ساعدنیوز
ساعدنیوز

آشنایی با سیستم جعبه دنده و چرخ دنده خودرو

  شنبه، 28 فروردین 1400   زمان مطالعه 5 دقیقه
آشنایی با سیستم جعبه دنده و چرخ دنده خودرو
گشتاور تولیدی توسط موتور پس از انتقال توسط کلاچ به گیربکس یا جعبه دنده می رسد. وظیفه گیربکس یا جعبه دنده انتقال دور موتور با نسبتهای گوناگون و رساندن آن به خطوط انتقال و میل گاردان در خودروهای دیفرانسیل عقب یا مستقیماً به دیفرانسیل در خودروهای دیفرانسیل جلو است.

جعبه دنده جعبه ای مونتاژ شده متشکل از چرخ دنده های مختلف و مکانیزم جابجایی دنده بوده که در یک محفظه فلزی تعبیه شده است. محفظه فلزی معمولا از ریخته گری آلیاژ آلومینیوم و آهن ساخته شده که همه چرخ دنده های موجود در آن را در خود جای داده است. گیربکس بخشی از سیستم انتقال نیرو بوده، زیرا دنده ها نقش مهمی در انتقال قدرت موتور به چرخ ها دارند.

تصویر
جعبه دنده

سیستم جعبه دنده و چرخ دنده

چرخ دنده ها قطعاتی دندانه دار هستند که داخل آن ها سوراخی به اندازه ی قطر محور وجود دارد و چرخ دنده روی آن محور سوار می شود. هنگامی که بخواهیم ارتباطی بین دو محور برقرار کنیم، باید روی هر دوی آن ها، چرخ دنده قرار دهیم. در حقیقت چرخ دنده می تواند گشتاور را با تغییر جهت منتقل کند که با استفاده از آن ها، گشتاور و سرعت دورانی کنترل می شود.

اندازه ی دنده های چرخ دنده های درگیر باید یکسان باشد ولی قطر آن ها می تواند متفاوت باشد؛ اگر قطر چرخ دنده ها با یکدیگر برابر باشد، سرعت آن دو محوری که چرخ دنده ها روی آن ها سوار است، یکسان خواهد بود، اما اگر قطر آن ها برابر نباشد، چرخ دنده ای که قطر کم تری دارد، (کوچک تر است) تعداد دور بیش تری می زند و در نتیجه سرعت بیش تری دارد.

در جعبه دنده، اولین دنده بزرگ ترین اندازه را دارد و حداکثر خروجی گشتاور را در هنگام تولید حداقل سرعت فراهم می کند. از این رو هنگام صعود از سربالایی ها استفاده می شود. همه چرخ دنده های بین دنده های 1 تا آخرین دنده، در اندازه با نسبت کاهشی متفاوت هستند. بنابراین، ترکیبی متفاوت از نظر قابلیت کشیدن و سرعت را فراهم می کنند. بنابراین، می توانید وسیله نقلیه را بدون هیچ افتی در شتاب، رانندگی کنید. جعبه دنده به طور کلی، قابلیت رانندگی خودرو را در هر شرایطی بهبود می بخشد.

در مقابل، آخرین دنده از نظر اندازه کوچک ترین است. با این حال، حداقل کشش اما حداکثر سرعت را فراهم می کند. یک گیربکس بیش پیشران به این معنی است که خروجی آن از ورودی آن بالاتر است که به موتور متصل می شود. به عبارت دیگر، دنده بیش از حد سریع تر از دور موتور می چرخد. بنابراین، موتور با سرعت کمتری در دور دقیقه نسبت به سرعت خودرو کار می کند و سرعت و راندمان بهتری نیز دارد.

در برخی از طرح های پیشرفته، بیش از یک چرخ دنده Overdrive وجود دارد. بنابراین، Dual Overdrive با نام Double Top، سرعت و راندمان بهتری را در خودرو فراهم می کند.

جعبه دنده معمولاً به وسیله یک کلاچ به موتور متصل می شوند، پس از محور ورودی جعبه دنده در واقع همان محور خروجی کلاچ است که دقیقاً با دوره های میل لنگ موتور می چرخد. وقتی پایتان را روی کلاچ فشار می دهید ارتباط موتور و جعبه دنده قطع می شود. پس موتور می تواند کار کند در حالی که ماشین ثابت و بی حرکت است.

