مسمومیت با آب در نوزادان در واقع مقادیر آب مصرفی بیش از حد است که می تواند سطح سدیم و الکترولیت های خون کودک را مختل می کند و ممکن است برای کودک کشنده باشد. تا آنجا که ممکن است از دادن آب اضافی به نوزادان خودداری کنید زیرا شیر مادر یا شیرخشک نیاز آب آنها را کاملا برآورده می کند.آب یکی از نیازهای اساسی بدن انسان است و به همین دلیل، تأکید زیادی بر نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز شده است. این موضوع در مورد نوزادان نیز صادق است. با این حال، قبل از شش ماهگی یا تا زمانی که پزشک به شما توصیه نکرده باشد نباید به نوزاد خود آب دهید. به این علت که گاهی مصرف آب قبل از ۶ ماهگی یا تغذیه با میزان اضافی آب (مانند افزودن آب بیشتر در شیرخشك، مخلوط كردن آب با شیر مادر یا نوشاندن آب به نوزاد) می تواند منجر به مسمومیت با آب شود.
شیرخواران به چه میزان آب نیاز دارند؟
شیرخواران در 4 تا 6 ماهگی حدود 30 میلی لیتر آب در روز می نوشند. این میزان با افزایش سن شیرخوار و رسیدنش به 9 ماهگی و یک سالگی به تدریج کمی افزایش یافته و در یک سالگی دیگر بدن شیرخوار توانایی متابولیسم و تحمل آب را دارد. اکثر شیرخواران بعد از یک سالگی می توانند به اندازه مورد نیاز آب طلب کند.
اگر نوزاد دچار کم آبی شود چه کنیم؟
نوزادی که منحصراً از شیر مادر تغذیه می کند، احتمال کم آبی در بدن او بسیار کم است. حتی نوزادانی که از شیرخشک تغذیه می شوند نیز مقدار آب لازم را با غذای خود دریافت می کنند.
مسمومیت با آب در نوزادان چه علائمی دارد؟
آب اضافی در بدن باعث هیپوناترمی می شود جایی که سطح سدیم بدن به طور غیر طبیعی پایین می آید می تواند بر عملکرد چندین اندام از جمله مغز تأثیر بگذارد. در زیر برخی از علائم و نشانه های شایع هیپوناترمی در نوزادان آورده شده است:
- ادرار غیرمعمول شفاف
- سرگیجه و بی حالی
- تحریک پذیری و بی قراری در نوزاد
- تهوع و استفراغ
- تورم اندام ها، بازو ها، پا ها و صورت
- تنفس نامنظم
علل مسمومیت با آب در نوزادان چیست؟
هرچقدر عجیب به نظر برسد، اما گاهی اوقات مقدار زیاد آب نیز می تواند برای سلامتی کودک شما مضر باشد و منجر به مسمومیت با آب شود.برخی از علل مسمومیت با آب در نوزادان، عبارتند از:
تغذیه آب و آب میوه رقیق شده
نوزادان تا شش ماهگی به آب نیاز ندارند. نیاز های هیدراتاسیون آن ها به طور مطلوب با تغذیه انحصاری با شیر مادر یا تغذیه با شیر خشک برآورده می شود. با این حال برخی از والدین ممکن است شروع به تغذیه با آب و آبمیوه های رقیق شده به نوزادان خود کنند تا آن ها را هیدراته نگه دارند.
تغذیه با شیر خشک بیش از حد رقیق شده
برند های مختلف شیر خشک به مقادیر متفاوتی آب برای تهیه نیاز دارند. کارشناسان به والدین توصیه می کنند دستورالعمل های روی بسته بندی را رعایت کرده و از نسبت اختلاط که ذکر شد استفاده کنند. بسیار مهم است زیرا استفاده از آب کمتر از آنچه ذکر شد می تواند شیر خشک را بیش از حد غلیظ کند که ممکن است منجر به یبوست در نوزادان شود. از سوی دیگر استفاده بیش از حد از آب می تواند تعادل الکترولیت ها و مصرف مواد مغذی را مختل کند و خطر مسمومیت با آب را افزایش دهد.
دادن آب به کودک از فنجان والدین
بعضی از والدین دوست دارند آب، آب میوه یا مایعات دیگر از فنجان خود را با نوزادشان تقسیم کنند. یک جرعه ممکن است مسئله ای نباشد. با این حال، گاهی اوقات نوزادان مقادیر زیادی از فنجان طلب می کنند که منجر به مصرف مایعات اضافی خواهد شد. اگر هر بار که مایعات را از لیوان خود استفاده می کنید، به کودک خود هم بدهید، ممکن است باعث مسمومیت با آب در نوزاد خود شوید.
مسمومیت با آب در نوزادان چه عوارضی دارد؟
گاهی اوقات، یک ماده حیاتی مانند آب نیز می تواند برای کودک شما خطرناک باشد و ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که مقدار بیش از حد مورد نیاز آب در بدن کودک شما وجود داشته باشد.برخی از خطراتی که کودک با مصرف بیش از حد آب در معرض آن ها قرار می گیرند، عبارتند از:
- کاهش میزان سدیم در بدن که به دنبال آن تشنج و تورم مغزی اتفاق میفتد.
