتراف جانشینی فرمانده کل نیروهای مسلح، فرمانده سپاه یکی از معدود فرماندهانی است که در صورت تهیه مایحتاج جنگ معتقد به ادامه جنگ می باشد و با توجه به استفاده گسترده دشمن از سلاح های شیمیایی و نبود وسایل خنثی کننده آن، اینجانب با آتش بس موافقت می نمایم و برای روشن شدن درمورد اتخاذ این تصمیم تلخ به نکاتی از نامه فرمانده سپاه که در تاریخ 2/4/67 نگاشته است اشاره می شود، فرمانده مزبور نوشته است تا پنج سال دیگر ما هیچ پیروزی نداریم، ممکن است در صورت داشتن وسایلی که در طول پنج سال به دست می آوریم قدرت عملیات انهدامی یا مقابله به مثل را داشته باشیم و بعد از پایان سال ٧١ اگر ما ٣٥٠ تیپ پیاده و دوهزارو ٥٠٠ تانک و سه هزار توپ و ٣٠٠ هواپیمای جنگی و ٣٠٠ هلیکوپتر... که از ضرورت های جنگ در آن موقع است داشته باشیم می توان گفت به امید خدا بتوانیم عملیات آفندی داشته باشیم... این فرمانده مهم ترین قسمت موفقیت طرح خود را تهیه به موقع بودجه و امکانات دانسته است و آورده است که بعید به نظر می رسد دولت و ستاد فرماندهی کل قوا بتوانند به تعهد عمل کنند. البته با ذکر این مطالب می گوید باید باز هم جنگید که این دیگر شعاری بیش نیست».
ادعای رضایی و پاسخ هاشمی
محسن رضایی در واکنش به انتقادهایی که بعد از انتشار نامه به او شد، گفت که او این تجهیزات را برای مقابله با آمریکایی ها درخواست کرده بوده و نه صدام: «اگر من این امکانات را فقط برای برخورد با صدام می خواستم، باید گفته می شد امکانات خیلی زیادی است؛ اما اگر ما برنامه عملیاتی مان این بود که ضمن سقوط صدام، آمریکا را هم از خلیج فارس بیرون کنیم، همه اینها روی هم در حد یک چماقی بوده در مقابل نیروهای آمریکایی و امکاناتی که صدام داشت؛ بنابراین این چیزی نیست و نهایتا چهار میلیارد دلار هم نمی شد. قرار نبود همه را بخریم و اینها را می ساختیم».
هاشمی در همان مصاحبه با سایت «آینده» در سال٩٠ به نوعی پاسخ رضایی را داده است؛ او می گوید: «یک بحث جدی با آقای رضایی کردم که بالاخره می خواهید چه کار کنید؟ اینکه پیش امام صحبت از جنگ عاشورایی می کنید، برنامه شما چیست؟ ایشان گفت: اگر می خواهید بجنگیم، باید امکانات بدهید.
گفتم: از کجا بدهیم؟ مگر پول داریم؟ پنج تا شش میلیارد دلار درآمد نفتی داریم که در حد تأمین نیازهای اولیه شماست و تمام می شود. در داخل کشور هم باید زندگی مردم را تأمین کنیم. اگر مردم در پشت جبهه آب و نان نداشته باشند، حمایت نمی کنند. الان برق مردم در ٢٢ ساعت به تناوب قطع می شود و در شهرها نه تنها هیچ حرکتی برای رونق نمی شود، بلکه روزبه روز خراب می شود. می دانید که اگر حمایت های مردمی قطع شود، اوضاع برای ما در جبهه ها بد می شود. واقعا وضع بودجه کشور به گونه ای بود که تقسیم کرده بودیم. ٥٠ درصد را به جنگ و ٥٠ درصد را به دولت اختصاص داده بودیم تا برای مردم هزینه کند. با توجه به اوضاع بسیار آشفته تولید، بیشتر احتیاجات کشور وارداتی بود».
نگاه شمخانی هم درباره این نامه، به گفته تأمل برانگیز و نگاه هاشمی نزدیک است. او گفته است: «فرض می کنیم این نامه آقای رضایی نوشته نمی شد، اگر نوشته نمی شد آیا ما قادر به ادامه جنگ بودیم؟ ظرفیت موجود در کشور می گفت نمی شود جنگ را ادامه داد. این نامه برای چگونگی ادامه جنگ بود نه صلح».
