خرابی صفحه کلاچ اگر به موقع شناسایی نشود، می تواند به بخش های دیگر خودرو آسیب بزند و در نتیجه هزینه سنگینی بر دوش راننده تحمیل کند. ولی از آنجایی که صفحه کلاچ در معرض دید قرار ندارد، نمی توان به سادگی از خرابی صفحه کلاچ مطمئن شد. بنابراین ما در این مقاله قصد داریم علائم خراب شدن صفحه کلاچ را بیان کنیم.
وقتی صفحه کلاچ خراب باشد، علائمی را به همراه خواهد داشت که توجه به آن‌ها مهم است زیرا رانندگی با خودرویی که صفحه کلاچ معیوبی دارد می‌تواند به دیگر قسمت‌های قوای محرکه آسیب بزند.
دور از دیدرس بودن مجموعه کلاچ موجب می‌شود که به‌سادگی متوجه تمام‌شدن آن نشده و به‌موقع برای تعویض آن اقدام نکنید. جنس دیسک کلاچ‌ها معمولی شبیه به لنت ترمز است. با تمام شدن لنت کلاچ که وظیفه ایجاد اصطکاک با صفحه را برعهده دارد، انتقال نیرو ضعیف شده و دیسک بر صفحه ساییده می‌شود. تنبل‌شدن خودرو، افت شدید توان شتاب‌گیری، ضعف در کشش در سربالایی‌ها و ایجاد سر و صدا از مهم‌ترین علائم تمام‌شدن دیسک کلاچ است.
از آنجایی که تعویض دیسک مستلزم باز‌کردن کامل جعبه دنده است، زمانی که به هردلیلی مجموعه جعبه دنده را باز می‌کنند، به منظور کاهش هزینه‌های بعدی دیسک را نیز با نمونه‌‌های کاملا نو تعویض می‌کنند. ادامه حرکت با دیسک تمام‌شده موجب خط افتادن و آسیب دیدن صفحه نیز می‌شود که وابسته به میزان و شدت آسیب‌دیدگی مالک را مجبور به تعویض آن نیز می‌کند.
از آن گذشته تمام شدن دیسک موجب جا‌رفتن بد دنده‌ها می‌شود که با صدای قیژ قیژ کلاچ همراه است. بی‌توجهی نسبت به این موضوع می‌تواند خوردگی و یا به اصطلاح کچل‌شدن برنجی‌های جعبه دنده را به همراه داشته باشد که تعمیر مجدد آن هزینه‌بردار است.
عملکرد کلاچ خودرو‌ها از نوع اصطکاکی است. اصطکاک نیز با خود حرارت بسیار زیاد به همراه دارد. با افزایش شدید اصطکاک میان دیسک و صفحه در دراز مدت نه‌تنها میزان مصرف صفحه کلاچ افزایش چشمگیری پیدا می‌کند بلکه داغ‌شدن دیسک و صفحه موجب کاهش شدید اما موقت اصطکاک میان دیسک و صفحه شده و انتقال نیرو را با مشکل مواجه می‌سازد؛ حتی تا جایی که خودرو دیگر کشش کافی برای عبور از یک شیب با زاویه زیاد را ندارد.
این معضل خود را در نیم‌کلاچ کردن‌های طولانی و پیاپی در ترافیک‌های سنگین و در سربالایی‌ها به وضوح نشان می‌دهد و تنها راه حل آن پارک کردن و عدم استفاده از خودرو برای دقایقی است تا دیسک و صفحه رفته رفته خنک شده و حرارت خود را به محیط پس دهند. در ابرخودروهای قدرتمندی چون فراری، کوروت، لامبورگینی و … این مشکل با استفاده از صفحه کلاچ‌های دوبل و یا صفحه کلاچ جنس سرامیک و فیبر کربن برطرف شده است چرا که هرچه داغ‌تر شوند اصطکاک بیشتری از خود به نمایش می‌گذارند.
سرد شدن ناگهانی صفحه کلاچی که داغ بوده است، موجب ترک و یا تاب برداشتن صفحه می‌شود. این مشکل در خودروهای شاسی بلندی که مناسب آفرود هستند، بسیار رایج است چراکه ممکن است پس از عبور از یک سربالایی تند و پرفشار خودرو بلافاصله وارد گودال آب شود. نفوذ ناگهانی آب (هر چند اندک) به گلدانی و پاشیدن آن بر صفحه موجب خنک شدن ناهمگون و ناگهانی آن و در نتیجه آن ترک و تاب برداشتن صفحه می‌شود.