- آب اضافی در سیستم کودک شما می تواند عملکرد موثر مغز را مختل کند.
- مسمومیت با آب همچنین باعث می شود که کودک به کما برود و در موارد بسیار شدید باعث مرگ می شود.
چگونه از مسمومیت با آب در نوزادان جلوگیری کنیم؟
در اینجا چند اقدام وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از مسمومیت با آب در نوزادان انجام دهید:
- هنگام تهیه شیرخشک بیش از مقدار لازم آب مصرف نکنید و هرگز شیر مادر را با افزودن آب رقیق نکنید.
- با یک متخصص اطفال در تماس باشید تا میزان آب کودک را با توجه به سن او بررسی کنید. اگر پزشک شما احساس کند که باید آب بیشتری به رژیم غذایی کودک شما اضافه کند، این موضوع را به شما می گوید. هرگز قبل از شش ماهگی آب به کودک ندهید و بیش از مقدار توصیه شده کودک خود را با شیر تغذیه نکنید.
- نوزادان می توانند ناآگاهانه آب حمام را بنوشند که می تواند برای سلامتی آن ها بسیار مضر باشد. زیرا منجر به مسمومیت با آب می شود کودک خود را هنگام حمام بدون مراقبت رها نکنید.
مسمومیت با آب در نوزادان چگونه درمان می شود؟
اگر مشکوک هستید یا فکر می کنید کودک شما علائم مصرف بیش از حد آب را نشان می دهد، باید سریع اقدام کرده و کودک خود را به اورژانس منتقل کنید. پزشک بر اساس میزان کم شدن سدیم بدن گزینه درمانی را انجام می دهد. در بیشتر موارد، محدود کردن مصرف آب در کودک به دفع آب اضافی بدن کمک می کند. با این حال، در موارد شدید مسمومیت با آب، پزشک ممکن است دیورتیک هایی (دارو های ادرار آور) را توصیه کند که با افزایش ادرار دفع آب اضافی بدن کمک می کنند. همچنین تجویز سرم نمکی می تواند سطح سدیم کودک را افزایش دهد.
AAP یا آکادمی اطفال آمریکا به شدت تاکید می کند که به نوزادان کمتر از شش ماه آب ندهید چون آب مورد نیاز کودک از طریق شیر مادر و شیر خشک جبران می شود. اگرچه ممکن است والدین تصور کنند که افزودن کمی آب اضافی می تواند برای نوزادان آنها بی ضرر باشد، اما ممکن است اینگونه نباشد. این به این دلیل است که اگر کودک بیش از حد آب بنوشد، ممکن است به دلیل مسمومیت با آب دچار عوارض شدید سلامتی شود. این اتفاق به این علت می افتد که کلیه های نوزادان به اندازه کافی بالغ نیستند و ممکن است شرایطی مانند هیپوناترمی، اختلال در عملکرد مغز و سایر مشکلات رخ دهد.
چه زمانی کودکان می توانند نوشیدن آب را شروع کنند؟
بسیاری از والدین از زمان شروع آب خوردن به رژیم غذایی کودک خود مطمئن نیستند. برخلاف بزرگسالانی که هر روز باید مقدار قابل توجهی آب مصرف کنند، این مورد برای نوزادان متفاوت است. نیاز آنها به آب با توجه به سن متفاوت است. دادن مقدار زیادی آب قبل از اینکه بدنشان آماده باشد می تواند اثرات سوئی داشته باشد.
نوشیدن آب از تولد تا ۴ ماهگی
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند به آب اضافی احتیاج ندارند. زیرا شیر مادر به عنوان یک غذای کامل که تمام نیازهای غذایی و مایعات نوزاد را برآورده می کند، در نظر گرفته می شود. شیر مادر مایعات مورد نیاز کودک شما را برای تأمین آب بدن دارد. به طور خلاصه، شما نباید نگران تأمین آب اضافی برای نوزاد تازه متولد شده خود باشید چون شیر مادر به طور کامل این کار را انجام می دهد.نوزادی که از شیر خشک تغذیه می کند بیش از حد آب اضافی نیاز ندارد. بیشتر شیر خشک ها حاوی دستورالعمل های خاصی جهت مقدار آب اضافه شده برای رقت کافی است. اگر این دستورالعمل ها را رعایت کنید هنگام شیر دادن به موقع او را به اندازه کافی هیدراته خواهید کرد.
نوشیدن آب در ۵ – ۸ ماهگی
آیا نوزادان باید در این ماه ها آب بنوشند؟ پاسخ این است که هیچ قانون قطعی ای در این زمینه وجود ندارد. تا ۶ ماهگی، نیازی به نوشیدن چیزی غیر از شیر مادر یا شیر خشک برای کودک شما نیست. آب به تدریج به کودکانی داده می شود که در حال آغاز کردن غذای کمکی هستند.نوزادان معمولاً از ۵ تا ۸ ماهگی غذای کمکی را شروع می کنند. در این زمان می توانید آب را در یک فنجان برای کودک خود بدهید تا در طول روز جرعه جرعه بنوشد. اگر همچنان با غذای کمکی کودک خود را با شیر مادر تغذیه می کنید یا به او شیر خشک می دهید نباید مصصرف آب در طول روز زیاد تکرار شود.