و در نهایت اینکه محسن رضایی مدعی شده بود هاشمی رفسنجانی نامه ای محرمانه منتشر کرده است که هاشمی رفسنجانی سال۱۳۹۰ در همان گفت وگو گفته بود: «محرمانه بودن این نامه دروغ است، اگر سپاه مثل گذشته می جنگید و اختلافات داخلی شان بروز نمی کرد و مشکل امکانات نداشتند، شاید امام با آتش بس موافقت نمی کردند. آقای رضایی می توانست در همان نامه حرف های کلی بنویسد. اینکه جزئیات نیازها را با ذکر ارقام بنویسد، برای امام مهم بود. امام در همان نامه که برای بیان بعضی از علل قبول آتش بس است، نقل به مضمون می گویند این مقدار هواپیما، تانک و موشک را از کجا بخریم؟ آمریکا را چگونه از خلیج فارس بیرون کنیم؟ شرط آقای رضایی این بود که آمریکا در خلیج فارس نباشد. وقتی دیدند با این نامه امام، ادعاهای آنها درباره علل پایان جنگ برای مردم برملا شد، از راه دیگر وارد شدند که آقای هاشمی یک نامه محرمانه را منتشر کرد که این یک دروغ بزرگ است. این نامه از مدت ها قبل با دستخط امام در خاطرات آیت الله منتظری چاپ شده بود که همه مردم فهمیده بودند. من وقتی دیدم اینها دارند تاریخ جنگ را به همین زودی وارونه و منحرف می کنند، با یادآوری آن نامه به همه گفتم بهتر است در مسئله ای به این مهمی با سند حرف بزنیم و بهترین سند هم همان نامه بود که در متن خود چندین سند انکارنشدنی داشت. جالب است بدانید در همان زمان کپی همین نامه توسط حاج احمدآقا به دست من رسید و گفت: امام می گویند این نامه را داشته باشم تا در مقطعی که نیاز شد، منتشر کنم. من هم دیدم بهترین زمان انتشار از سوی من همان زمان است که جوانان واقعیت های مقطع پایان جنگ را بدانند».
اعزام نیرو به غرب کشور بدون اطلاع هاشمی
در موضوعی دیگر محسن رضایی با هاشمی رفسنجانی درباره اعزام نیروها به غرب کشور دچار بحث می شود؛ چنانچه غلامعلی رجایی، مشاور هاشمی در مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به ماجرای بازپس گیری فاو در سال ۶۷ در سال 96 در همایش «آیت الله هاشمی رفسنجانی و هشت سال دفاع مقدس» گفته بود: «در جلسه ای بین آقای محسن رضایی، فرمانده سپاه با مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی فرمانده جنگ -که سه ساعت طول کشید و نوار آن هم ضبط و پیاده شده است- آقای رضایی تلاش می کند آقای هاشمی را توجیه کند که ما باید برویم به غرب کشور و با عراق بجنگیم. آقای هاشمی مخالفت می کند و می گوید ما باید سرنوشت جنگ را در همین جنوب رقم بزنیم؛ موقعیت جنوب است که تعیین می کند جنگ باید به چه سرنوشتی دچار شود؛ ما در غرب چیزی نداریم. آقای رضایی اصرار می کند و آقای هاشمی بسیار با دلیل و منطق به ایشان می گوید موافق نیستم؛ اما در نهایت آقای رضایی می گوید که من نیروها را فرستاده ام. یعنی او بدون اجازه آقای هاشمی که فرمانده جنگ بود نیروها را به آنجا اعزام کرده بود. آقای هاشمی می گوید خب پس اگر این کار را کرده اید که هیچ».
حمایت هاشمی از رضایی در ماجرای استعفا
در پایان شاید باید ذکر کرد که البته با وجود تمام این اختلاف ها و انتقادهای رضایی به هاشمی در سال های متمادی، سردار محسن رضایی احتمالا فراموش نمی کند که آیت الله هاشمی رفسنجانی در موضوع استعفای او از فرماندهی سپاه چطور از او حمایت کرد. هاشمی در خاطراتش به تاریخ 29 تیر 1367 درباره این موضوع نوشته است: «عصر آقای محسن رضایی آمد. ناراحت است. کمی گریه کرد. دلداری اش دادم. آماده استعفا است؛ گفتم در سمت خود بماند. قرار شد فردا مصاحبه تلویزیونی داشته باشد که شایعه بازداشت رد شود و برای بچه های سپاه هم روحیه بیشتر بشود. پیشنهاد داشت از زید در خاک عراق عقب نشینی کنیم؛ پذیرفتم. احتمال حمله دشمن است». او همچنین در تشریح این خاطره چند سال پیش در گفت وگو با سایت «آینده» گفته بود: «آن موقع عده ای فشار می آوردند که آقای رضایی نباشد. حتی ایشان یک بار استعفا دادند که امام نپذیرفتند. از فرماندهی سپاه هم استعفا داد. کسانی در داخل سپاه اذیتش می کردند. در مجلس هم کسانی بودند که اذیتش می کردند. من از ایشان دفاع می کردم. به هرحال من پس از اینکه حکم را گرفتم، به طرف اصلاح ساختار نیروهای مسلح رفتم که در کنارش بحث قطع نامه و اتمام جنگ شروع شد».