اگرچه این تاب و ترک به سادگی با چشم قابل تشخیص نیست اما به دلیل برهم خوردن موازات دیسک با صفحه به دلیل تاب برداشتن و یا از دست رفتن سطح صاف و همگون صفحه به دلیل ترک برداشتن صفحه هنگام نیم‌کلاچ کردن موجب پریدن و یا سرخوردن دیسک از روی صفحه می‌شود که ضربه‌های شدیدی بر مجموعه کلاچ و در نهایت کل اتاق خودرو وارد می‌کند و خودرو به اصطلاح جفتک می‌اندازد. این مشکل با رها شدن کامل پدال کلاچ و تماس کامل دیسک و صفحه موقتا برطرف می شود.
سیستم عملکرد دوشاخه کلاچ که مسئول متصل و جدا کردن دیسک به و از صفحه است، در کل 3 نوع مختلف دارد؛ 2 نمونه رایج و قدیمی آن عملکرد سیمی و اهرمی (Linkage – لینکِج) است و نمونه امروزی‌تر آن عملکرد هیدرولیکی است. در عملکرد نوع اهرمی تعدادی بازوی فلزی نیروی وارد بر پدال را به دوشاخه کلاچ منتقل کرده و عمل کلاچ‌گیری انجام می‌شود.
در عملکرد نوع سیمی که استفاده از آن در موتورسیکلت‌ها بسیار رایج است، این کار با کشش یک رشته سیم فولادی درست شبیه به سیم پدال گاز انجام می‌شود. از معایب این دو سیستم عملکرد کلاچ می‌‌توان به برهم خوردن تنظیم طول میله‌ها در نوع اهرم‌بندی هنگام عبور از مسیرهای ناهموار (مخصوصا در خودروهای شاسی بلند) و پاره‌شدن سیم در نوع سیمی در دراز‌مدت اشاره کرد که در هر دو حالت قفل‌شدن کلاچ و خاموش‌شدن خودرو را به همراه دارد.
در این میان عملکرد نوع هیدرولیکی که درست شبیه به سیستم ترمز دارای 2 سیلندر روغنی یکی در زیر پا و دیگری در تماس با دوشاخه کلاچ است. اگرچه این نوع نیز مشکلات منحصر به خود را دارد اما به عنوان برترین نوع عملکرد کلاچ به شمار می‌آید چراکه نه‌تنها به دلیل هیدرولیک بودن با کمترین فشار عمل می‌کند بلکه در زمان پیچ و تاب خوردن شاسی خودرو در عبور از مسیرهای ناهموار دچار برهم‌خوردن تنظیم و قفل شدن کلاچ نمی‌شود.
این موضوع زیاد رواج ندارد، اما آن چنان هم کمیاب نیست. چنین اتفاقی زمانی رخ می‌دهد که نوعی سیال (اغلب روغن) روی دیسک صفحه‌ی کلاچ بریزد. عایق بندی نامناسب و نشتی اغلب دلیل اصلی این اتفاق عنوان می‌شود. ولی بسیاری از سیال‌ها می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند، مانند روغن هیدرولیک که سیلندرهای کلاچ را تقویت می‌کند. گریس نیز در صورت نصب نادرست صفحه کلاچ می تواند باعث آلودگی آن شود.
این اتفاق اغلب زمانی می‌افتد که با خودرو بارهای سنگینی را کشیده یا لاستیک‌های خودرو را در حالت درجا به حرکت وادارید (تیک آف کردن). همان اندازه که ما علاقه به چرخاندن ماهرانه و زیبای تایرها به صورت درجا داریم؛ این امر باعث حداکثر شدن آسیب‌های وارده به کلاچ می‌شود. از آنجایی که این کار موجب به آسیب رسیدن به کلاچ می‌شود اصلا تیک‌آف کردن را پیشنهاد نمی‌کنیم. به هنگام کشیدن اجسام توسط خودرو نیز تعویض دنده مناسب و با دقت امری حیاتی است. تعویض دنده را به آرامی و نرم انجام دهید تا فرسودگی کلاچ به حداقل برسد.
هرچند سوزاندن صفحه اتفاق نادری است که برای کمتر خودرویی ممکن است اتفاق بیافتد اما دلایل مشهود و آشنایی دارد. وزن بالای سرنشینان خودرو یا حمل بارهای سنگین با آن از جمله دلایل سوختن صفحه کلاچ است. باید دقت کنید که در هنگام حمل اجسام سنگین با خودرو سواری خود به آرامی دنده را تعویض کنید.
تنها راه برای افزایش طول عمر صفحه کلاچ این است که برخی از عادات نامناسب خود در حین رانندگی، مثل فشار دادن بیهوده‌ی صفحه کلاچ، حمل بار اضافه بر توان خودرو، استفاده از کلاج در سربالایی و… را ترک کنید. علاوه بر این از آنجایی‌که کلاچ خودرو تاثیر زیادی در عملکرد خودرو دارد، زمان تعویض صفحه کلاچ را بشناسید و نشانه‌هایی که خبر تعویض آن را برایتان می‌آورند، دست‌کم نگیرید.
