جعبه دنده جعبه ای مونتاژ شده متشکل از چرخ دنده های مختلف و مکانیزم جابجایی دنده بوده که در یک محفظه فلزی تعبیه شده است. محفظه فلزی معمولا از ریخته گری آلیاژ آلومینیوم و آهن ساخته شده که همه چرخ دنده های موجود در آن را در خود جای داده است. گیربکس بخشی از سیستم انتقال نیرو بوده، زیرا دنده ها نقش مهمی در انتقال قدرت موتور به چرخ ها دارند.
سیستم جعبه دنده و چرخ دنده
چرخ دنده ها قطعاتی دندانه دار هستند که داخل آن ها سوراخی به اندازه ی قطر محور وجود دارد و چرخ دنده روی آن محور سوار می شود. هنگامی که بخواهیم ارتباطی بین دو محور برقرار کنیم، باید روی هر دوی آن ها، چرخ دنده قرار دهیم. در حقیقت چرخ دنده می تواند گشتاور را با تغییر جهت منتقل کند که با استفاده از آن ها، گشتاور و سرعت دورانی کنترل می شود.
اندازه ی دنده های چرخ دنده های درگیر باید یکسان باشد ولی قطر آن ها می تواند متفاوت باشد؛ اگر قطر چرخ دنده ها با یکدیگر برابر باشد، سرعت آن دو محوری که چرخ دنده ها روی آن ها سوار است، یکسان خواهد بود، اما اگر قطر آن ها برابر نباشد، چرخ دنده ای که قطر کم تری دارد، (کوچک تر است) تعداد دور بیش تری می زند و در نتیجه سرعت بیش تری دارد.
در جعبه دنده، اولین دنده بزرگ ترین اندازه را دارد و حداکثر خروجی گشتاور را در هنگام تولید حداقل سرعت فراهم می کند. از این رو هنگام صعود از سربالایی ها استفاده می شود. همه چرخ دنده های بین دنده های 1 تا آخرین دنده، در اندازه با نسبت کاهشی متفاوت هستند. بنابراین، ترکیبی متفاوت از نظر قابلیت کشیدن و سرعت را فراهم می کنند. بنابراین، می توانید وسیله نقلیه را بدون هیچ افتی در شتاب، رانندگی کنید. جعبه دنده به طور کلی، قابلیت رانندگی خودرو را در هر شرایطی بهبود می بخشد.
آشنایی با اجزای کولر خودرودر مقابل، آخرین دنده از نظر اندازه کوچک ترین است. با این حال، حداقل کشش اما حداکثر سرعت را فراهم می کند. یک گیربکس بیش پیشران به این معنی است که خروجی آن از ورودی آن بالاتر است که به موتور متصل می شود. به عبارت دیگر، دنده بیش از حد سریع تر از دور موتور می چرخد. بنابراین، موتور با سرعت کمتری در دور دقیقه نسبت به سرعت خودرو کار می کند و سرعت و راندمان بهتری نیز دارد.
در برخی از طرح های پیشرفته، بیش از یک چرخ دنده Overdrive وجود دارد. بنابراین، Dual Overdrive با نام Double Top، سرعت و راندمان بهتری را در خودرو فراهم می کند.
جعبه دنده معمولاً به وسیله یک کلاچ به موتور متصل می شوند، پس از محور ورودی جعبه دنده در واقع همان محور خروجی کلاچ است که دقیقاً با دوره های میل لنگ موتور می چرخد. وقتی پایتان را روی کلاچ فشار می دهید ارتباط موتور و جعبه دنده قطع می شود. پس موتور می تواند کار کند در حالی که ماشین ثابت و بی حرکت است.
روش های افزایش عمر صفحه کلاچاگر پدال را رها کنید، محور اول که به کلاچ متصل است و به کمک چرخ دنده ها و با کمک هم کار می کنند، به موتور متصل می شود و چرخ دنده با همان سرعت موتور شروع به چرخش می کند. محور زیرین و چرخ دنده های سوار بر آن، که محور کمکی نامیده می شود همه به این مجموعه متصل هستند. در نتیجه چرخ دنده های روی آن با هم حرکت می کنند. محور سمت راست و محور زیرین توسط دو چرخ دنده مستقیماً به هم وصل هستند. پس اگر محور متصل به کلاچ حرکت کند محور زیرین نیز می چرخد. هر گاه شما پای خود را از روی کلاچ بردارید، قدرت از موتور به محور کمکی انتقال پیدا می کند. محور بالایی هم که یک محور دندانه دار است و محور محرک نامیده می شود، از طریق دیفرانسیل به چرخ های ماشین متصل شده و آنها را به حرکت در می آورد. هر وقت که چرخ های اتومبیل بچرخند، محور محرک نیز در حال چرخش خواهد بود.
آشنایی با انواع رنگ خودروپس اگر ماشین مثلاً با دنده یک حرکت کند، وقتی شما دنده را جا می زنید، حلقه دندانه دار به چرخ دنده یک می چسبد. در این موقع محور سمت چپ که به موتور متصل است محور کمکی را می چرخاند. هر سه چرخ دنده بالایی به همراه محور کمکی به حرکت در می آیند. ولی چون حلقه دندانه دار فقط به چرخ دنده سمت راست متصل است محور محرک فقط با سرعتی برابر با آن حرکت می کند. چرخ دنده های سمت چپ هم روی بلبرینگ خود بیهوده و هرز می چرخند.