نوشیدن آب در ۹ – ۱۲ ماهگی
هنگامی که کودک یک ساله یا بیشتر شود، ممکن است هنوز به شیرخوردن ادامه دهد. در وعده های غذایی آب را با یک فنجان به کودک خود بدهید. با این حال از دادن نوشیدنی های گازدار یا نوشیدنی های حاوی شیرین کننده مصنوعی خودداری کنید. کودک در صورتی که تشنه باشد از طریق حرکات یا صداهای مختلف ارتباط برقرار می کند و تمایل دارد از اشاره به فنجان آب یا از زبان اشاره استفاده کند تا بگوید آب می خواهد. در هنگام تغذیه، اگر از خوردن غذا یا بلعیدن آن خودداری کند. این کار نشان می دهد که به آب نیاز دارد. وقتی به کودک آب داده می شود معمولا به میزان کافی می نوشد اگر به آب بیشتری نیاز داشته باشد معمولا با برداشتن فنجان آب ممکن است گریه کنند یا به جلو خم شود تا به فنجان برسد.
چگونه باید آب را به نوزاد داد؟
فقط پس از شروع غذاهای کمکی باید به نوزاد آب داده شود. تا یک سالگی کلیه آنها به اندازه کافی بالغ نشده است که بتواند مقدار زیادی آب را دفع کند. در نتیجه، نیاز آب آنها حداقل است. با این حال، می توان با دادن مقدار کمی آب طعم آن را به کودک چشاند. می توانید بطری یا فنجان کودک را با آب پر کنید تا هنگام تشنگی چند جرعه از آن بنوشد.
مقدار آب مورد نیاز برای کودک ۶ ماهه به خود کودک و عادات غذایی او بستگی دارد. اگر او هنوز از شیر مادر تغذیه می کند، چند جرعه کافی است که او را سیر کند. کمبود آب بدن در نوزاد هنگامی اتفاق میفتد که کودک با وجود لزوم شروع غذای کمکی همچنان مایعات مورد نیاز خود را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت کند. نوزادانی که کمتر از ۴ ماه دارند نیازی به آب ندارند. بدن آنها از مایعات موجود در شیر یا شیر خشک هیدراته می شود.
اگرچه نوزادان تازه متولد شده نیازی به نوشیدن آب ندارند، اما بدن آنها هرچه بزرگتر می شود به آن احتیاج پیدا می کند. بنابراین، با رشد کودک، می توانید با خیال راحت آب را در رژیم غذایی او وارد کنید. نوزادان می توانند حدود ۳۰ میلی لیتر آب را در زمان ۴-۶ ماهگی بنوشند، اما مقدار بیشتر از آن را محدود کنید. وقتی کودک شما ۹ ماهه تا ۱ سال دارد می توانید به تدریج مصرف آب او را افزایش دهید. هنگامی که کودک شما یک ساله شد، سیستم بدن او به اندازه کافی بالغ شده است که می تواند مقادیر بیشتری آب را تحمل کند.
آیا این موضوع حقیقت دارد که نوشاندن آب به نوزاد سبب تشنج در او می شود؟
بله. نوشیدن زیاد آب در ماه های اول پس از تولد می تواند سبب مسمویت نوزاد و افت میزان سدیم خون و تشنج در نوزاد شود. گرچه آب ماده ای حیاتی برای ادامه زندگی است و افراد بالغ باید روزانه مقادیر بالایی آب بنوشند تا سلامت بمانند، اما نوزادان و شیرخواران نیازی به مصرف آب ندارند و مصرف آب می تواند سلامت آنها را به خطر بیاندازد. حال که می دانید از چند ماهگی باید به نوزاد آب بدهیم، توصیه می شود برای جلوگیری از آسیب سلامتی دلبندتان، هرگز پیش از زمان مناسب اقدام به آب دادن به او نکنید.
زمان مراجعه به پزشک برای مسمومیت کودک با آب
شما باید به محض اینکه مشکوک شدید که کودکتان مسمومیت دارد، پزشک کودک را در جریان بگذارید اگر مخصوصا موارد زیر رامشاهده نمودید:
تحریک پذیری
مقدار زیاد آب در بدن کودک شما تعادل الکترولیت ها را مختل می کند و می تواند منجر به تغییر فعالیت مغز شود. این حالت ممکن است باعث تحریک پذیری یا ایجاد لرز در نوزادان شود.
دمای پایین بدن
آب زیاد در بدن می تواند دمای طبیعی بدن کودک شما را کاهش دهد؛ بنابراین، اگر دمای بدن کودک شما زیر 97 درجه فارنهایت باشد، این امر می تواند به دلیل مسمومیت با آب باشد.
تورم صورت
مسمومیت با آب می تواند باعث ورم صورت کودک شما شود زیرا بدن مقادیر بیشتری سدیم را از بدن دفع می کند و این کارباعث تورم بدن به ویژه صورت می شود.