اگر پدال را رها کنید، محور اول که به کلاچ متصل است و به کمک چرخ دنده ها و با کمک هم کار می کنند، به موتور متصل می شود و چرخ دنده با همان سرعت موتور شروع به چرخش می کند. محور زیرین و چرخ دنده های سوار بر آن، که محور کمکی نامیده می شود همه به این مجموعه متصل هستند. در نتیجه چرخ دنده های روی آن با هم حرکت می کنند. محور سمت راست و محور زیرین توسط دو چرخ دنده مستقیماً به هم وصل هستند. پس اگر محور متصل به کلاچ حرکت کند محور زیرین نیز می چرخد. هر گاه شما پای خود را از روی کلاچ بردارید، قدرت از موتور به محور کمکی انتقال پیدا می کند. محور بالایی هم که یک محور دندانه دار است و محور محرک نامیده می شود، از طریق دیفرانسیل به چرخ های ماشین متصل شده و آنها را به حرکت در می آورد. هر وقت که چرخ های اتومبیل بچرخند، محور محرک نیز در حال چرخش خواهد بود.

تصویر
سیستم جعبه دنده و چرخ دنده
چرخ دنده های این محور که روی بلبرینگ قرار دارند، می توانند جدا و مستقل از محور محرک بچرخند. پس اگر موتور اتومبیل خاموش باشد، ولی ماشین حرکت کند، محور محرک نیز می تواند در درون این چرخ دنده ها بچرخد، در صورتی که چرخ دنده ها و محور کمکی بی حرکت باشند. در جعبه دنده ، اما وظیفه حلقه دندانه دار این است که یکی از چرخ دنده های بالایی را به محور محرک متصل کند و این حلقه ی متصل به محور به همراه آن نیز بچرخد. این حلقه دندانه دار به کمک دسته دنده می تواند به چپ و راست حرکت کند تا با یکی از چرخ دنده ها درگیر شود. روی حلقه، برآمدگی هایی وجود دارد که با سوراخ هایی که روی چرخ دنده بالا تعبیه شده چفت می شود. اگر حلقه بین دو دنده باشد می گویم دنده در حالت خلاص است در این حالت همه چرخ دنده های بالایی روی بلبرینگ های خود می چرخد، در صورتی که محور محرک آنها ثابت است

پس اگر ماشین مثلاً با دنده یک حرکت کند، وقتی شما دنده را جا می زنید، حلقه دندانه دار به چرخ دنده یک می چسبد. در این موقع محور سمت چپ که به موتور متصل است محور کمکی را می چرخاند. هر سه چرخ دنده بالایی به همراه محور کمکی به حرکت در می آیند. ولی چون حلقه دندانه دار فقط به چرخ دنده سمت راست متصل است محور محرک فقط با سرعتی برابر با آن حرکت می کند. چرخ دنده های سمت چپ هم روی بلبرینگ خود بیهوده و هرز می چرخند.

دیدگاه ها

  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
رهبر معظم انقلاب: از وقتی که رهبر شده‌ام آجیل نخوردم؛ چون رهبر باید مثل فقرا زندگی کند! (515 نظر) 10 اقدامِ منجر به گرانی در 100 روز (255 نظر) 10 ایده تبلیغات مؤثر برای کسب‌وکارهای کوچک (246 نظر) داریوش ارجمند: زنی که وزنه برداری می کند نه رَحِم دارد و نه تخمدان ریش درآورده نه می‌تواند شوهر کند و نه می‌تواند بچه داشته باشد! (246 نظر) (تصاویر) سفر به عصر قاجار؛ منظره‌های «کلاردشت»، 158 سال قبل (244 نظر) مهران مدیری: من رفتم مسافرت و بهترین هتل اون شهر رو پیدا کردم ولی من رو نشناخت و گفت اتاقامون پُره، من هنوزم که هنوزه فکر میکنم دارم خواب میبینم+ویدیو (211 نظر) الهام چرخنده: من برای همه کسانی که کتکم زدند، باعث بیماری قلبی شدند نفرین ندارم اما الهی که به درد من دچار بشید+ویدیو (75 نظر) بهاره رهنما: من کاهل نماز بودم که بعد از شرط گذاشتن همسر دومم درباره نماز خواندن الان نمازم را میخوانم و دیگه کاهل نماز نیستم (64 نظر) مازیار لرستانی: ای کاش به جای روز زن و روز مرد، روز شرف و انسانیت داشتیم+عکس (60 نظر) رونالدو: برای اولین بار جورجینا را برای شام دعوت کردم متعجب بود چون باورش نمی شد که به جای اتوبوس با بوگاتی به خانه برمی گردد+فیلم (59 نظر) شعرخوانی زیبا و دلنشین رهبر معظم انقلاب: ای تکیه گاه و پناه زیباترین لحظه های پرعصمت و پر شکوه تنهایی و خلوت من+ویدیو (48 نظر) تعجب بازیگر مطرح ترکیه با دیدن خونه زندگیِ شاه‌نشین پوریا پورسرخ، آرش سریال کیمیا+ ویدیو/ میزبانی درجه یک در خانه‌ای درجه یک👌 (42 نظر) خلاقیت خنده دار پدر ایرانی با طراحی سینما در توالت خانه اش حماسه آفرید+عکس/ هنر نزد ایرانیان است و بس😂 (41 نظر) پریناز ایزدیار؛ هرچقدر هم شلوغ باشم بازم وقت دارم که به ازدواج فکر کنم، شرایط خانواده‌مون این مدلی نیست که ازدواج حتما باید سنتی باشه یا نباشه، ولی خودم دوست دارم همسرم رو انتخاب کنم (39 نظر) مهران مدیری: شایعه نیست؛ هواپیمای شخصی دارم سوئیچ رو هم دادم به بچه‌های پشت صحنه! / برشی از برنامه تلویزیونی جذاب «دورهمی» با اجرای بی‌نظیر مهران مدیری (39 نظر)
پربازدیدترین ویدئوهای روز   
تیتر امروز   
بهترین تیم ملی جهان 2024:ایران!/عملکرد تیم ملی ایران در 18 مسابقه سال 2024 چگونه بود؟!
پوست جوان این خانم 102 ساله شما را شگفت زده می‌کند!
دورنمایی از همه آنچه در سال 2025 بر سر اقتصاد جهان خواهد آمد
تست شخصیت شناسی؛ این تست اطلاعات جالبی درباره ناخودآگاه شما فاش می‌کند
آموزش دسر؛ طرز تهیه چیز کیک شکلات لاکچری دبی با مغز پسته
(تصاویر) خسارات شدید در پی طوفان قدرتمند در واشنگتن و سقوط درختان غول پیکر روی خودروها
برق خانگی رسماً گران شد: جزئیات و قیمت ها
افشای حقوق 130 میلیون تومانی امیرحسین ثابتی خبرساز شد
شرایط جدید حق‌الثبت مهریه / مهریه بالا ممنوع شد!
حسن روحانی: خواب دیدم دو بال داشتم، آمادهٔ پرواز بودم سیدی را دیدم؛ سیدمحمد خاتمی… محزون بود و در خود فرو رفته
فرمانداری که گفته بود رسانه های ما فقط بلدند گاز بگیرند، برکنار شد!
آموزش آشپزی فوری؛ 8دستور طرز تهیه غذای امروزی و فرنگی با سیب زمینی
نگاهی به رازهای میلیونرها برای ثروتمند شدن که زندگی‌ مالیتان را متحول می‌کنند؛ از خودداری از سبک زندگی پر زرق و برق تا غذا خوردن در خانه!
قتل در پارک قیطریه بخاطر متلک انداختن به نامزد مقتول
علی مطهری: باید با آمریکا به صورت مستقیم مذاکره کنیم، اما ترامپ قاتل سردار سلیمانی است
منتخب روز   
5 منطقه گردشگری پاییزی اطراف تبریز/ جون میدن واسه گرفتن عکسهای جذاب پاییزی قتل در پارک قیطریه بخاطر متلک انداختن به نامزد مقتول مهران مدیری: بدترین 4 سال زندگیم حتی پول نان و پنیر نداشتم! پسرم فرهاد از گرسنگی بیهوش شد/عین جنازه شده بودم عوضش الان بادیگارد دارم+فیلم حضور پرانرژی قهرمانان جوکر، ناهید مسلمی و عمو رشید در وی‌آی‌پی کنسرت سهراب پاکزاد/ یویو گفتن ناهید مسلمی رو وسط کنسرت از دست ندید👌 می‌گویند پزشکیان برف تهران را هم نخواهد دید! / تأخیر در پرداخت یارانه پاس گل به مخالفان دو آتیشه رئیس جمهور بود دورهمی پارسا پیروزفر و پریناز ایزدیار در یک کافه شیک و دلباز/ دو بازیگر خوش استایل و دوست‌داشتنی در یک قاب هدیه‌ دست‌ساز مادران سرزمین آفتاب، سیستان و بلوچستان به مسعود پزشکیان+ویدیو استفاده از ویروس کووید 19 برای مبارزه با سرطان! تب دنگی خطرناک شد؛ شیوع در جنوب شرقی ایران! سردار آزمون: وقتی دو تا گل میزنیم فکر میکنیم بازی رو بردیم و این ایراد بزرگ ماست/ناراحتی سردار آزمون بعد از بازی با قرقیزستان جزئیات پرونده آزار و اذیت دختر 16 ساله مشهدی از طرف 2 برادر ناتنی و پناه بردن او به کلانتری / از چند سال قبل که 2 برادر ناتنی ام به مصرف شیشه اعتیاد پیدا کردند مدام مرا کتک می زدند... مرگ پسر جوان بعد از خوردن الکل ضدعفونی